Siyah Ayaklı Yabangelinciği ve Evrimin Zaferi
- Özgün
- Evrimsel Biyoloji
- Zooloji
Siyah ayaklı yabangelinciği (Mustela nigripes) yavruları ile tanışın! İnsanlık tarihinin gelmiş geçmiş en başarılı "kurtarma operasyonları"ndan birinin yıldızıdır bu ufaklıklar. Türün bilinen son kolonisinin de ölmesi sonucu, soyunun 1979 yılında tükendiği ilan edildi. 1981 yılının Eylül ayında ABD'nin Wyoming eyaletinde sadece 30 civarında birey tespit edildi. Koruma Biyologları için bu muhteşem haberdi! Evrimsel biyolojiden öğrendiklerimiz kullanılarak, öncelikle bu bir avuç bireyin genleri analiz edildi (o zamanın teknolojisiyle olabildiğince). Böylece en düzgün çiftleşmeler belirlendi, evrimsel süreçte "akraba çiftleşmesi depresyonu" olarak bilinen sorunun doğmaması için tüm gerekenler yapıldı.
1982 yılında özenle bakılan canlıların sayısı 61'e yükseldi. 1984'te ise bilim insanlarının çabası sayesinde bu sayı 129'a çıktı. Ne yazık ki evrimin genetik sürüklenme mekanizması ve akraba çiftleşmeleri dolayısıyla, sayıları artıyor olsa da sağlık düzeyleri pek iyiye gitmiyordu. Yayımlanan bir makale, sadece 5 yılda popülasyonun genetik çeşitliliğini %60'ının yok olduğunu ilan etti. Sonunda, evrimsel süreçte azalan genetik çeşitliliğin korkulu rüyası da gerçek oldu: 1985 yılında ölümcül olan karbaril hastalığını taşıyıcı bitler popülasyona dahil oldu ve bir anda kurtarılan popülasyon neredeyse tamamen yok oldu, sadece birkaç on bireye kadar azaldı. Her ne kadar geliştirilen bir ilaç bitleri öldürerek gelincikleri kurtarsa da, bu tedaviden sonra da hayatta kalan bireylerin %22'si öldü.
Koruma kapsamında bir grup yabangelinciği 1985 ve 1986 yıllarında iki ayrı partide vahşi yaşama bırakıldı, çünkü doğal çeşitlilik gerekiyordu. Evrimin işini insanlar göremiyordu! Ellerinde kalan 18 bireyle devam eden bilim insanları, 1986 yazında 8 yavru elde ettiler. Sonrasında işler daha iyi gitti: sadece 4 senede sayıları 190'a çıktı. 1991 yılından itibarense yok oluştan dönen gelincikler doğaya bırakılmaya başladı.
Günümüzde, 1.000 civarında siyah ayaklı yaban gelinciği vahşi doğada bulunuyor. Popülasyonlar artık kendi kendilerine yetecek düzeydeler. Hayvanat bahçeleri, özel koruma programları sayesinde sürekli yeni yavrular elde ediyor ve düzenli olarak doğaya yeni popülasyonlar bırakılıyor. Muhtemelen, bir aksilik olmazsa, önümüzdeki yıllarda sayıları daha da artacak ve tür, şu anda halen kritik olarak bulunduğu "soyu tehdit altında" kategorisinden çıkacak.
İşte evrimsel biyolojinin ve koruma biyolojisinin sayısız zaferlerinden sadece bir örnek!
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
3
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- MNN. Animal News. (25 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 25 Haziran 2020. Alındığı Yer: MNN | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 15/03/2025 09:21:50 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2243
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
