İnsanlık İçin Ölmek: Ebola Genetiği ve Evrimi Üzerinde Çalışırken Ebolaya Yakalanıp Ölen 5 Bilim İnsanı...
Bu haber 10 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
2014'te tüm Dünya'yı kasıp kavuran Ebola virüsü, Batı Afrika'da çalışan sağlık işçilerini (doktorları, hemşireleri, araştırmacıları, bilim insanlarını) öldürmeyi sürdürüyor. Bugüne kadar binlerce kişiye bu hastalık bulaştı ve yüzlerce kişi öldü. Sierra Leone'de bulunan Kenema Devlet Hastanesi'nde (ki ilk Ebola vakası burada tanımlanmıştı) 2 düzineden fazla hemşire, doktor ve destek ekibi Ebola nedeniyle hayatını kaybetti.
Kenema Devlet Hastanesi, 28 Ağustos 2014'te Science dergisinde yayımlanan "Genomik inceleme Ebola virüsünün 2014'teki salgın sırasındaki kökenini ve yayılımını aydınlatıyor" başlıklı makalede veri olarak kullanılan örneklerin çoğunu barındıran yerdi. Ne yazık ki bu makalenin 58 yazarından 5 tanesi Ebola virüsü nedeniyle, 1 tanesi ise virüs bulaşmamış olmasına rağmen çalışmalar sırasında, makalenin basılmasından önce yaşamını yitirdi! Makalenin sonunda şöyle bir not düşülmüş:
Anısına: Trajik bir şekilde, Sierra Leone'deki halk sağlığına ve araştırma çabalarına müthiş katkılarda bulunmuş 5 eş yazarımız, çalışmaları sırasında Ebola Virüsü Hastalığı'na yakalanarak, bizler bu makeleyi henüz yayınlayamamışken, hastalıkla mücadelelerini kaybetmişlerdir. Bu makaleyi onlara adıyoruz.
Hayatını kaybedenler arasında Mbalu Fonnie (hemşire), Alex Moigboi (10 yıllık deneyime sahip hemşire), Alice Kovoma (6 yıllık deneyime sahip hemşire), Mohamed Fullah (Doğu Politeknik Üniversitesi'nde 10 yılı aşkın süredir hizmet veren laboratuvar teknisyeni), Sheik Humarr Khan (Lassa Sıtması programı ulusal direktörü ve viral ateş uzmanı) ve Sidiki Saffa (20 yıl deneyimli laboratuvar teknisyeni) bulunuyor.
Bu kişileri Evrim Ağacı olarak saygıyla anıyor ve insanlığa yaptıkları katkılardan ötürü yürekten teşekkür ediyoruz. Ayrıca sadece anılarını yad etmek yerine, hayatlarını verdikleri bu araştırmanın da evrimsel biyoloji ile yakından ilgisini anlatarak, yaptıkları işi biraz daha yakından anlamanızı istiyoruz:
Bu araştırmada da yine, Evrimsel Biyoloji'nin insanlığa müthiş faydalarından birisini görüyoruz. Çünkü bu kadar ölümcül bir hastalık virüsünün kökenini ve yayılmaya başladıktan sonraki evrimini anlamak, çözüm bulmamıza ve gelecekte ne tür evrimsel yolaklara gireceğini öngörmemize yarıyor. Bu sayede, hastalığın önüne bir an önce geçebilmek için gerekli yol haritaları hazırlanıyor. Bir virüsün evrimini incelemeden bulmaya çalışacağınız her çözüm, hiç tanımadığınız bir şehirde, bilmediğiniz sokaklarda hareket eden bir cismi arayıp, bulup, yakalamaya benzetilebilir. Bir hastalığın evrimini çalışmak, o hastalıkla ilgili bize yol haritasını ve kovaladığınız şeyin geçtiği yolları gösteriyor. Böylece hastalığın bir sonraki adımlarını sonsuz olasılıklar evreninden belli başlı olasılıklara indirgeyebiliyoruz. Yani evrim, bilim insanlarının araştırma sırasında kullandıkları duyu organları ve haritaları oluyor. Aynı hastalığın daha önceki salgınlarını ve o salgınlarda izlediği yolları inceleyerek, bu salgınla ilgili çıkarımlar yapabilmemizi sağlıyor. Makalede, uzmanlar bu konuyla paralel olarak şunları söylüyorlar:
"Daha önceki salgınlardan toplanan 20 genomun filogenetik analizi, 2014 Batı Afrika virüsünün muhtemelen Orta Afrika'dan, son 10 yıl içerisinde yayıldığını gösteriyor. Diğer ebolavirüs genomları ile ıraksamayı kullanarak bir filogeni haritası çıkarmak sıkıntılıdır. Ancak en eski ebola salgınlarının kökenlerini çıkardığımızda, örnekleme zamanıyla kökten uca mesafe arasında güçlü bir ilişki olduğu ortaya çıkmaktadır. Salgının yer değişme tipi mutasyon oranı her yıl nükleotit bölgesi başına 8x10-4'tür. Bu da, en son yayılan 3 salgının hepsinin ortak bir atadan, muhtemelen yaklaşık olarak 2004 yılında yayıldığını göstermektedir. Bu durum, her bir salgının kendi doğal rezervuarı içerisindeki viral popülasyon içerisindeki aynı genetik varyasyondan, birbirinden bağımsız zoonotik olaylar olduğu hipotezini desteklemektedir."
Görülebileceği gibi Science dergisinde yayımlanan bu önemli çalışmada yapılan, Ebola virüsünün bugüne kadar olan salgınlarının evrimsel analizini yapmak ve bir evrim ağacı çıkarmaktır. Bu sayede şu anda hızla yayılan virüsün evrimsel kökeni ve ne tür bir evrim patikası içerisinde olduğu anlaşılabilecek ve önüne geçilebilecektir. Evrimsel biyoloji olmaksızın, kör bir şekilde tedavi bulma çabaları çok daha uzun, çok daha masraflı ve çok daha ölümcül olacaktır. Bu durum, evrimsel biyolojinin insanlık için önemine harika bir örnektir.
Tekrardan, insanlık için hayatlarını veren tüm bilim insanlarını derin bir üzüntü ama aynı zamanda yürekten bir onur ile anıyoruz. Ayrıca bu olay, akıllara Nazım Hikmet Ran'ın "Yaşamaya Dair" şiirini getirmiyor değil.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 3
- 2
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- S. K. Gire, et al. (2014). Report Genomic Surveillance Elucidates Ebola Virus Origin And Transmission During The 2014 Outbreak. Science. | Arşiv Bağlantısı
- G. Vogel. Ebola's Heavy Toll On Study Authors. (28 Ağustos 2014). Alındığı Tarih: 17 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Science | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 13:43:22 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2621
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.