Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
2

Bir cismin aniden yok olması durumunda etkileri de aniden yok olur mu?

Örneğin; güneş yok olduğu anda güneş ile dünya arasındaki mesafeden dolayı güneşin yok olduğunu ışık hızına bağlı olarak daha geç anlıyoruz. Peki bu durum güneşin dünyaya uyguladığı çekim kuvveti için de geçerli mi?
460 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
İlhan Taşlı
Uzay Bilimleri Takipçisi

Kütle çekim dalgalarının ışık hızında olacağı, Genel Göreliliğin öngörülerinden birisiydi, fakat bunun ispatlanması için uzunca bir süre beklemek zorunda kaldık.

2015 yılında yapılan LIGO (Türkçe; Lazer İnterferometre Kütle Çekim Dalga Gözlemevi deneyleri, İngilizce; Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) deneyleri sayesinde ispatlanmış oldu.

Tüm Reklamları Kapat

LIGO Düzeneği
LIGO Düzeneği

Bu deneyde yapılan düzeneğe göre birbirlerine 90 derece açısı olan 4 km uzunluğunda olan iki tüp arasında sürekli lazer dalgaları gönderiliyor. Bizden yaklaşık 1,3 milyar ışık yılı ötede gerçekleşen, iki karadeliğin birleşmesi uzayda kuvvetli kütle çekim dalgalarına (uzay-zaman dokusunda genleşme veya daralma) neden oluyor. Gelen dalgaların açısına göre dik olan düzenekte meydana gelen genleşme lazerin 7 milisaniye gecikmesine neden oluyor. Yani son birleşme aynasında meydana gelen girişim deseninde farklılık oluşuyor.

Girişim Deseninde Farklılık Anı
Girişim Deseninde Farklılık Anı

Sonuç olarak, kütlenin uzay-zaman deseninde yaptığı dalgalanmaların, ışık hızında ilerlediğini öğrenmiş olduk. Bu durum, Güneş'in bize olan etkisinde de geçerlidir. Güneş bir anda yok olsa dahi, yörünge sapması ve uzaya savrulmamız, yaklaşık 8 dakika sonra gerçekleşecektir.[1]

Kaynaklar

  1. Ç. Benibol, et al. Kütleçekim Dalgaları Nedir? Ligo Neyi, Nasıl Keşfetti?. (2 Kasım 2016). Alındığı Tarih: 5 Ekim 2023. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
3
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Cem Ergünay
Kuantum Fiziği İlgilisi

Bu durum evrendeki nerdeyse her şey için geçerli (bildiğimiz bir istisna var. Aşağıda değineceğim). Kütle çekimi, genel görelilik teorisine göre, Newton'un hayal ettiği gibi iki kütlenin birbirlerine doğrudan bir şekilde etki etmesi değil, bu cisimlerin kütleleri dolayısıyla uzay dokusunun bozulmasıyla ilgilidir. Yani Güneş, kütlesi yüzünden uzay dokusunu bozuyor (içeri göçertiyor şeklinde düşünebiliriz) ve Dünya'da bu çöküntünün içinde dönüyor.

Cisimlerin uzay dokusuna etkisi
Cisimlerin uzay dokusuna etkisi

Evrende nerdeyse hiçbir şeyin ışıktan hızlı gidemeyeceğini düşünürsek, buna yer çekimi yasaları da dahildir. Dolayısıyla Güneş aniden yok olsaydı, biz onu yine 8dk sonra bilebilirdik. Yani Dünya'nın karanlığa gömülmesiyle uzaya savrulmamız aynı anda olurdu.

Tüm Reklamları Kapat

Not: Yukarıda neredeyse dememin sebebi, kuantum dolanıklığı fenomeni. Görünüşe göre birbirlerine dolanık parçalar, ne kadar uzakta olurlarsa olsunlar birbirlerine tam olarak uyumlu harket ediyorlar.

Kaynaklar

  1. Ç. M. Bakırcı. Uzak Mesafeden Ürpertici Etkileşim: Kuantum Dolanıklık Nedir? Cisimler Birbiriyle Işık Hızından Hızlı İletişim Kurabilir Mi?. (8 Ağustos 2022). Alındığı Tarih: 4 Ekim 2023. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Filler Neden Farelerden Korkar?
Filler Neden Farelerden Korkar?
Ay Nasıl Oluştu?
Ay Nasıl Oluştu?
Balinalar Nefesini Nasıl 2 Saat Tutabiliyor?
Balinalar Nefesini Nasıl 2 Saat Tutabiliyor?
Işıldayan Bu Taş Radyoaktif mi? | Yooperlite Taşı
Işıldayan Bu Taş Radyoaktif mi? | Yooperlite Taşı
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close