Ökaryotların Evrimindeki Gizemli Boşluğu Aydınlatıyoruz!
Universitat Utrecht
- Makaleni Açıkla
- Evrimsel Biyoloji
- Moleküler Biyoloji ve Genetik
Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Yeni çalışmamızda, liderlik ettiğim ekibimle birlikte, yüksek yapılı canlıların en yakın mikrobiyal akrabası olan Asgard arke hücrelerini görüntülemeyi başardık. Asgard arkelerin genetik materyali ve protein makineleri arasındaki boşluk, karmaşık hücre altı yapının temel taşlarına işaret ediyor. Nature yayın grubu altında bulunan saygın bir dergi olan ISME Journal'da yayımladığımız araştırma sonuçları, yüksek yapılı canlı hücrelerin nasıl evrimleştiğini anlamamıza yardımcı olacak.[1]
Kompleks Ökaryot Hücreleri Nasıl Evrimleşti?
Dünya üzerinde yasayan canlılar, hücrelerinin özelliklerine göre prokaryot ve ökaryot olmak üzere iki gruba ayrılıyor. Bakteriler ve arkeler gibi prokaryotik canlıların hücreleri, küçük ve basit bir yapıda olurken; genetik materyallerini zarlı bir çekirdek yapısı içerisinde taşımıyor. Ökaryot hücreler ise genellikle daha büyük ve karmaşık yapıdayken, farklı metabolik işlemlerinin yürütüldüğü, "organel" denilen özelleşmiş zarlı yapılar içeriyor.
Basit yapılı hücrelerin karmaşık formlu hücre yapılarına nasıl evrimleştiği, biyolojinin cevaplanmayı bekleyen en önemli sorularından biri.
Ökaryot Eğilimli Arkeler!
Yapılan son araştırmalar, Asgard arke ve bir bakteri arasında milyon seneler önce gerçekleşen bir birleşmenin, ilk ökaryotik hücreyi oluşturduğunu öne sürüyor. Ökaryotik hücrelerin halen yaşayan en yakın prokaryotik akrabası olan Asgard arkeler üzerinde yapılan genetik çalışmalar, daha önce ökaryotlara özgü olduğu zannedilen ve karmaşık hücre yapısını düzenleyen bazı proteinlerin varlığına işaret ediyor.
Fakat genellikle deniz ortamında yaşayan Asgard arkelerin hücre yapısını ortaya koyan mikroskobik görüntüler olmadan bu ilginç canlıların nasıl yaşadığını anlamamız mümkün değil.
Deniz Sedimentlerinde Asgard Arke Avı
Danimarka, Hollanda ve İsrail’den bilim insanlarıyla birlikte, Danimarka’nın Aarhus Körfezi’nde Asgard arke avına çıktık. Sadece Asgard arkelerin ribozomlarına bağlanabilen, floresanla işaretlenmiş küçük DNA dizileri tasarladık ve yüksek çözünürlüklü mikroskop kullanarak Asgard arkeleri görüntülemeyi başardık.
Ben, Wageningen Üniversitesi’nde görev almaktayım ve bana kalırsa elde ettiklerimiz, bilim camiası için oldukça sürpriz bir sonuç... Asgard arkelerin protein sentezleyen ribozom yapıları ve DNA molekülleri arasında 50 ile 280 nanometre arasında değişen bir boşluk tespit ettik. Böyle bir yapının DNA ve ribozom yapıları hücre içerisinde dağınık halde bulunan çekirdeksiz mikroorganizmalar için beklenmeyen bir durum.
Ribozom ve DNA Arasındaki Gizemli Boşluk
Elde ettiğimiz sonuçlar, genetik materyalin hücre içerisindeki belli bir bölgede yoğunlaşmış olarak bulunduğunu gösteriyor. Asgard arkelerin hücre iskeleti ve zar modellemesi gibi ökaryotlara özgü bazı proteinleri sentezlediği göz önüne alınırsa, DNA ve ribozom arasındaki gizemli boşluk, organel tarzı bir hücre içi bölümlenmeye işaret ediyor.
- Hayvanların Evrimi Hızlı Başladı, Sonra Yavaşladı!
- Çok Eşli (Poligam) Kuş Türlerinde Cinsel Seçilim: Poligam Ötücü Kuşlar, Şarkılarını Daha Hızlı Değiştiriyor!
- Endosimbiyoz Nedir? Endosimbiyotik Teori, Ökaryotların Prokaryotlardan Evrimi ve Canlılar Arası Endosimbiyotik İlişkiler Hakkında Neler Söyler?
Elde edilen sonuçlar, kafamızdaki soru işaretlerini daha da arttırdı. Bu soruları cevaplamak icin, Asgard arkelerin hücre içi yapılarının elektron mikroskobuyla çok detaylı bir şekilde görüntülenmesi gerektiğini vurguluyor.
Hücre altı yapıların detaylı analizi, basit yapılı hücrelerin karmaşık formlu hücre yapılarına evrimine ışık tutup doğa tarihinin çok önemli bir sorusuna cevap vermemize yardım edecek.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
8
-
7
-
5
-
2
-
2
-
2
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ B. Avcı, et al. (2021). Spatial Separation Of Ribosomes And Dna In Asgard Archaeal Cells. The ISME Journal, sf: 1-5. doi: 10.1038/s41396-021-01098-3. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 06/05/2025 19:36:58 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10938
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
