Panterler (Panthera)

Tanım ve Genel Bilgiler

Pantherinae üyelerinin yarısından fazlasını kapsayan bir cinstir. En büyükleri olan kaplan (Pantera tigris) 120 cm omuz yüksekliğine ve 310 kg ağırlığa ulaşabilir. Tamamı süper avcılardır, yani habitatlarında besin zincirinin en üstünde yer alırlar. Kedigiller içinde kükreyebilmek için gerekli özellikler sadece Pantherinae üyeleri olan sadece Neofelis ve Panthera'dadır.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Bilinen kedi türleri ilk olarak 1816'da Lorenz Oken tarafından tanımlanmıştır. 1916'da ise Reginal Innes Pocock tarafından düzenlenip Panthera cinsine dahil edilmişlerdir. Bu tarihe kadar aslan (Panhera leo), leopar/pars (Panthera pardus) gibi Panthera üyeleri (ve diğer büyük kediler) Felis cinsi altında sınıflandırılıyordu.

Fosil bulgularının ışığında Panthera cinsinin ilk olarak Asya'da evrimleştiği düşünülüyor. Neofelis cinsinin Panthera'dan ayrılışı ise 8.66 milyon yıl olarak tahmin ediliyor. Panthera üyelerinin ise 6.55 milyon önce kaplan türlerine, 4.63 milyon önce kar leoparı/parsı ve 4.35 milyon önce de leopara özelleştiği tahmin ediliyor.

Burada kar leoparına/parsına (Panhera uncia) özellikle değinmek gerekiyor. Çünkü yapılan son genetik araştırmalarında bu türde diğer Panthera üyelerine göre bazı genetik farklılık gösterdiği belirlendi. Bunun üzerinde bu türün Uncia uncia olarak ayrı bir cinse dahil edilmesi fikri ortaya konuldu ancak bu konuda hala net bir kanı yok.

Bir de "Kara Panter"den bahsetmek lazım. Bu hayvanlar geçirdikleri bir mutasyon sonucu melanin pigmentlerinin fazla olmasından dolayı siyah posta sahip olan hayvanlardır. Bu nadir mutasyon insanların merakını uyandırmakla beraber kara panterlerin popülerleşmesine ve bazı bilgi kirliliklerine yol açmıştır. Kara panterler aslında bir tür değillerdir. Bu mutasyon jaguarlar, leoparlar ve hatta pumalarda da görülmektedir. Öyle ki bu melanistik özellik sadece kedigiller için geçerli değil, sincaplar gibi kemirgenler ve diğer bazı memelilerde de görülebilir. Bu ilgi çekici hayvanlar tek bir tür sanılıp "panter" diye ağızdan ağza yayılmıştır.

Yavuz Kulu

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Birçok hayvan gibi Panthera üyelerinin de soyları tehlike altındadır. Büyük vücutlarını kaplayan göz alıcı, desenli kürkleri avcıların dikkatini çekmekte ve bu sürekli bir tehdit olmaya devam etmektedir. IUCN tarafından güvende olarak işaretlenen bir Panthera üyesi bulunmamaktadır.

Davranış ve Etoloji

Büyük cüsseleri, kaslı vücutları ve ihtişamlı duruşlarına rağmen bu kediler aslında çok çekingendirler ve gözlemlemek zordur. Çoğunlukla yalnız yaşamayı tercih etmelerine karşın aslanlar (Panthera leo) sürüler halinde yaşarlar. Seksüel dimorfizm, yani cinsiyetler arası dış görünüş farklılığı bulunur. Çok eşlidirler ve erkekleri ile dişileri arasında genelde belirgin büyüklük farkları bulunur.  Kürkleri kamuflaj için yaşadıkları ortama uygun desenler ve renklere sahiptir, bu avlarına fark edilmeden yaklaşmalarına ciddi katkı sağlar.

Etimoloji

Panthera (klasik Latince) kelimesi Sanskrit kökenli bir kelimedir ve pand-ara (पाण्डर) kelimesinden türemiştir. Açık sarı, beyaz, beyazımsı anlamında gelmektedir. Panthera üyelerinin kürk renklerine bakılırsa kelimenin kökeniyle genel bir uyum gözlenebilir