Temel olarak 3 çeşit homoplazik süreç vardır: geri evrim, paralel evrim ve yakınsak evrim.
Geri Evrim
Geri evrim, evrimsel süreç içerisinde bir torun türün, çevre koşullarına bağlı olarak çok önceki atalarında görülen bazı özellikleri yeniden kazanması durumudur. En klasik örneği denizel memelilerdir. Aslında denizel memelilerin yüzgeçlerinin balıkların yüzgeçleri ile bir alakası yoktur, ortak bir atadan gelmemiştir. Denizel memeliler, sürüngenler ve memeliler karalara adapte olduktan sonra, yeniden denizlere uygun biçimde evrimleşmiş ve atasal özellikleri geri kazanmış canlılardır. Benzer koşullarda, yeterli genetik çeşitlilik varsa, benzer yapılar oluşur. İşte bu yüzden denizel memeliler, atalarımızın özelliklerini yeniden kazanmışlardır. Bu konuyla ilgili daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.
Paralel Evrim
Paralel evrim, genelde daha az gördüğümüz bir olgudur. Aslında ortak ata olan türde bir özellik bulunmuyor olmasına rağmen, o atadan evrimleşen torun türlerde birbirlerinden bağımsız olarak belli bir özellik evrimleşebilir ve paralel bir biçimde bu özellik gelecek nesillere aktarılabilir. Dolayısıyla ortak atadan alınmamış olmasına rağmen, paralel olarak, yaklaşık aynı zamanlarda, yaklaşık aynı özelliklerin evrimleşmesi, torun türlerde benzer özelliklerin görülmesine neden olabilir. Bu konuyla ilgili daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.
Yakınsak Evrim
Son olarak yakınsak evrim, evrimsel sürecin en sık görülen özelliklerinden birisidir. Birbirinden tamamen ayrı olan ve çok uzak ortak atalardan gelen canlılarda, kimi zaman benzer çevre şartlarından ötürü benzer özellikler tekrar tekrar, bağımsız olarak evrimleşebilir. Örneğin görmeye yarayan organ olan göz, birçok farklı defa, evrim ağacının farklı dallarında evrimleşmiştir. Benzer şekilde, az önce bahsettiğimiz uçmaya yarayan kanatlar da, birbirinden bağımsız olarak evrimleşmiştir. Bu özellikler, sonradan birbirlerine doğru "yakınsamış" yapılardır. Bu yüzden bu evrim sürecine "yakınsak evrim" denir. Bu konuyla ilgili daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.
Kaynaklar
- Ç. M. Bakırcı. Evrimde Türler Arası Benzerlikler Ve Köken İlişkisi: Homoloji Nedir? Homoplazi Nedir?. (20 Şubat 2014). Alındığı Tarih: 28 Aralık 2022. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
