Neden Bazı Erkeklerin Saçları Kızıl Olmadığı Halde Sakalları Kızıl Çıkıyor?

Bazı erkeklerde saçların kızıl olmamasına rağmen kızıl sakal çıktığı gözlenebilir. Bu durumlarda ebeveynlerde hatta onların da ebeveynlerinin herhangi birinde dahi kızıl saç veya sakal olmayabilir. Peki nasıl oluyor da ailede hiç ortada yokken, aniden bu kızıllık ortaya çıkıyor?

Saç ile sakal arasındaki renk farkı, çok sıra dışı bir olay değil ve belki de birçoklarının tahmin edeceği gibi, bu farklılık da aslında genlerden kaynaklanıyor.

Daha önceden de izah ettiğimiz gibi derimizin, saçımızın, sakalımızın rengini belirleyen genlerdir. Bu genlerin alellerine bağlı olarak farklı pigmentlerin miktarları ve türleri değişir, bu da rengi doğrudan etkiler. Burada kritik olan detay ise şudur: Deri rengi ve saç rengi gibi fiziksel özelliklerimiz, tek bir gen veya tek bir alel (gen çeşidi) tarafından değil, birçok gen ve birçok alel tarafından belirlenir.

Buna ek olarak önemli bir diğer nokta ise şudur: Saç rengini etkileyen genler, eksik baskın olarak tanımlanan genlerdir; yani diğer tüm alellere (gen çeşitlerine) baskın tek bir dominant alel yoktur. Bu nedenle bu rengi belirleyen genlerin bütün alelleri birbirlerini etkileyebilmektedir. Avustralasya Dermatolojistler Koleji'nden Dr. Alexandra Varol bu durumu şöyle özetliyor:

Genler, değişken olarak ifade edilir ve diğer genlerden etkilenebilir. Bu nedenle MC1R geninin taşıyıcısı kızıl saç rengine sahip olmayabilir ancak onun kızıl sakal oluşmasına sebep olan bir değişkenine sahip olabilir.

Kızıl saç/kıl rengi, MC1R geninde oluşan bir mutasyon sonucu ortaya çıkar. Eğer sizde bu genlerden ikisinde de (her ebeveynden birer tane) mutasyon olursa, tamamen kızıl saçlı olarak doğarsınız. Eğer bu genlerden sadece birinde mutasyon olursa, tam da bahsettiğimiz eksik baskınlık durumu oluşur ve vücutta farklı bölgelerde kısmî kızıl renkli kıl oluşumu gözlenebilir. Ve bu sayede saç ve sakal rengi birbirinden farklı olabilir. Yani kızıl saçlı olmak için iki gende mutasyon gerekirken, sadece kızıl sakal için genlerden birinde mutasyon olması yeterlidir. Kızıl sakalın kızıl saçtan daha yaygın olmasının sebebi de budur.

İyi de bu gen nereden geliyor? Tabii ki de aileden. Eğer kişide kızıl sakal gözleniyor ancak ebeveynlerde kızıllık hiç gözlenmiyorsa bile, ebeveynler aslında taşıyıcı durumda olabilmektedirler. Kızıl saç geni baskın karaktere sahip bir gen olmadığı için, rengi etkileyen diğer genlerin bir kısmıyla baskılanıp, özelliğini gösteremeden de varlığını sürdürebilir ve nesiller boyunca aktarılır. Yani kişinin anne-babasında kızıl saç yoksa ancak kişide kızıl sakal çıkması gözleniyorsa bu, nesiller önceden kızıl saçlı bir atanın genleri yıllar boyunca ailede saklı bir şekilde aktarıldı ve sonunda kişide ortaya çıktı demektir.