Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Otizmli Atalarımız, İnsan Evriminde Nasıl Bir Rol Oynadı?

4 dakika
6,301
Otizmli Atalarımız, İnsan Evriminde Nasıl Bir Rol Oynadı? ADDitude
Evrim Ağacı Akademi: Antropoloji Yazı Dizisi

Bu yazı, Antropoloji yazı dizisinin 29 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Antropolojiye Giriş: Antropoloji Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey!" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Otizmli birini düşündüğünüzde, aklınıza ne geliyor? Doğuştan gelen, sanatsal bir yetenek veya olağanüstü bir hafıza gibi özel yeteneklere veya benzersiz becerilere sahip biri olabilir. Ayrıca mühendislik veya matematikte gelişmiş yetenekleri olan ya da ayrıntılara daha fazla odaklanan biri olabilir.

Tüm bunların nedeni, "otizm salgını" ile ilgili tüm olumsuz hikayelere rağmen, çoğumuzun, otizm spektrum koşullarına sahip kişilerin işyerlerine ve diğer yaşam alanlarına hem teknik ahem de sosyal anlamda bir dizi değerli ve eşsiz beceri/yetenek getirdiğinin farkında olmamızdır.[1]

Ayrıca araştırmalar, otizm teşhisi konmamış çok sayıda insanın otistik özelliklere sahip olduğunu göstermiştir.[2], [3], [4] İnsanların çoğuna resmi olarak teşhis konmamış olsa da, otizmle ilgili testleri yapacak olsalar otizmli oldukları ortaya çıkabilirdi. Bu insanlar, bu tür özelliklere sahip olduklarının farkında değillerdir. Herhangi bir mutsuzluktan şikayet etmiyorlardır ve sahip oldukları özelliklerinin çoğunun, genellikle kendilerine bir avantaj olduğunu hissetme eğilimindelerdir.

Tüm Reklamları Kapat

Otizmin Kökenleri

"Otizm spektrumu"ndan bahsettiğimizde kastettiğimiz şey budur:[5] Hepimiz "biraz otistiğiz" – ve hepimiz, bu özellik spektrumunda bir yerlere uyuyoruz. Ve genetik araştırmalar yoluyla biliyoruz ki otizm ve otistik özellikler, uzun zamandır bizi biz yapan şeyin bir parçasıdır.[6], [7]

Araştırmalar, bazı önemli otizm genlerinin, bizi bir "insan" yoluna götüren "yol ayrımı"ndan önce gelen, ortak bir maymun mirasının parçası olduğunu göstermiştir. Bu, eski maymun atalarımızın bugün yaşayan diğer maymunlardan ayrıldığı zamandı. Diğer otizm genleri, evrimsel açıdan daha yenidir - ancak buna rağmen 100.000 yıldan daha eskidirler.

Araştırmalar ayrıca otizmin çoğunlukla kalıtsal olduğunu göstermiştir.[8] Otizm vakalarının üçte biri "genetik hataların" veya kendiliğinden meydana gelen mutasyonların rastgele görünümüne indirilebilse de, belirli ailelerde genellikle yüksek otizm oranları bulunmaktadır. Ve bu ailelerin çoğu için bu otizm süreci bazı avantajlar sağlayabilmektedir.

Bütün bunlar, otizmin bu nedenler ile bizimle birlikte olduğunu göstermektedir. Bu konuda yazılan güncel bir kitap olan Otizmin Prehistoryası ve aynı yazar ekibinden çıkan bir akademik makalenin gösterdiği gibi; otizmli atalar, benzersiz becerileri ve yetenekleri nedeniyle insan evrimi yoluyla sosyal gruplarında önemli bir rol oynamıştır.[9], [10]

Tüm Reklamları Kapat

Antik Genler

Binlerce yıl geriye gidersek gördüğümüz şudur: Otistik özellikler sergileyen insanlar, toplumları tarafından kabul görmenin ötesinde, fazlasıyla saygı da görüyordu.

