Pençeli Yılan!

Sizlere daha önceden bacakları olan yılan fosilinden bahsetmiştik. Ayrıca körelmiş organlardan ve bunların evrimin tartışmasız örnekleri olduğundan da çeşitli makalelerimizde detaylı bir şekilde bahsetmiştik. Geçtiğimiz senelerde keşfedilen bir yılan ise bunun canlı örneklerinden biri olarak karşımıza çıkıyor.

Yılanların evrimsel süreç içerisinde sürüngenlerden türediğini biliyoruz. Bu süreç içerisinde uzuvlarını yitiren yılanlar, halen hem genetik olarak, hem de zaman zaman morfolojik olarak bu kalıntıları vücutlarında taşımaktadırlar. Kimi zaman, körelmeye bağlı olarak evrimsel süreçte genetik olarak susturulan genler yeniden aktive olabilir ve türlerin atalarından kalma özellikleri yeniden ortaya çıkabilir. Görseldeki Güneydoğu Çin'de keşfedilen yılan, bunun en ilginç örneklerinden biridir.

Normalde HOX genleri gibi vücut planını belirleyen genlerde meydana gelen mutasyonlar, türün normalde var olan organlarının sayısının veya biçiminin artmasına neden olur. Dolayısıyla üç kollu veya iki başlı canlılar evrimsel açıdan anlam taşımazlar. Ancak yılan gibi normalde bacakları olmayan bir türün genetik bir hatadan ötürü bacağının oluşması, evrimsel açıdan son derece önemlidir. Bu, oluşan bacağın yılanın evrim geçirecek olduğu anlamına gelmez. Zira bu kadar büyük bir sıçrama (bacaksızken bacağın oluşumu), muhtemelen yılana zarar verecek ve elenmesine neden olacaktır. Ancak bu bacak oluşumunun evrimsel önemi, yılanların evrimin öngördüğü gibi bir zamanlar bacaklı olduğu gerçeğini ortaya koyuyor olmasıdır. Zira bu tür mutasyonlar, türlerde var olmayan organları bir anda yaratmazlar. Yılanlarda kimi zaman bacak oluşumu, insan gibi kuyruksuz maymunlarda kimi zaman kuyruk oluşumu, vb. genetik hatalar, evrimin izlerini günümüze taşıyan hatalardır.

Çin'de yakalanan 40 santimetrelik bu yılanın sadece bir bacağı değil, aynı zamanda sürüngenlerinkine çok benzeyen bir pençesi de bulunmaktadır. Tekrar edelim: bu, türün evrim geçireceğine bir işaret değildir. Elbette yılanlar da, her tür gibi evrim geçirmektedir; ancak evrim bu şekilde devasa sıçramalar ile olmaz. Burada heyecan verici olan, genetik, morfolojik ve paleontolojik yöntemlerle yılanları diğer sürüngenlere bağlayan ve evrimini açıklayan evrimsel biyolojinin öngörülerinin bu gibi farklı örneklerle doğrulanıyor oluşudur. Yılanlarda yaygın olan bir diğer evrimsel kalıntı ise, arka bacaklara ait kemikler ve kemik bağlantılarıdır. Tüm bunlarla ilgili olarak şu yazımızı okuyabilirsiniz.