Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Ahmet Selim Küçük
Üye 1 ay önce 2 Cevap
5

Bir duyusu işlevsiz kalan birinin diğer duyusu güçlenir mi?

Körlerin iyi duyduğunu söylerler mesela
574 görüntülenme
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
Adela ‎
Adela ‎
57K UP
Araştırmacı 4 hafta önce

Çoğu çalışma bunu gösterir ki, evet.

Evrimsel süreçte de körelmiş organ veya duyuların gölgesinde gelişen diğer duyular olmuştur. Bir organ veya duyu bir türde ne kadar kullanılıyorsa ve ne kadar ihtiyaç duyuluyorsa o kadar kalıcı, vazgeçilemez hâle gelir, kullanılmayanlar ise bir o kadar körelir. [1]

Charles Darwin'in İnsanın Türeyişi kitabından okuduğum bir alıntı bunu destekler şekilde,

Tüm Reklamları Kapat

''..Gözün kaybedilmesi genellikle göz sinirinin de körelmesine yol açar. (...) Böbreklerden biri hastalık yüzünden işlevsiz hâle geldiğinde diğeri irileşir ve iki katı iş yapar.'' (sf. 50)

Sorduğunuz gibi işin duyu kısmına gelirsek, 22 Nisan 2019'da görme engelli bireylerin gelişmiş duyma becerileri üzerine yapılan bir çalışma öyle gösteriyor ki,

''Araştırmalar, doğuştan kör olan ya da yaşamlarının erken dönemlerinde kör olan insanların, özellikle müzikal yetenekler ve uzayda hareket eden nesneleri takip etme söz konusu olduğunda (sadece sesi kullanarak işlek bir yoldan geçtiğinizi hayal edin), genellikle daha incelikli bir işitme duyusuna sahip olduklarını göstermiştir.''[2]

Aynı amaçla yapılmış ve aynı doğrultuda bir başka çalışma ise işitme engellilerin gelişmiş görme becerileri üzerinedir,

Tüm Reklamları Kapat

''Önceki araştırmalar, işitme engellilerin işiten yetişkinlere kıyasla görsel çevrenin daha ilerisini görebildiğini göstermiştir; ancak bu değişiklikten sorumlu alanın, beynin özellikle görsel bilgiyi işlemeye adanmış bölgesi olan görsel korteks olduğu düşünülmekteydi.''[3]

Bunun nedeni ve nasıl olduğu pek çok kez tartışılır ve araştırılır,

''Bu "süper duyular" sadece öğrenilmiş davranışlar değildir - beyin aslında kendini yeniden şekillendirir, biri eksik olduğunda diğer duyulara daha fazla alan verir.''[4]

Günün sonunda ise sorunuza bağlı kalmak gerekirse; Evet, evrimsel süreçte bu mümkündür.

Kaynaklar

  1. Ç. M. Bakırcı. Körelmiş Organlar Nedir? Neden Körelirler? Neden Hala Canlılarda Bulunurlar? - Evrim Ağacı. (6 Ekim 2011). Alındığı Tarih: 16 Ocak 2025. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
  2. K. Eckart. Brains Of Blind People Adapt To Sharpen Sense Of Hearing, Study Shows. Alındığı Tarih: 16 Ocak 2025. Alındığı Yer: UW News | Arşiv Bağlantısı
  3. U. O. Sheffield. Retina Holds The Key To Better Vision In Deaf People. (2 Haziran 2011). Alındığı Tarih: 16 Ocak 2025. Alındığı Yer: ScienceDaily | Arşiv Bağlantısı
  4. Rachel Tompa. The Plastic Fantastic Brain: Why Losing One Sense Rewires Others. (19 Ocak 2016). Alındığı Tarih: 16 Ocak 2025. Alındığı Yer: Fred Hutch | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
7
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Can Can
Can Can
9K UP
Öğrenci 4 hafta önce

Kör birinin üzerinden örnek verecek olursak, diğer duyularının gelişimi bilimsel olarak nöroplastisite adı verilen bir mekanizmaya dayanır. Nöroplastisite, beynin deneyimler ve çevresel değişiklikler sonucunda yapısal ve işlevsel olarak yeniden şekillenebilme yeteneğidir. Görme yetisini kaybeden bireylerde, görme korteksi dokunma ve işitme gibi diğer duyusal bilgileri işlemek üzere yeniden organize olur. Örneğin, Braille alfabesi okuma veya sesli bilgileri işleme sırasında görme korteksinde aktivasyon gözlemlenmiştir.[1]

Bu yeniden yapılanma, beynin kullanılmayan bölgelerinin atıl kalmak yerine diğer duyuların işlenmesine katkıda bulunmasıyla gerçekleşir. Sonuç olarak, görme engelli bireyler dokunma ve işitme gibi duyularda artan hassasiyet ve işlemleme yetenekleri geliştirebilirler. Bu adaptasyonlar, beynin esnekliği ve çevresel ihtiyaçlara uyum sağlama kapasitesinin bir göstergesidir.[3][4]

Bu olayı kendimden biliyorum. Bir duyu gittiği zaman, onun eksikliğini kapatmak için diğer duyular daha kuvvetli olmaya başlar ve yavaşça daha iyi hale gelir. En azından benim yaşadığım bu.

Tüm Reklamları Kapat

Kaynaklar

  1. H. Burton. (2003). Visual Cortex Activity In Early And Late Blind People. The Journal of Neuroscience, sf: 4005. doi: 10.1523/JNEUROSCI.23-10-04005.2003. | Arşiv Bağlantısı
  2. P. R. Silva, et al. (2018). Neuroplasticity In Visual Impairments. Neurology International, sf: 7326. doi: 10.4081/ni.2018.7326. | Arşiv Bağlantısı
  3. L. Lazzouni, et al. (2014). Compensatory Plasticity: Time Matters. Frontiers in Human Neuroscience, sf: 340. doi: 10.3389/fnhum.2014.00340. | Arşiv Bağlantısı
  4. D. Goldreich, et al. (2003). Tactile Acuity Is Enhanced In Blindness. The Journal of Neuroscience, sf: 3439. doi: 10.1523/JNEUROSCI.23-08-03439.2003. | Arşiv Bağlantısı
8
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close