Kültürlerde Renk İsimleri, 7 Basamaktan Geçerek Evrimleşiyor!
Design Hill
Renklerin adlandırılması, uzun zamandır algılama, dil ve doğal dünyanın kategorizasyonu arasındaki bağlantıyı açığa çıkarma, insan kültürü ve biliş çalışmalarında ilgi konusu olmuştur. Hem antropoloji hem de bilişsel bilim çalışmalarındaki önemli sorulardan biri, dünya dillerinin renk adlandırmasında niçin tekrarlanan benzerlikler gösterdiğidir. Yale'deki dil uzmanları, bu sistemlerin geçmişini izlemek için Avustralya'daki geniş bir dil ağacında renk terimlerinin evrimini incelediler.
Araştırmanın ortak yazarları Yale'de dilbilim yardımcı doçenti Claire Bowern ve eski Yale araştırmacı doçenti Hannah J. Haynie, Pama-Nyungan dilindeki renk sistemlerini incelemek için evrimsel bir çerçeve kullandılar. Araştırmacılar, geçmişi (6.000 yıl öncesine dayanıyor) ve boyutu (Avustralya anakarasının yaklaşık %90'ında kullanılıyor) nedeniyle seçilen Pama-Nyungan dil ailesindeki 189 dilin renk sistemlerini analiz ettiler. Bowern şunları söylüyor:
Yeterli bir örnek hacmi ve renk çeşitliliği elde etmek için çok sayıda dile ihtiyacımız var. Ayrıca Pama-Nyungan toplumları, maddi kültür açısından ve renklerin adlandırması için kaynakları kullanım çeşitliliği bakımından nispeten benzer. İki veya üç bariz hipotezi test ederek birkaç farklı sistemi yeniden üretebildik.
Araştırmacılara göre, renk adlandırma evrim süreci yedi farklı aşamaya sahiptir. Bu aşamalardan en basit olanı siyah-beyaz renkleri için adların geliştirilmesidir. Bir sonraki aşamada, kırmızı ile ilişkili bir renk için terimler eklendikten sonra sarı veya yeşil, daha sonra mavi ve kahverengi için isimler bulunur. Son aşama pembe, mor, turuncu ve/veya gri için adların eklenmesini içeriyor.
Yale araştırmasının sonuçları, araştırmacıların söylediği üzere, geniş bir dil örneğinde renk terimlerinin detaylı bir geçmişini sunuyor ve Berlin ve Kay teorisi tarafından tanımlanan renk terimlerini geniş çapta desteklediğini gösteriyor. Berlin ve Kay teorisine göre dünyadaki diller, ortak bir renk adları grubunun tamamını veya bir kısmını paylaşır ve bu kavramlar için terimler belirli bir düzende gelişir.
Araştırmacılar, aynı zamanda, renk terimlerinin oluşması gibi kaybolmasına dair kapsamlı kanıtlar buldular. Bowern şöyle diyor:
Standart teorilerde düşünülenden farklı olarak, renk terimleri evriminin alternatif yollarını bulduk.
Bowern'in antropologlar, psikologlar ve dilbilimcilerle alakalı olduğunu söylediği çalışma Proceedings of the National Academy of Sciences’ta yayınlandı.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
13
-
2
-
1
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
- H. J. Haynie, et al. (2016). Phylogenetic Approach To The Evolution Of Color Term Systems. PNAS, sf: 13666-13671. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 16:59:04 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4994
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Science Daily. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
