Güney Afrika’daki Bitki Florasını Aydınlatan İki Paleobotanikçi: Dr. Heidi Anderson ve Dr. John Anderson

İngiltere doğumlu paleobotanikçi Dr. John Anderson ve Güney Afrika doğumlu paleobotanikçi Dr. Heidi Anderson birlikte keşifler yaparak çok güzel çalışmalara imza attılar. İkisi de kendilerini bu işe adamış ve doğa aşığı bilim insanlarıdır. Çalışmaları Nelson Mandela, Kofi Annan, Dalai Lama ve David Attenborough gibi isimler tarafından da desteklenmiş ve paylaşılmıştır. Akademik olarak çok sayıda çalışmaları olmasına rağmen, internet ortamında onlara dair bilgiler oldukça azdır. Dolayısıyla, var olan kaynaklardan yararlanarak onların paleobotaniğe, yani eski çağlarda yaşamış fosil bitkileri inceleyen bilime katkılarını inceleyeceğiz.

Dr. John Anderson ve Dr. Heidi Anderson, Güney Afrika'nın Karoo (ya da Gondwana) havzasında, Molteno kaya formasyonunda bulunan fosil florasını (flora, bir bölgede yetişen bitkilerin tür olarak tümüdür) incelediler ve bu konu hakkında birçok makale yayımladılar. Onların oluşturduğu benzersiz monograf serileri, bu floranın jeolojik zaman boyunca en büyük bitki çeşitliliğini yansıtacak kanıtlar olmuştur (monograf, biyolojik taksonomide, tek bir takson üzerinde, bütün bilinen türleri irdeleyen, grup içindeki morfolojik, morfometrik, ekolojik ve coğrafi özellik ve farklılıkları da ele alacak şekilde yapılan kapsamlı ve ayrıntılı çalışmalardır). Bu araştırmaları sırasında büyük bir bitki ve böcek koleksiyonuna da sahip oldular. Molteno kaya oluşumunun geçmişi 220 milyon öncesine dayanır, bu nedenle dinozorlar döneminden kalan fosil bitkilere de ulaştılar.

Wikipedia

Dr. Anderson ile Bir Söyleşi

Yazar Ellen Palestrant’ın Dr. John Anderson ile yaptığı uzun söyleşinden alıp çevirdiğimiz bu bölümler (sadece bir kısmı) sayesinde Dr. John Anderson hakkında biraz daha bilgiye sahip olabiliriz. Dr. John Anderson sorulan soruları dilinin de zenginliğini kullanarak cevaplamış ve keyifle okunacak bir söyleşi gerçekleştirmiştir.

Ellen Palestrant: "Dinozorların ve memelilerin zamanını düşündüğünüzde zihninizde ne tür görsel imgeler yaratıyorsunuz ya da bu imgeler, üzerinde çalıştığınız şematik sunumlarla uyumlu mu? Görüyorum ki, görsel olarak çok uzak bir geçmişe yaratıcı bir adım atıyorsunuz ve içine giriyorsunuz. Öyleyse, bu dönemin görselleştirmeleri aklınızda ne kadar gerçek oluyor?"

Dr. John Anderson: "Bugün, vahşi doğada dolaşıyormuş gibi; kesinlikle Karoo'nun manzarasını 220 milyon yıl önceki erken dönem dinozor ve memeli nüfusuna ev sahipliği yapan Molteno florasında görüntülemenin en iyi yolu bu. O zamanlar Karoo çok farklıydı, geniş örgülü ve kıvrımlı nehirleri ile ılıman ve ormanlık yatağa sahipti. Bu uzak geçmişteki Karoo, ayrılmadan önce Gondwanaland Süperkıtası'nın kalbi idi. 2017 yılında Amfiteatr’da fotoğrafları çekilen aşağıdaki Hadada aynakları dinozorların anımsatıcısı gibidir."

Ellen Palestrant

Ellen Palestrant: "Siz insan türünün sıra dışı bir üyesisiniz John. Bilime olan katkınız gerçekten çok etkileyici. Sör Peter Crane, Londra’daki Kew Gardens’ın yöneticisi iken şunları yazmıştı: ‘Bu tür istikrarlı ve özenli bir yaklaşımla, bu kadar yoğun bir şekilde toplanmış başka bir fosil topluluğundan haberdar değilim.’ Güney Afrika’nın geniş Karoo Havzası dahilinde, sizin ve Heidi Anderson Holmes’un Molteno formasyonundan toplanan çalışmalarınızdan bahsediyordu."

