Rosales (Rosales)

Çok çenekli çiçekli bitkilerin gül takımı Rosales; 9 aileden, 261 cinsten ve 7,700'den fazla türe sahiptir. Öz ödikotların Rosid 1 sınıfında yer alan Rosales, Fabales'in altında yer alan baklagiller gibi azot bağlayan diğer bitki takımlarıyla akrabadırlar.

Rosales, oldukça çeşitli bir takımdır. Daha önce Urticales ve Rhamnales ailelerine yerleştirilmiş bazı aileler, artık Rosales takımına bağlıdır. Rosales takımında yer alan aileler genişlik açısından çeşitlidir, ancak türlerin %93'ü 4 ana ailede toplanırlar:

• Rosaceae (Gülgiller),
• Urticaceae (Isırgangiller),
• Moraceae (Dutgiller),
• Rhamnaceae (Cehrigiller).

Bu takımda dünya genelinde en yaygın olarak bilinen süs bitkileri ve yenilebilir meyveli bitkiler bulunmaktadır. Rosales takımının en yaygın çoğunluğu, 90 cins ve 2,500 kadar belirlenmiş türle Rosaceae yani Gülgillerdir. Rosales takımında bulunan bazı önemli bitkiler arasında karaağaç, ispirya, elma, şeftali, kiraz, armut, erik, çilek, ahududu, incir ve alıç türleri sayılabilir.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Filogenetik DNA sekanslama analizleriyle Rosales takımının monofiletik olduğu güçlü bir şekilde desteklenmektedir.

APG III sistemine göre Rosales, 9 aileden oluşmaktadır. Bu ailelerin arasındaki ilişki 2011 yılında yapılan moleküler filogenetik çalışmaya kadar kesin değildi.Taksonun evrimsel tarihini, yaşayan ve soyu tükenmiş yakın akrabalarını, evrimsel tarihindeki ilginç olabilecek bilgileri, evrimsel kökenlerini vb. burada anlatınız.

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Rosales takımında yer alan bitkiler yeryüzünün hemen her yerinde bolca yetişir. Dağılımları kutup bölgelerinden tropiklere, deniz seviyesinden yüksek dağlara, ormanlardan çayırlara ve çöllere kadar geniş bir düzeydedir. Bu takımın temsilcilerine sıklıkla rastlanır, bazen bulundukları habitatta dominant olan bu bitiler pek çok çeşitli ekolojik toplukların üyeleridir. Bu takıma ait bitkiler genel olarak bakıldığında yeryüzünün hemen her yerinde bulunabilir; ancak bazı aile ve cinsler, coğrafi ve iklim koşullarına göre farklılık göstermektedir. Rosales takımındaki bitki ailelerin büyük bir kısmı rüzgar yoluyla polenleşirler.

İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar

Rosales takımında yer alan Rosaceae (Gülgiller) ailesi meyveleri için tarımı yapılan pek çok türü barındırır. Dolayısıyla bu aile ekonomik açıdan en önemli bitki aileleri arasındadır. Bu ailede meyve veren bitkiler arasında elma, armut, erik, kiraz, şeftali, badem, çilek, ahududu ve böğürtlen bulunmaktadır. Dut ağaçlarının yaprakları ticari ipek üretiminde ipek böceklerini beslemek için kullanılır. Pek çok ev ve peyzaj bitkisi gülgiller ailesine aittir. Gül kullanım alanlarının yanı sıra pek çok kültürde sevginin sembolüdür. Vişne (Prunus serotina) ve kiraz (Prunus avium) ağaçlarından elde edilen ahşap hem rengi hem de eğilip bükülebilme kapasitesiyle mobilya yapımında talep edilir.