Hayatın Kimyası: Farklı Kimyasal Kombinasyonları Hissettiğimiz Duyguları Nasıl Etkiliyor?

Hayat, aslında basit kimyasalların, basit ilişkilerinden ibaret bir biyokimyasal süreçtir. Bu görselde, biraz basitleştirilmiş haliyle, bizlere son derece karmaşık gelen sinirbilimsel olguları oldukça basite indirgeyerek anlatan bir görsel göreceğiz. Elbette burada bahsedilenlerin, burada gösterilenlerden biraz daha fazlası mevcut; ancak temel çerçevede çok da yanlış olduğunu söylemek doğru olmaz. Başlayalım.

Öncelikle, tüplerimiz içerisine katacağımız hormonları/kimyasalları tanıyalım:

• Mavi: Dopamin
• Yeşil: Serotonin
• Pembe: Oksitosin
• Mor: Norepinefrin (Noradrenalin)
• Turuncu: Epinefrin (Adrenalin)

Şimdi, bunları çeşitli oranlarda alıp vücuda verdiğimizde yaklaşık olarak neler olduğuna bir bakalım.

• Sol üst köşedeki 1. fotoğrafta, mavi kimyasal, yani dopamin tüpü dolduracak şekilde konmuş. Bu kadar yüksek dopamin salgılamanız, şizofreniye neden olmaktadır.
• Üst-ortadaki 2. fotoğrafta, ilk durumun tam tersi görülmektedir. Dopamin, gerekenden az konmuştur. Bu durumda da anksiyete hastalığı oluşur.
• 3. fotoğrafta yeşil hormondan, yani serotoninden ortalamanın üzeri miktarda konmuştur. Bu, mutluluk demektir, çünkü mutlu olduğumuzda serotonin salgılarız.
• 4. fotoğrafta hem dopamin, hem de serotonin miktarı çok düşüktür. İşte bu durumda depresyon meydana gelir.
• 5. fotoğrafta dopamin, serotonin, oksitosin değerleri ortalamanın üzerindedir. İşte bunu aşk olarak deneyimleriz.
• 6. ve son fotoğrafta ise norepinefrin ve epinefrin oranları yüksektir. Bu durumda, tüm beyni olan hayvanlarda ortak olarak gördüğümüz kaç ya da savaş tepkisi verilir. Korktuğumuzda, öfkelendiğimizde, vb. durumlarda bu hormonlarımız tavan yapar.

Yani eldeki belli sayıdaki hormon, farklı miktarlarda salgılanarak (ya da salgılanmayarak) duygularımızı oluşturur.

Hayat, işte burada anlatılandan sadece biraz daha karmaşıktır.