Dr. John Anderson: "İyi insan Peter Crane. O da bir paleobotanikçi, fakat çiçekli bitkiler (kapalı tohumlular) ve kökenleri konusunda uzmanlaşmış biri. Heidi (ilk eşim) ve ben ilk olarak 1967'de, tam 50 yıl önce Little Switzerland'a gittik. Molteno formasyonunun dünyadaki önemi hakkında hiçbir fikrimiz yoktu. Heidi ve benim topladığımız ilk örnekler Molteno bölgesindendi. Kumtaşından sarp bir kayalığın eteklerinde, el değmemiş nemli ormanın dik yamacına yaslanan çok güzel bir yerdi, Natal Drakensberg ihtişamla gözünüzün önünde uzanıyor! Başlamak için daha iyi bir yer olamazdı!"

Ellen Palestrant

Ellen Palestrant: "Elli yıl sonra Molteno formasyonunun hala hayatınızın bir parçası olması şaşırtıcı.''

Dr. John Anderson: "Gelecek birkaç on yılımızı Karoo'ya sayısız geziler yaparak, sonsuz yeni fosil bitki yerleşimleri bularak ve onlardan büyük bir koleksiyon toplayarak geçireceğimizi düşünmemek için hiçbir nedenimiz yoktu. Önemli olan, çıkardıklarımızın oldukça büyük bir kısmının yeni olması ve her gün büyüyen resme daha fazla bir şey katmasıydı. 100 alanın araştırmasını bitirdiğimizde küreği bırakma zamanı gelmişti, tabii ki tüm florayı tanımlayabilirdik. Ama artık diğer alanların bulunması, gelecek nesillerin işi."

Ellen Palestrant: "Gezegen üzerindeki etkimizi engellememenin doğuracağı feci sonuçlara dair uyarılarda bulunuyorsunuz ve çok uzun zamandır yaptığınız gibi geçmişin fosil florasını kaydetmeye devam ediyorsunuz. Sahasında benzersiz olan monograf serileriniz, bu bitki örtüsünün  jeolojik çağlar boyunca en büyük bitki çeşitliliğini yansıtabileceğini kanıtladı. Bize bu temel çeşitliliğin şu anda nerede olduğundan ve nereye doğru gittiğinden bahseder misiniz?"

Dr. John Anderson: "Her biri 300-500 sayfa arasında değişen, 7 ciltlik Molteno serisini tamamladık, ve hala 3-4 tanesi tamamlanacak. Serinin içindeki iki cilde, Molteno'yu Güney Afrika'daki bitkilerin evrimi (1985) ve bitkilerin küresel evrimi (2007) bağlamında yerleştirmek için araştırmalara epey zaman harcadık. İlki Güney Afrika’daki jeolojik sütun boyunca fosil floranın tam bir incelemesini içermekte, ikincisi ise fosil açık tohumlu bitkilerin (kozalaklı bitkiler) dünya çapındaki tam bir incelemesi. Bu incelemelerden yola çıkarak Molteno'nun zaman içinde açık tohumlu bitki çeşitliliğinin ve muhtemelen genel olarak bitki çeşitliliğinin en parlak devrini temsil ettiği hipotezini ortaya koyabildik. Genel olarak kabul edilen görüşe göre, yaklaşık 430 milyon yıl önce bölgeyi kolonize ettiklerinden bu yana bitki çeşitliliğinin en fazla olduğu zaman bugündür. Belki de daha kesin olmak gerekirse, 10.000 yıl önce, Tarım Devrimi'nin hemen öncesiydi!"

Ellen Palentrant

Ellen Palestrant: "Şimdi eşsiz bir cins üzerinde çalışıyorsunuz. Bize bundan biraz bahsedebilir misiniz? Ayrıca bu cildin başlığı neden ‘Kannaskoppia and the Triassic Explosion of Life (Kannaskoppia Triyas'taki Canlı Artışı’?"

Dr. John Anderson: "Kannaskoppia (ve onunla ilişkili Kannaskoppifolia ile Kannaskoppianthus) birkaç yönden benzersizdir; bunlardan biri, yaklaşık 220 milyon yıl önce (neredeyse Samanyolu Galaksisinin bir dönme süresi) Geç Triyas dünyasındaki çiçekli bitkileri (kapalı tohumlular) temsil eden en yakın şey olmasıdır.

İkincisi, 100 alandan 26'sında ve bu oldukça iyi bir rakam, yapraklarını temel alarak 10 tür belirledik, bu da iyi bir çeşitlilik demek; ayrıca genellikle yeterince yaygın, bu nedenle farklı varyasyonlar gösteren örnek popülasyonlarından yeterli miktarlarda toplayabildik. Üçüncüsü, alanların sadece yarısında üreyimli malzemeye (dişi veya erkek kozalak) ulaşabildik. Ve bu malzemenin bir kısmı (çok değil) birbirine yapışık bulunuyor; bu, paelobotanikte çok nadir görülür, genellikle malzemelerin büyük çoğunluğu parçalara ayrılmış halde tortullaşma alanına gider. Tüm bu özellikler göz önüne alındığında, öncü bir otsu çalı olarak yeniden yapılandırdığımız bu cins, Dünya tarihinde bitki yaşamının kilit bir temsilcisidir."