Otizmli birçok insan; olağanüstü hafıza becerilerine, görme, tat ve koku alanlarında yüksek algıya ve bazı bağlamlarda içgüdüsel davranışlar gibi doğal sistemlere dair gelişmiş bir anlayışa sahiptir. Ve bu becerilerin bazılarının bir topluluğa dahil edilmesi, uzmanlaşacak bireylerin yetişmesinde hayati bir rol oynayacaktır. Bu uzmanların, grubun tamamının hayatta kalması için hayati derecede önemli hale gelmesi çok muhtemeldir.

Ren geyiği çobanları hakkında yapılan bir antropoloji çalışmasında şunları vurgulanıyor:[11]

Olağanüstü yaşlı büyükbaba, sürüdeki 2.600 hayvanın her birinin ebeveynliği, tıbbi geçmişi ve ruh halleri hakkında ayrıntılı bilgiye sahipti. İnsanlardan çok ren geyiğinin yanında kendini rahat hissediyordu ve çadırını her zaman herkesten ayrı bir yere kurar ve kendisi için yemek pişirirdi. Oğlu sürüyle çalıştı ve yazları kendi genç oğulları Zhenya ve genç Sergei de onlara yardım etti.

Sanatta Otistik Özellikler

Güney Fransa'daki Chauvet Mağarası'nda bulunan resimler gibi bazı mağara sanatlarında ve yetenekli otistik sanatçılar arasında paylaşılan özelliklerde daha fazla kanıt bulunabilir. Bu, dünyanın en iyi korunmuş figüratif mağara resimlerinden bazılarını içermektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Yaklaşık 30.000 yıl önce oluşturulan Chauvet Mağarası'ndan aslan frizi.
Yaklaşık 30.000 yıl önce oluşturulan Chauvet Mağarası'ndan aslan frizi.

Resimler; istisnai bir gerçekçilik, olağanüstü hafıza becerileri, detaylara güçlü bir dikkat ile birlikte, bütünlerden ziyade parçalara odaklanmaktadır. Bu otistik özellikler, otizmli olmayan yetenekli sanatçılarda da bulunabilir; ancak yetenekli otistik sanatçılarda çok daha yaygındır.

Geçmişi Yeniden Yazma

Ancak ne yazık ki, güçlü kanıtlara rağmen, arkeoloji ve insanın kökeniyle ilgili anlatılar bu konuda geri kalmaktadır. İnsan kökenini yeniden yapılandırırken çeşitliliği neredeyse hiç gözetmedik. Araştırmacıların, genellikle evrimle ilişkilendirdiğimiz maymun benzeri bir formdan evrimleşen bir insan imajının ötesine geçmeleri uzun zaman aldı.

Kadınların evrimsel geçmişimizde kilit bir rol oynadığı bile nispeten yakın zamanda kabul edildi: Daha önceden yaılan evrim anlatıları, genelde hep erkeklerin rolüne odaklanma eğilimindeydi.[12] Dolayısıyla, bazıları tarafından hâlâ "bozukluk" olarak görülen otizmin evrimsel geçmişe dâhil edilmesinin tartışmalı olarak görülmesi şaşırtıcı değildir.

Ve kuşkusuz, otizmin evrimsel tarihimize dâhil edilmesi ve aatalarımızın sanatını nasıl etkilemiş olması gerektiği konusundaki argümanların alay konusu olmasının nedeni budur.

Ancak bildiğimiz kadarıyla, otizmin insan kökenine ne getirdiğini yeniden değerlendirmenin zamanı gelmiştir. İrlanda'da otizm spektrum bozukluğunda uzmanlaşan ilk çocuk ve ergen psikiyatrisi profesörü Michael Fitzgerald, 2006'da bir röportajda açıkça şunları iddia etti:

Tüm insan evrimi, düşük miktarda otistik Aspergerliler ve otizmli insanlar tarafından yönlendirilmiştir. Onlar olmasaydı, insan ırkı hâlâ mağaralarda oturup birbirleriyle gevezelik ediyor olurdu.

Ve biz bu yazıyı sonlandırırken Fitzgerald kadar ileri gitmeyecek olsak da, insan topluluklarımızdaki o "otizm esintisi" olmaksızın muhtemelen bugün olduğumuz yerde olamayacağımızı kabul etmekte fayda görüyoruz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Antropoloji Yazı Dizisi

Bu yazı, Antropoloji yazı dizisinin 29 . yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan " Antropolojiye Giriş: Antropoloji Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey!" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
54
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 37
  • Merak Uyandırıcı! 24
  • İnanılmaz 11
  • Muhteşem! 9
  • Bilim Budur! 7
  • Umut Verici! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Üzücü! 2
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: The Conversation | Arşiv Bağlantısı
  • ^ Autism MythBusters. Autism Epidemic?. Alındığı Yer: Autism MythBusters | Arşiv Bağlantısı
  • ^ University of Cambridge. Study Of Half A Million People Reveals Sex And Job Predict How Many Autistic Traits You Have. (3 Kasım 2015). Alındığı Yer: University of Cambridge | Arşiv Bağlantısı
  • ^ E. Ruzich, et al. (2015). Sex And Stem Occupation Predict Autism-Spectrum Quotient (Aq) Scores In Half A Million People. PLOS ONE, sf: e0141229. doi: 10.1371/journal.pone.0141229. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ S. Baron-Cohen. (2009). Autism: The Empathizing–Systemizing (E-S) Theory. Annals of the New York Academy of Sciences, sf: 68-80. doi: 10.1111/j.1749-6632.2009.04467.x. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ S. Deutsch. (2011). Autism Spectrum Disorders. ISBN: 9789533074955. Yayınevi: BoD – Books on Demand.
  • ^ R. Polimanti, et al. (2017). Widespread Signatures Of Positive Selection In Common Risk Alleles Associated To Autism Spectrum Disorder. PLOS Genetics, sf: e1006618. doi: 10.1371/journal.pgen.1006618. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ X. Nuttle, et al. (2016). Emergence Of A Homo Sapiens-Specific Gene Family And Chromosome 16P11.2 Cnv Susceptibility. Nature, sf: 205-209. doi: 10.1038/nature19075. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ S. Baron-Cohen. (2007). Does Autism Occur More Often In Families Of Physicists, Engineers, And Mathematicians?. SAGE Publications, sf: 296-301. doi: 10.1177/1362361398023008. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ P. Spikins. (2016). The Prehistory Of Autism. Yayınevi: Rounded Globe.
  • ^ P. Spikins, et al. (2016). Are There Alternative Adaptive Strategies To Human Pro-Sociality? The Role Of Collaborative Morality In The Emergence Of Personality Variation And Autistic Traits. Time and Mind, sf: 289-313. doi: 10.1080/1751696X.2016.1244949. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ P. Vitebsky. (2006). The Reindeer People: Living With Animals And Spirits In Siberia. ISBN: 9780618773572. Yayınevi: Mariner Books.
  • ^ L. Hager. (2005). Women In Human Evolution. ISBN: 9781134840106. Yayınevi: Routledge.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 11/12/2024 00:04:16 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11527

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Periyodik Tablo
Bilinç
Meteor
Organ
Venüs
Evrim Ağacı
Nüfus
Primatlar
Bilim
Tür
Gerçek
Evrimsel Psikoloji
Halk Sağlığı
Ağrı
Kontrol
Nöron Hücresi
Fizyoloji
Tıp
Zaman
Küresel İklim Değişimi
Coronavirus
Manyetik
Covid-19
Nadir
Bilim Tarihi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
P. Spikins, et al. Otizmli Atalarımız, İnsan Evriminde Nasıl Bir Rol Oynadı?. (4 Mart 2022). Alındığı Tarih: 11 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11527
Spikins, P., Demir, A. N., Bakırcı, Ç. M. (2022, March 04). Otizmli Atalarımız, İnsan Evriminde Nasıl Bir Rol Oynadı?. Evrim Ağacı. Retrieved December 11, 2024. from https://evrimagaci.org/s/11527
P. Spikins, et al. “Otizmli Atalarımız, İnsan Evriminde Nasıl Bir Rol Oynadı?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Ayça Nur Demir, Evrim Ağacı, 04 Mar. 2022, https://evrimagaci.org/s/11527.
Spikins, Penny. Demir, Ayça Nur. Bakırcı, Çağrı Mert. “Otizmli Atalarımız, İnsan Evriminde Nasıl Bir Rol Oynadı?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Ayça Nur Demir. Evrim Ağacı, March 04, 2022. https://evrimagaci.org/s/11527.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close