Obruklar (Sinkholes)

Görselde gördüğünüz deprem sonucu oluşan bir çukur değil. Dünya'nın "toz pembe", "kusursuz" veya "dingin" olmadığının en çarpıcı örneklerden biri. Bu, "küvet deliği" olarak da bilinen bir obruk! Üstelik düdenlerin oluşma ihtimalinin yüksek olduğu yerler olsa da bir düden her an, her yerde oluşabilir ve siz de dahil olmak üzere etraftaki birçok şeyi bir anda yutabilir!

Obruklar, doğal süreçler veya karstik süreçler sonucu oluşan çukurlardır. Bu deliklerin çapı ve derinliği 1 – 600 metre arasında değişirken kase ve kaya kenarlı kanyonlar gibi çeşitleri vardır.

Birdenbire meydana gelebilecekleri gibi, yavaş yavaş da meydana gelebilirler ve su kanallarının, durgun suların olduğu yerlerde oluşabileceği gibi yüksek ve kuru yerlerde de oluşabilir. Bu yapının oluşumu, erozyon, mağara çatısının çökmesi, az çözünür kayaçların su sızıntısıyla yavaş yavaş yok olması gibi doğal süreçleri içerisine alır. 

Toprağın altındaki karbonat kayaların, tuz yataklarının ya da yer altı suyu ile çözülebilecek türden kayaların bulunduğu yerlerde görülen obruklar daha fazladır. 

Yavaş yavaş oluşan bir obrukların oluşumuna örnek verecek olursak yer altı sularının etkisiyle kum taşı partiküllerini birlikte tutan çimento yavaş yavaş yumuşamaya başlar ve bu yumuşayan parçaların taşınmasıyla da çukurlar oluşur.

Diğer obruk oluşum çeşidi ise yüzeyin altındaki toprağın çökmesine rağmen, destek bitene kadar yüzeyin bundan hiç etkilenmediği obruk şeklidir. Bu şekilde destek yetersizleştiği an yüzey aniden çöker. Bu ise aniden oluşan obruktur.

Konuyla ilgili çarpıcı videolar bulunmaktadır. Bunlardan biri, 18 Nisan 2013'te Chicago Tribune'un yayınladığı bir videodur ve buraya tıklayarak izleyebilirsiniz. Buraya tıklayarak bir obruğun nasıl oluştuğunu 3 boyutlu animasyon olarak izleyebilirsiniz. Buraya tıklayarak, normal bir biçimde yolda yürürken bir obruğun sizi nasıl yutabileceğini görebilirsiniz. Buradan da bir obruğun koca evleri nasıl yutabileceğini anlık olarak izlemeniz mümkün.

Ayrıca aşağıdaki devasa ve ilginç obruk görsellerinin ilginizi çekeceğini düşünüyoruz:

Guatemala'da oluşan ve 30 katlı bir binayı içine yerleştirebileceğiniz kadar geniş ve derin olan bir obruk (yaklaşık 18 metre çapta ve 90 metre derinlikte):

Belize'nin meşhur "Mavi Delik" obruğu:

Avon Park, Florida'da oluşan bir obruk:

Ülkemizden, Erzincan (30 metre derinlikte) ve Zonguldak'tan iki obruk:

Umarız faydalı olmuştur.