Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

İnsan Yellenmesi ve Geğirmesi, Küresel Isınmayı Artırıcı Etki Ediyor mu?

3 dakika
7,966
İnsan Yellenmesi ve Geğirmesi, Küresel Isınmayı Artırıcı Etki Ediyor mu? Hearst Apps
Tüm Reklamları Kapat

İddia

Besi hayvanlarının geğirme ve yellenmesi küresel ısınmaya neden olan sera gazlarının 'ünü oluşturuyor. Demek ki insanların geğirme ve yellenmesi de küresel ısınmayı arttırıyor!

Gerçek mi?

Karışık
Karışık

Gerçek Taraflar

Geğirme ve yellenme sırasında çıkardığımız karbondioksit ve metan gazları birer sera gazıdır ve dolayısıyla küresel ısınmaya teorik olarak katkı sağlar. Ayrıca besi hayvanlarının biyolojik gazlarının küresel ısınmaya dikkate değer miktarda katkı sağladığı doğrudur.

Sahte Taraflar

Günümüzdeki metan ve karbondioksit kaynakları düşünüldüğünde, bütün insanlığın 1 yılda biyolojik nedenlerle saçtığı sera gazlarının etkisi önemsenmeyecek kadar küçüktür.

İddianın Kökeni

Bir diğer yazımızda, besi hayvanlarının geğirme ve yellenmesinin küresel ısınmaya katkısıyla ilgili bir diğer iddiayı ele almıştık. Bu verilerden yola çıkanlar, insanların da biyoatıklarının küresel ısınmaya benzer şekilde katkı sağlıyor olabileceğini düşünmüşlerdir. Bu da, söz konusu iddiayı doğurmuştur.

Tüm Reklamları Kapat

Bilgiler

Evrim Ağacı olarak daha önceden halk arasında "gaz kaçırma", "pırt yapma", "salma", "osurma" gibi isimlerle bilinen, tıbbi olaraksa "yellenme" olarak adlandırılan davranışla ilgili tüm detayları buradaki yazımızda ele almıştık. Ama çok kritik bir soruyu açıkta bırakmıştık: Kaçırdığımız gazlar, küresel ısınmaya katkı sağlıyor olabilir mi?

İlk etapta soruyu sırf komik olsun diye, öylesine sorduğumuzu sanabilirsiniz. Yanılıyorsunuz. Zira günümüzde küresel ısınmaya en çok neden olan unsurlardan birisi arabalar, fabrikalar vs. değil, ineklerdir! Modern tarımcılık, küresel ısınmaya neden olan faktörlerin %14'üne karşılık gelmektedir. Bu %14'lük kısmın ezici bir çoğunluğu ise ineklerden kaynaklanmaktadır.

Bunun ne kadar fazla olduğunu şöyle izah edelim: İneklerin küresel ısınmaya katkısı, Dünya üzerindeki tüm arabaların katkısından 23 kat daha fazladır! Elbette ki, ineklerin sırf var oluşu küresel ısınmaya neden olmamaktadır. Neden, ineklerin geğirmesi ve yellenmesidir! Beslenme tiplerinin bir parçası olarak inekler geğirirler ve her canlı gibi aynı zamanda yellenirler. Özellikle geğirme kısmı; ama aynı zamanda yellenme de bol miktarda metanın havaya salınmasına neden olur. Bazı uzmanlar Dünya üzerindeki 1.5 milyar civarındaki ineğin (ve milyarlarca diğer otlayan ve geviş getiren hayvanın) günde ortalama 100-200 litre metan saldığını ileri sürmektedir. Bazı araştırmalara göreyse bu sayı günde 500 litreye kadar ulaşabilmektedir! 

İnsan Yellenmesi İneklerle Yarışabilir mi?

Bu durumda, bizim yellenmemiz aynı soruna neden olabilir mi? Biz de her yellendiğimizde gezegenimizi geri döndürülemez bir şekilde ısıtmaya katkı sağlıyor olabilir miyiz? Sonuçta bizden bu gezegen üzerinde 7 milyar adet var ve kabul edelim, sabahlar olmayıncaya kadar, neredeyse hiç durmaksızın yelleniyoruz!

Tüm Reklamları Kapat

Kısa cevap: Hayır, neyse ki yellenip geğirerek küresel ısınmaya dikkate değer miktarda katkı sağlayamazsınız. İzah edelim:

Poponuzdan çıkan gaz içerisinde bulunan maddelerden iki tanesi küresel ısınmaya katkı sağlamaktadır: karbondioksit ve metan. Bunların her ikisi de, sindirim kanalımızda yaşayan bakteriler tarafından üretilir. Bizler bol fiberli şekerleri tüketiriz; ancak üst sindirim kanalımız bunları verimli bir şekilde sindirebilecek yapıda değildir. Dolayısıyla, evrimsel süreçte sindirim kanalımıza yerleşen bakteriler, bu besinleri sindirmemize yardımcı olurlar. Buna karşılık, güvenli bir ortamda yaşayıp çoğalabilirler ve rahatlıkla besin bulabilirler. Ancak bu bakterilerin birçoğu karbondioksit üreten, çok daha nadir olan bir kısmı ise metanojen (metan üreten) bakterilerdir. 

