Mevsimsel Grip, İnsanları H5N1 Kuş Gribine Karşı Koruyabilir!

Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesi'ndeki araştırmacılar, belirli mevsimsel grip virüslerine daha önce maruz kalan bireylerin H5N1 kuş gribi virüsüne karşı çapraz reaktif bağışıklık geliştirdiğini ortaya koydu.^[1] Çalışmada, 1968'den önce dolaşan mevsimsel grip virüsleriyle (H1N1/H2N2) karşılaşan yaşlı yetişkinlerin, H5N1'e bağlanan antikor düzeylerinin daha yüksek olduğu gözlendi. Nature Medicine dergisinde bugün paylaşılan bulgulara göre, genç yetişkinler ve çocuklar, kuşlar ve sığırlarda yayılan mevcut H5N1 suşuna tam uyumlu olmasa bile bu aşılardan önemli ölçüde fayda sağlayabilir. Mikrobiyoloji Profesörü ve çalışmanın kıdemli yazarı Dr. Scott Hensley, şunları aktarıyor:

Erken çocukluk dönemindeki gribe yakalanmanın ömür boyu süren bağışıklık tepkilerini tetikleyebildiğini biliyoruz. On yıllar önce H1N1 ve H3N2 virüsleriyle tetiklenen antikor yanıtlarının, günümüzde dolaşan H5N1 kuş gribi virüslerine çapraz reaksiyon verebildiğini keşfettik. Bu çapraz reaktif antikorların çoğu enfeksiyonları tamamen engelleyemiyor, ancak bir H5N1 pandemisi durumunda hastalığın şiddetini sınırlayabilecek potansiyele sahip.

H5N1 virüsleri yıllardır kuşlar arasında dolaşımdaydı, ancak 2.3.4.4b clade adı verilen yeni bir varyant yakın zamanda ortaya çıktı ve sığır popülasyonlarına yayıldı. Günümüzdeki H5N1 suşu, insan üst solunum yolu reseptörlerine etkin şekilde bağlanamıyor. Ancak memelilerdeki yaygın dolaşım, virüsün insan solunum yolu hücrelerini enfekte etmesini kolaylaştıracak ve bulaşıcılığını artıracak mutasyonlara yol açabilir. Böyle bir senaryoda, H5N1 insandan insana yayılma yetisi kazanabilir.

Grip virüsleri, adlarını yüzeylerinde bulunan ve hemagglutinin (H) ile nöraminidaz (N) adı verilen iki lolipop şeklindeki proteinden alır. Örneğin, H5N1 adlandırması, bu virüsün taşıdığı hemagglutinin ve nöraminidaz proteinlerinin tipini ifade eder. Bu proteinler, virüsün sağlıklı hücrelere tutunarak enfeksiyon sürecini başlatmasını sağlar. Güncel grip aşıları, özellikle hemagglutinin proteinini tanıyan antikorların üretimini tetikler ve böylece virüsün hücrelere girişini engeller. Hemagglutininin lolipop benzeri yapısında, "baş" bölgesi sık mutasyon geçirirken, "sap" (İng: "stalk") kısmı ise daha yavaş değişim gösterir.

Araştırmacılar, 1927-2016 yılları arasında doğan 150'den fazla kişiden alınan kan örneklerini, H5N1 dahil çeşitli grip virüslerinin sap proteinlerini hedefleyen antikorlar açısından analiz etti. Çalışmada, 1968'den önce doğan ve çocukluk döneminde muhtemelen H1N1 veya H2N2 ile ilk kez karşılaşan yaşlı yetişkinlerin kanlarında, H5N1 virüsünün sapına bağlanabilen antikor seviyelerinin belirgin şekilde yüksek olduğunu saptadılar. Ayrıca, bir bireyin doğum yılının, kanındaki H5N1 ile savaşan antikor miktarıyla doğrudan ilişkili olduğunu keşfettiler. Buna karşılık, mevsimsel grip virüslerine hiç maruz kalmamış küçük çocuklarda, H5N1'e karşı etkili antikor düzeyleri son derece düşük çıktı.

Araştırmacılar, farklı doğum yıllarından bireylerin H5N1 aşılarına tepkisini ölçmek için, 1918-2003 yılları arasında doğan ayrı bir gruptan kan örnekleri topladı. Bu gruba, günümüzde dolaşan 2.3.4.4b kladı H5N1 virüsüyle tam uyumlu olmayan 2004 H5N1 aşısını uyguladılar. Aşılama öncesinde ve sonrasında topladıkları kan örneklerini karşılaştırarak bağışıklık yanıtlarını analiz ettiler.

Araştırmacıların ilk bulgularına paralel olarak, yaşlı yetişkinlerde aşılamadan önce H5 saplarına bağlanabilen antikor düzeyleri daha yüksekti. Aşılamadan sonra, yaşlı yetişkinlerde H5 sap antikorları hafifçe artarken, çocuklarda önemli ölçüde arttı. Bu antikorlar, hem 2004 H5N1 virüsüne hem de günümüzde dolaşımda olan 2.3.4.4b kladı H5N1 virüsüne bağlandı. Hensley sözlerini şöyle bitiriyor:

Bir H5N1 pandemisi durumunda, tüm yaş grupları muhtemelen yüksek derecede duyarlı olacaktır, ancak en yüksek hastalık yükü çocuklarda olabilir. Eğer durum buysa, çocuklar H5N1 aşılamaları için önceliklendirilmelidir.