Karadelikler nasıl radyasyon yayabilir?

Merhaba Zeynep,

Öncelikle bu güzel sorun ve merakın için seni tebrik ediyorum ve sana kısa ve anlaşılır bir cevap vermeyi çok isterim.

Kesinlikle doğru bir tanımlama yapmışsın, karadelikler olay ufkuna giren her maddeyi çekiyor, yutuyor. Ve bu esnada radyasyon yayılabiliyor. Burada dikkat etmemiz gereken nokta şu: radyasyon dediğimiz dalgalar aslında olay ufkunun içinden dışarı çıkmıyorlar. Senin de bildiğin gibi karadeliklerin çevresinde geniş bir olay ufku var. O olay ufku çevresindeki maddeler karadeliğe doğru hareket ederken o maddeler çok yüksek sıcaklıklara ulaşabilir. Bu sıcaklıklar maddelerin yüksek enerjili dalgaları yani radyasyonu açığa çıkarmasıyla sonuçlanır.

Kısaca, maddeler karadeliğe doğru çekilirken çok ısınır, bu ısıdan dolayı radyasyon açığa çıkar ve radyasyon olay ufkunun içinden değil dışından yayılır.

Kendine çok dikkat et Zeynep, hoşça kal! :)

Karadeliklerin radyasyon yayması biraz farklı bir şekilde gerçekleştiği düşünülüyor. İlk defa Stephan Hawking tarafından ortaya atılan Hawking radyasyonu şu şekilde çalışıyor.

Kuantum fiziğinde matematiksel olarak var olan fakat gözlemle varlıkları kanıtlanamayan dolanık (çift) sanal parçacıklar diye adlandırılan parçacık türleri var. Bunlar boşlukta bir anda çok kısa bir süreliğine var olup tekrar kayboluyorlar. Bir karadeliğin olay ufkunun tam sınırnda eğer bu şekilde sanal parçacık çiftleri oluşuyorsa bir parçacık karadeliğin çok yüksek kütleçekimden dolayı olay ufkunun ötesine geçebilir. Diğeri ise oluşurken sahip olduğu kinetik enerjiden dolayı olay ufkundan kaçabilir. Kaçan parçacık karadelikten minik de olsa bir enerji aldığı için, bu, radyasyon olarak gözlemlenebilmesi lazım. Bu şekilde karadelik sahip olduğu enerjiyi evrene ışıma yaparak yok olabilir. İşte buna Hawking radyasyonu deniyor. Fakat bu radyasyon o kadar düşük ki, normal bir karadaliğin bu şekilde ışıma yapıp kaybolması yüzlerce trilyon sene sürebilir.^[1]