Virüsün temel üreme sayısı () olarak bilinen özelliği, yani her bir enfeksiyonun ortalamada kaç kişiyi hasta ettiğinin ölçüsü, 2.39 ilâ 3.44 arasında değişmektedir.[1] Yani virüsün bulaştığı her 1 kişi, kendisinden başka ortalamada 2.4 ila 3.4 kişiye (ya da kabaca 3 kişiye) bulaştırabilmektedir. Bu sayı, MERS salgınında görülen 0.7 civarındaki temel üreme sayısından epey büyüktür.[2] SARS içinse bu değer, 2-5 arasındaydı ve bu salgın sırasında 8000 insan hastalanmış ve en az 774 ölüm yaşanmıştı.[3] Temel üreme sayısı hakkında daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.
Bu veriler önemlidir, çünkü bundan yola çıkarak salgının küresel bir krize dönüşüp dönüşmeyeceği, eğer dönüşecekse de bu şekilde bir salgına dönüşmesinin önüne geçmek için virüsün bulaşıcılığının ne kadar önlenmesi gerektiği tespit edilebilmektedir. Bir virüsün küresel salgına dönüşebilmesi için değerinin 1'den büyük olması gerekmektedir. Bu nedenle MERS çok ciddi bir küresel salgına dönüşmemişti; ancak SARS, pandemik olmasa bile 26 ülkeyi etkileyen büyük bir epidemik salgına (çok sayıda ülkeyi etkileyen ama küresel olmayan salgına) dönüşmüştü.[4]
SARS-CoV-2'nin 2.4-3.4 düzeyindeki değeri, başından beri küresel bir salgın riskine işaret ediyordu. Buna ek olarak, salgın başlangıcındaki veriler, virüs bulaşabilirliğinin en az %60'ı bloke edilmezse, salgının önüne geçemeyeceğimizi gösteriyordu.[5] Gerçekten de Dünya Sağlık Örgütü, 11 Mart 2020'de salgını bir "pandemi" (küresel salgın) ilan etti.[6]
Virüs, kuzenlerine göre daha bulaşıcıdır. Ebola gibi virüslerin aksine, vücut sıvıları yoluyla değil, solunum yoluyla, insandan insana bulaşmaktadır. Üstelik virüs, henüz "kuluçka" evresindeyken, yani bulaştığı kişilerde semptomlar belirmeden önce diğer insanlara da bulaşabilmektedir. Benzer şekilde, her hasta, hastalığı benzer şiddet ve semptomlarla geçirmemektedir; dolayısıyla daha az şiddette geçirenler hastanelere başvurmayabilir ve hastalığın yayılmasına sebep olabilirler. Bunlar, hastalığın bulaşıcılığına katkı sağlayan faktörlerdir.
Kaynaklar
- M. A. Billah, et al. (2020). Reproductive Number Of Coronavirus: A Systematic Review And Meta-Analysis Based On Global Level Evidence. PLOS ONE, sf: e0242128. doi: 10.1371/journal.pone.0242128. | Arşiv Bağlantısı
- M. Aly. (2017). Occurrence Of The Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus (Mers-Cov) Across The Gulf Corporation Council Countries: Four Years Update. PLOS ONE, sf: e0183850. doi: 10.1371/journal.pone.0183850. | Arşiv Bağlantısı
- N. Wetsman. Coronavirus Outbreak: Everything You Need To Know. (23 Ocak 2020). Alındığı Tarih: 22 Temmuz 2021. Alındığı Yer: The Verge | Arşiv Bağlantısı
- World Health Organization. Severe Acute Respiratory Syndrome (Sars). (22 Temmuz 2021). Alındığı Tarih: 22 Temmuz 2021. Alındığı Yer: World Health Organization | Arşiv Bağlantısı
- N. Imai. (2020). Transmissibility Of 2019-Ncov. MRC Centre for Global Infectious Disease Analysis. | Arşiv Bağlantısı
- CIDRAP. 'Deeply Concerned' Who Declares Covid-19 Pandemic. (11 Mart 2020). Alındığı Tarih: 22 Temmuz 2021. Alındığı Yer: CIDRAP | Arşiv Bağlantısı
