Hiç Atom Gördünüz mü?

Hiç atom gördünüz mü? Her şey atomlardan oluştuğu üzere, gördünüz tabii. Ama bir atomu tek başına gördünüz mü?

Zaman geçtikçe mikroskoplar gittikçe güçlendi, böylece aşırı küçük dünyanın daha derinliklerini görebiliyoruz.

Geleneksel ışık mikroskopları bu soğan hücrelerini ve kromozomlar ayrılırken içindeki yapıları görmekte kullanılıyordu. Ama bilim insanları, daha küçük nesneleri gözlemlemek amacıyla daha zekice metotlar geliştirdiler. Işık yerine elektron demetlerini kullanarak kromozomların kendilerinin detaylı görüntülerini oluşturabilmekteyiz.

Yakın zamanlarda çeşitli bilim insanları, malzemeleri en temel ölçekte görebilmeye başladılar: Atom boyutlarında. Los Angeles’ta bulunan California Üniversitesinden bir ekip, platin nanoparçacıklarına daha yakından bakmaya başladı. Sadece birkaç nanometre boyutundalar.

Burada gördüğünüz her bir küçük nokta aslında birer platin atomu. Ama araştırmacılar iki boyutlu fotoğrafla yetinmediler. Nanoparçacıklara ait farklı açılardan yüzden fazla kesiti görüntüleyip sonra da özel bir filtreyle arkaplan gürültüsünü çıkararak neredeyse her bir atomun yerini saptadılar.

Elde edilen bilgi, tüm parçacığın üç boyutta yeniden oluşturulmasında kullanıldı, hem de daha önce görülmemiş bir ayrıntıyla. Bulanık gözükebilir ama bu parçacığın 27,000’den fazla atomdan oluştuğu düşünülüyor. Ve atomlar, bir kuş sürüsüne benzer şekilde hareket ediyor gibi görünüyorlar.

Platinyumun atomik yapısının arada sırada hizalanması bize anlık net bir görüntü sağlıyor. Bu teknik, parçacığın yapısındaki dislokasyon adlı minik düzensizlikleri analiz etmek için kullanılıyor.

Dislokasyonlar, bu parçacıktaki atomun yeşil ve kırmızı katmanlarının yanlış hizalanması gibi hemen göze çarpmazlar. Ama yine de LED’lerin verimliliğinden metal alaşımların sağlamlığına kadar birçok alanda materyallerin özelliklerini ciddi oranda değiştirirler.

Bunun gibi üç boyutlu atomik düzeyde görüntüleme, materyallerin yapısına dair temel ölçekteki kavrayışımızı daha iyi bir hale getiriyor.

Evrim Ağacı notu: Tek bir atomun fotoğrafının çekilmiş olmasıyla ilgili bilgi için buradaki yazımıza göz atabilirsiniz.

Destek Olun

Bu video, Nature Video tarafından hazırlanmış, Evrim Ağacı tarafından altyazılandırılmıştır. Eğer içeriği beğendiyseniz orijinal kaynağa destek olmak için, lütfen YouTube kanalına gidip videolarını beğenmeyi unutmayın.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Nature Video kanalının bu videosunu orijinal dilinde ve İngilizce alt yazılı olarak buradan seyredebilirsiniz: