Özel Şirketler Tarafından Yönetilen Ormanlarda Büyük Şiddetli Yangın Riski Daha Fazla!

Global Change Biology dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, endüstriyel özel arazilerde yüksek şiddetli orman yangını riskinin, kamuya ait ormanlara göre neredeyse 1,5 kat daha fazla olduğunu ortaya koyuyor.^[1] Kereste şirketleri tarafından yönetilen ormanlar, mega yangınların oluşmasını kolaylaştıran koşulları daha sık sergiliyor. Bu koşullar arasında düzenli aralıklarla sıralanmış yoğun ağaçlar ve alt tabakayı üst tabakaya bağlayan kesintisiz bitki örtüsü yer alıyor.

Utah Üniversitesi, Kaliforniya Üniversitesi ve ABD Orman Servisi tarafından yürütülen çalışma, ekstrem hava koşulları ile orman yönetimi uygulamalarının yangın şiddeti üzerindeki ortak etkisini inceleyen ilk araştırma olma özelliği taşıyor. Araştırmacılar, lazer radarı olarak da bilinen LIDAR veri setini kullanarak Kaliforniya'nın kuzeyindeki Sierra Nevada'da bulunan ormanların 1,1 milyon dönümlük alanı etkileyen beş orman yangınından öncesine ait durumlarını incelemek amacıyla kamu ve özel ormanların üç boyutlu haritalarını oluşturdu.

Ekstrem hava koşullarında bir dönümdeki ağaç sayısı, yani gövde yoğunluğu, şiddetli yangınların en önemli faktörü olarak öne çıkıyor. İklim değişimi hızlanıyor olsa da araziyi yönetme biçimi büyük bir fark yaratabiliyor. Utah Üniversitesi'nde doktora sonrası araştırmacı ve çalışmanın baş yazarı Jacob Levine, şöyle anlatıyor:

Bu oldukça umut verici bir bulgu, çünkü bu arazilerde yangınların yayılma şeklini değiştirmek için yönetim stratejilerimizi ayarlayabileceğimizi gösteriyor. Hem genç hem de yetişkin ağaçların yoğunluğunu azaltmak, ormanları yangına karşı daha dirençli hale getirebilir.

Levine ve ekibinin 2022 yılında yaptığı bir araştırma, özel ormanlarda yangın şiddetinin genellikle daha yüksek olduğunu ortaya koymuştu. Çalışma ayrıca bu risklerin yalnızca özel sektör ile sınırlı kalmayıp çevresindeki vahşi doğayı, küçük arazi sahiplerini ve kentleri de tehdit ettiği gösteriyor. Yeni çalışma ise bazı bölgelerdeki yüksek şiddetli yangın riskinin daha fazla olduğunu daha iyi anlamak için önemli veriler sunuyor.

Kaliforniya'nın kuzey Sierra Nevada bölgesinde yer alan Plumas Ulusal Ormanı, orman yangınlarının sıklığı ve şiddetini gözler önüne sere bir örnek olması ile ön plana çıkıyor. Bölgedeki ormanlar, bitki örtüsünü temizleyerek ağaçlar arasında geniş boşluklar oluşmasını sağlayan ve belirli aralıklarla yaşanan düşük ve orta şiddetli yangınlara uyum sağlayacak biçimde evrimleşmiş olsa da ABD hükümeti 1800'lerde kereste kaynaklarını artırmak için bu yangınları engelleyecek politikalar izledi. Bu politikalar yerel halkın binlerce yıldır uyguladığı kontrollü yangınları yasaklamayı da içeriyordu. Doğal yangın döngülerinin bozulması ve kontrollü yangınların yasaklanması ormanlarda ağaçların %95'inden fazlasını yakabilecek şiddetli yangınlara yetecek kadar yakıt birikmesine neden oldu.

Plumas Ulusal Ormanı, özel sanayi arazileri ile kamuya ait alanları bir arada barındırıyor. Çalışma alanının %70'i, Kaliforniya'nın kaydedilmiş tarihindeki en büyük yangın olan Dixie Yangını da dahil olmak üzere 2019-2021 yılları arasında meydana gelen beş büyük yangında yanmış olsa da şans eseri bölgenin yanmasından bir yıl önce eşsiz bir veri seti zaten toplanmıştı.

2018 yılında ABD Orman Hizmetleri, Jeolojik Araştırma Kurumu ve Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi, Plumas Ulusal Ormanı'nı ve çevresindeki özel arazileri havadan lazer radarı kullanarak inceledi. Levine, şöyle anlatıyor:

Bu devasa yangınlardan hemen önce ormanın nasıl göründüğüne dair gerçekten detaylı bir resmimiz var. Elimizde bu verilerin olması bizim için inanılmaz değerli. Yüksek şiddetli yangınlara yol açan orman yapılarını anlamak, pazar talebini karşılamak için yeterli miktarda kereste üretmeye devam ederken büyük yangın sorununu önden çözebilmek için hedefe yönelik önleme stratejileri geliştirmemize imkan sağlıyor.

Kereste şirketleri kârlarını en üst düzeye çıkarmaya ve toplum için değerli bir kaynak olan odunu kırsal topluluklar için sürdürülebilir şekilde sağlamaya odaklanıyor. Çoğu şirket, stratejilerini bir alandaki ağaçları tamamen kesip için ağaçları daha sıkı bir düzende yeniden dikecek şekilde kurguluyor. 80 ila 100 yıl sonra aynı işlemi tekrar ediyorlar. Bu da, aynı yaş ve boyuttaki sık ağaç kümelerinden mozaik bir yapı ortaya çıkarıyor. Levine bunu şöyle açıklıyor:

Bunu bir dizi kibriti bir ızgara şeklinde üst üste dizmek gibi düşünün. Bu, kibritleri daha küçük gruplar halinde dağıttığınızda olduğundan çok daha iyi yanacaktır. Yoğun ormanlarda daha büyük bir yangın kolayca ağaçların tepesine ulaşabilir. Ardından bir ağaçtan diğerine sıçrayarak kilometrelerce öteye yanan parçalar fırlatır. Bu tamamen farklı bir tablo yaratır.

Kamu arazilerinin hedefleri ise daha çeşitli olduğundan otlatma, rekreasyon, restorasyon, kereste üretimi ve yaban hayatı koridorları için farklı yönetim biçimi gerektiriyor. Ayrıca kamuya bağlı oldukları için bölgeyi istedikleri gibi yönetme yetenekleri de sınırlanıyor. Çevre örgütleri, yoğunluğu azaltmak amacıyla ağaç kesmeyi öneren projeleri durdurmak için sıklıkla dava açıyor.

Çalışma, özel endüstriyel arazilerin durumunun daha kötü olduğunu gösterse de hem özel hem de kamu kuruluşlarının ormanları korumak için yapabileceği çok şey var. Sierra Nevada'daki ağaçların çoğu, yüksek şiddetli yangınlara uyum sağlayacak şekilde evrimleşmediği için ormanlara verilen zarar geri dönüşü olmayan boyutlara ulaşabiliyor. Levine, sözlerini şöyle bitiriyor:

Bunun kereste açısından olduğu kadar karbon tutulumu, su kalitesi, yaban hayatı habitatı ve rekreasyon açısından da büyük etkileri var. Çalılık ve çayırlar hoş olabilir, ancak Sierra Nevada denince akla muhteşem ormanlar geliyor. Eğer orman yönetiminde ciddi değişiklikler yapılmazsa, gelecek nesiller bugün değer verdiğimiz manzaralardan çok farklı bir manzara ile karşılaşabilir.