Merhaba. Homo sapiens sapiens'ten bir önce de; Homo Habilis(maharetli ape), Habilis'ten önce de Homo Erectus(Türümüzün ilk iki ayak üzerinde duran canlıları. Erec=dikelmek demek. Ereksiyon buradan geliyor.) hatta ana koldan ayrılmış orangutan, şempanze gibi canlıların, yas olayına büyük önem verdiklerini okumuştum. Hatta bununla ilgili yapılan bir belgesel de mevcut, adını unuttum.Bu önemin kaynağı da "Bilge dede"'den geliyor. Ne demek Bilge Dede? Aslında bu bizi biz yapan şeylerden birisi: bilgi aktarımı. Bilindiği üzere hayvanlar grup halinde yaşamaya meyillidirler. Çünkü tehlike karışısında yalnız olmak istemezsiniz. Hayvanlar grup halinde yaşarken tabii ki iş bölümü gerekir. Çünkü herkes kafasına estiği gibi davranamaz:) İşte tam bu noktada (Maymunlardan bahsediyorum) grubun en yaşlısı edindiği bilgileri gurubuna aktarır. Bu sayede iş bölümünde bir otorite olarak kabul edilir ve çok büyük saygı görür. Bildiği bilgiler de, ateş yakmak, yabancı canlıların ne olduğuna karar vermek, yazı-kışı nasıl geçirileceğini söylemek gibi ilkel görünen ama hayati bilgilerdir. Tabii ki Bilge Dede dedik. Yaşlı birinden bahsediyoruz yani. Dolayısıyla belli kısa bir süre sonra hakkın rahmetine kavuşur. Büyük saygı gören bu "Dede" için adeta yas başlar. 40-60 gün arası grubun üyeleri sürekli bağırış, çağırış, ağlama gibi hareketler sergiler. (Ölünün 40'nın çıkması buradan geldiği söylenir kaynağını bilmiyorum). İşte böyle, hatta mefta gömüldükten sonra da mezarın başından ayrılmazlar. Kafalarını aşağı dikip öylece dururlar. Çok şaşırdığım bir şey, ölünün en yakınları tabii olarak çokça etkilendikleri için ağlarlar ve onları teselli etmek için diğer üyeler onlara sarılmak suretiyle adeta bir teselli durumu yaratırlar. Kitabın adı, Leonard Mlodinow Akıllı Homo Sapiens veya Y.N Harari'nin Sapiens kitabı olması gerek, pek hatırımda değil.