Ne Kadar Çok Ot, O Kadar Çok Yellenme!

Elbette ki, ilgili yazımızda da detaylı bir şekilde ele aldığımız gibi, gaz çıkarma davranışı kişiye özeldir ve diyet ile kişiye bağlı olarak ciddi anlamda değişecektir. Dolayısıyla bu konuda bir "standart" tanımlamak çok güçtür. Fakat genel bir bilgi olarak, daha fazla fiberli beslenen insanların daha çok gaz çıkardıkları söylenebilir. Bu nedenle ot ağırlıklı (vejetaryen) veya tamamen otçul (vegan) diyetlere sahip insanlar çok daha sık ve kokulu gazlar üretirler. Et ağırlıklı beslenen kişilerde ise gaz daha az üretilir. Hatta yapılan bir araştırmada, hiç fiber tüketmeyen insanlarda dikkate değmeyecek kadar az gaz üretildiği gösterilmiştir. Çok fiberli diyetlerde ise ortalamada günde 10 mililitre metan, 140 mililitre karbondioksit üretimi tespit edilmiştir. 

Eğer ki bu sayıları dikkate alacak olursak (ki elbette ki bu sayılar Dünya'daki her insanın diyetini ve gaz kaçırma oranlarını belirlemeyecektir), Dünya'daki tüm insanların her gün ortalamada 73 ton metan ve 1000 ton karbondioksidi yellenme yoluyla havaya saçtıklarını söyleyebiliriz. Bu sayı, pratik olarak bir hiçtir. İstanbul'dan Kazakistan'ın başkenti Almaata'ya (~4000 kilometre) 1000 kişinin uçakla seyahati sırasında uçaktan salınan karbondioksit miktarına eşittir. Küresel ısınma açısından çok daha tehlikeli bir gaz olan metan miktarını düşünecek olursak, bu sayı 2000 kişinin aynı mesafeyi kat etmesinde uçaktan salınan miktara kabaca eşit olacaktır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Yani, sevinin! Yellenip geğirdiğinizde gezegenimizin son derece tehlikeli düzeydeki ısınışına dikkate değer miktarda katkı sağlamıyorsunuz.

Salın gitsin!

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
18
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Güldürdü 14
  • Bilim Budur! 10
  • İnanılmaz 10
  • Tebrikler! 8
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Muhteşem! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Umut Verici! 2
  • İğrenç! 1
  • Korkutucu! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • B. Farley. Do Human Farts Contribute To Global Warming?. (22 Nisan 2015). Alındığı Tarih: 24 Şubat 2019. Alındığı Yer: Quora | Arşiv Bağlantısı
  • J. Silverman. Do Cows Pollute As Much As Cars?. (24 Şubat 2019). Alındığı Tarih: 24 Şubat 2019. Alındığı Yer: How Stuff Works | Arşiv Bağlantısı
  • N. Geiling. Methane Emissions Are Spiking, But It Might Be More Cow Than Car. (17 Mart 2016). Alındığı Tarih: 24 Şubat 2019. Alındığı Yer: Think Progress | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/11/2024 22:47:47 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4667

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Göz
Fil
Mitler
Hominid
Sinirbilim
İklim Değişikliği
Karar Verme
Veri Bilimi
Charles Darwin
Hayvan Davranışları
Kanıt
Maske Takmak
Entomoloji
Kimya
Kırmızı
Kurt
Kelebek
Astronomi
Etimoloji
Yılan
Protein
Geometri
Arkeoloji
Pandemik
Atom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. İnsan Yellenmesi ve Geğirmesi, Küresel Isınmayı Artırıcı Etki Ediyor mu?. (3 Kasım 2016). Alındığı Tarih: 5 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4667
Bakırcı, Ç. M. (2016, November 03). İnsan Yellenmesi ve Geğirmesi, Küresel Isınmayı Artırıcı Etki Ediyor mu?. Evrim Ağacı. Retrieved November 05, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4667
Ç. M. Bakırcı. “İnsan Yellenmesi ve Geğirmesi, Küresel Isınmayı Artırıcı Etki Ediyor mu?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 03 Nov. 2016, https://evrimagaci.org/s/4667.
Bakırcı, Çağrı Mert. “İnsan Yellenmesi ve Geğirmesi, Küresel Isınmayı Artırıcı Etki Ediyor mu?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 03, 2016. https://evrimagaci.org/s/4667.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close