Genellikle çiftleşememesi için farklı türler olması yetiyor. Ama her zaman geçerli bir durum değil. Artık "çiftleşmeye dayalı tür tanımı" pek geçerli kabul edilmiyor. Farklı türlerin de çiftleşebildiği ve verimli döl üretebildiği biliniyor. Hatta kayıtlara göre 1527-2002 arasında 60 "doğum yapabilen katır" vakası bildirilmiş.
Farklı insan türleri olan Neandartaller ve homo Sapiens'in de çiftleştiği biliniyor. Modern genetik veriler, biz modern insanlar ile Neandertaller'in Avrupa'da karşılaşması sonrası çiftleştiklerini net olarak gösteriyor. Asya ve Kafkas toplumlarının genlerinin %4 civarı Neandertal genlerinden oluşmaktadır (buradaki yüzde, spesifik bir genin birebir Neandertaller'den alınma oranını göstermektedir, genetik benzerliği değil). Eğer ki evrim-öncesi tür tanımlarını (liselerde kullanılan "biyolojik tür tanımı" gibi) kullanıyor olsaydık, farklı türlerin birbiriyle çiftleşip verimli döller vermesini bekleyemezdik. Evrimsel biyolojinin daha iyi anlaşılması ve tür tanımlarının daha kapsamlı hale gelmesi sayesinde, farklı türler olup da birbiriyle yakın akraba olanların da verimli döller verebileceğini keşfettik.
Bu nedenle modern bilimde Filogenetik (Evrimsel) Tür Tanımı denen modern ve yenilenmiş bir tür tanımı kullanılıyor. Türleşmenin erken basamaklarında olan veya tamamen ayrışmış olmalarına rağmen üreme bakımından genetik olarak uyumlu olan canlılar, çiftleşebilmelerine rağmen ayrı türler olarak sınıflandırılıyorlar. Yani çiftleşememek ayrı türler için yeterli sayılabilecek bir kıstasken, çiftleşebilmek aynı tür olmayı garanti etmiyor. Türlerin modern tanımında sadece çiftleşme potansiyeline değil; ekoloji, morfoloji, anatomi, fizyoloji gibi birçok unsura bakılıyor. Bu diğer unsurlar tarafından ayrışan popülasyonlar, halen çiftleşme potansiyeline sahip olsalar da ayrı türler olarak tanımlanabiliyorlar. Bu nedenle, tür tanımına seçici-geçirgen yapılar kavramı eklenmiş durumda.
İşte bu ayrıntılı yöntemler sayesinde, genetik haritalar yoluyla canlıların birbirlerinden farklılıkları ortaya konulmakta ve türler tanımlanmaktadır. Bu tanımlar, çoğu zaman Biyolojik Tür Tanımı'na uygun bir biçimde birbiriyle üreyemeyecek kadar farklı canlıları farklı türler olarak ortaya koymakla birlikte, bu güncel olmayan tanımın karşılaştığı zorlukları da yenebilmektedir. Bugün lisede halen öğretilmekte olmasına rağmen biliyoruz ki, BTT’nin iddia ettiğinin aksine, birbiriyle çiftleşebilen türler aynı türden olmak zorunda değildirler. Birbiriyle çiftleşemeyen türler de, illa ki ayrı türler olmak zorunda değildirler; ancak genellikle gördüğümüz budur. Yani modern tür tanımının pratik bir özetini yapmamız gerekirse: Birbiriyle çiftleşemeyen türler çok büyük bir ihtimalle farklı türlerdir; ancak birbiriyle çiftleşebilen türler birbiriyle aynı tür olmak zorunda değildir.
Yani farklı türler çiftleşirse kısır olur ya da olmaz diye cevap vermek yerine "Evrimsel süreçte çiftleşemeyecek kadar farklılaşmış olanlar çiftleşemez ya da kısır doğar, eğer ki evrimsel süreçte çiftleşemeyecek kadar farklılaşmamışlarsa verimli döl oluşturabilirler." diye cevap vermek en doğrusu olacaktır.
Kaynaklar
- Ç. M. Bakırcı. Tür Nedir? Farklı Tür Tanımları Nelerdir? Canlıları Nasıl Tür Gruplarına Ayırıyoruz?. (20 Mayıs 2011). Alındığı Tarih: 17 Kasım 2020. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
- K. T. Özdoğan. Antik İnsan Melezi: Anne Tarafı Neandertal, Baba Tarafı Denisovan. (22 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 17 Kasım 2020. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
- J. Keats, Uyarlayan: Ç. M. Bakırcı. Neandertal Nedir? Kimdir? Neandertaller Hakkında Temel Bilgiler Ve Gerçekler.... (9 Ocak 2015). Alındığı Tarih: 17 Kasım 2020. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
- K. Kay. Morocco's Miracle Mule. (2 Ekim 2002). Alındığı Tarih: 17 Kasım 2020. Alındığı Yer: BBC News | Arşiv Bağlantısı
- Ç. M. Bakırcı. Tüm Katırlar Kısır Olmak Zorunda Mı? Kısır Olmayan, Doğurgan Katırlar Var Mı?. (15 Temmuz 2021). Alındığı Tarih: 5 Ocak 2022. Alındığı Yer: Evrim Ağacı S&C | Arşiv Bağlantısı