Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Evrenin İlkel Dönemlerinden Gelen Keşif: Astronomlar Kozmik Üzümler Galaksi'sini Gözlemledi

4 dakika
18
Evrenin İlkel Dönemlerinden Gelen Keşif: Astronomlar Kozmik Üzümler Galaksi'sini Gözlemledi Space
Tüm Reklamları Kapat

Bu Makalede Neler Öğreneceksiniz?

  • James Webb Uzay Teleskobu ve ALMA teleskopları, evrenin erken dönemine ait Kozmik Üzümler adlı uzak galaksiyi detaylı şekilde keşfetti.
  • Kozmik Üzümler galaksisi, 930 milyon yıl sonra Büyük Patlama'dan oluşan 15'ten fazla devasa yıldız oluşum kümesini barındıran, senkronize dönen bir gaz diski yapısına sahiptir.
  • Kütleçekimsel mercekleme sayesinde 13 milyar ışık yılı uzaklıktaki galaksinin 10 parsek ölçeğindeki yapısı incelenerek evrenin ilk milyar yılındaki galaksi oluşum kuralları yeniden değerlendiriliyor.

James Webb ve ALMA teleskopları ortaklığında uzak galaksilere dair yeni ayrıntılar keşfedildi. Bilim insanlarının "Kozmik Üzümler" adını verdiği bu uzak galaksi, evrenin erken dönemine dair bildiklerimizi sorgulatıyor. Bu galaksi pürüzsüz genç bir yıldız diski olmak yerine uzayın derinliklerinde parlayan bir üzüm salkımı gibi görünüyor ve bünyesinde 15'ten fazla devasa yıldız oluşum kümesi barındırıyor. Büyük Patlama'dan yalnızca 930 milyon yıl sonra tespit edilen bu galaksi, araştırmacıları şaşırtıyor ve bu kadar erken bir dönemde bulmayı bekledikleri hiçbir şeye benzemiyor. Bu yönüyle Kozmik Üzümler yalnızca bir kozmik fotoğraf değil, evrenin ilk bir milyar yılındaki galaksilerin nasıl oluştuğuna dair kuralları yeniden yazabilecek bir keşif.

Kozmik Mercekten Bir Bakış

Daha önce kullanılan teleskoplar ile Kozmik Üzümleri bu kadar başarılı ayrıntılarla görmek mümkün değildi. Gökbilimciler, James Webb Uzay Teleskobu'nun (JWST) keskin kızılötesi görüşünü ve Atacama Large Millimeter Array'in (ALMA) hassas mercekleri birleştirdiler. Kütleçekimsel mercekleme sayesinde ise asıl sihir gerçekleşti ve Kozmik Üzümlere ulaşıldı. Ön plandaki bulunan devasa galaksi kümesi RXCJ0600-2007, kozmik bir büyüteç gibi davranarak kendisinin çok gerisinde kalan uzak galaksiden gelen ışığı büküp güçlendiriyordu. Bu sayede, galaksi 13 milyar ışık yılı uzakta olmasına rağmen astronomların 10 parsek (yaklaşık 30 ışık yılı) kadar küçük kütleleri incelemesini mümkün kıldı. Araştırmacılar 100 saatten fazla zaman harcayarak çalışmaya devam etti ve Kozmik Üzümler'in karmaşık iç yapısını ortaya çıkardı. Kozmik Üzümler çalışmasının başyazarı Seiji Fujimoto, Austin'deki Teksas Üniversitesi'nin (UT Austin) McDonald Gözlemevi'nden yaptığı açıklamada şöyle söyledi:

Bu cisim, şimdiye kadar keşfedilen en güçlü kütleçekimsel merceğe sahip uzak galaksilerden biri olarak biliniyor. Bu güçlü doğal büyütme etkisi, Dünya'nın en gelişmiş teleskoplarından gelen gözlemlerle birleştirildi ve uzak bir galaksinin iç yapısını benzeri görülmemiş bir hassasiyet ve çözünürlükle incelemek için eşsiz bir fırsat sundu.

Hubble Uzay Teleskobu'ndan alınan eski görüntülerde Kozmik Üzümler oldukça pürüzsüz, dönen bir disk olarak resmedilmişti. Ancak JWST ve ALMA çok daha ayrıntılı ve zengin içerikli bir kozmik fotoğraf ortaya çıkardı: Sıkıca paketlenmiş, yoğun gaz ve yıldız düğümlerinden oluşan bir galaksi. Bu yıldız oluşum kümelerinin her biri 10 ila 60 parsek genişliğinde ve yüksek derecede parlak olup galaksinin morötesi ışığının neredeyse %70'ini oluşturur. Bu kümeler adeta yeni yıldızların doğum noktası, gaz bulutlarının yerçekimi etkisiyle hızla çökerek yeni yıldızlar oluşturduğu yerlerdir. Bilim insanlarını şaşırtan nokta ise tüm bu kümelerin senkronize şekilde, dönen bir gaz diski içinde yer almasıdır. Gökbilimciler genellikle bu tür genç galaksilerde kaotik yapılar beklerler fakat buradaki kaos ve düzen, modellerin öngörmediği bir şekilde bir arada bulunuyor.

Tüm Reklamları Kapat

Kozmik Üzümler Neden Önemli

Kozmik üzümler, bir galaksinin küçük ölçekli iç yapısı ile Büyük Patlama'dan hemen sonra gerçekleşen büyük ölçekli dönüşümler arasındaki ilk bağlantıyı kuruyor. Burada astrofiziksel anlamda önemli bir ayrıntı bulunuyor. Bu sayede anlıyoruz ki: Galaksiler, öngörülenden çok daha erken bir dönemde dışarıdan bakıldığında sistematik ve dönen sistemler halinde görünse de iç dinamikleri hâlâ kaotik ve düzensizdi.

Günümüzde starburst (patlama halinde yıldız oluşumuna sahne olan) galaksilerinde görülen yıldız oluşum yoğunluğu ile Kozmik Üzümler'deki yıldız oluşum kümelerinin yoğunluğu büyük oranda örtüşüyor. Bu yoğunluk, bir küp parsek başına 100.000 güneş kütlesine kadar çıkabiliyor. Bu doğrultuda, erken evrendeki yıldız oluşumu süreçlerinin, modern evrendeki bazı galaksilerde "starburst" gördüğümüz oluşumlara şaşırtıcı derecede benzediğini görüyoruz. Aynı zamanda, evrenin görece daha çalkantılı ve kaotik bir görünümden, Samanyolu gibi belirli şekillere sahip galaksilere geçişin sandığımızdan daha hızlı gerçekleştiğini anlıyoruz.

Yeni Keşiflere Doğru

Bu galaksi, erken evrenin yalnızca sessiz ve kademeli bir büyüme dönemi olmadığını, aynı zamanda dinamik, kümelenmiş ve son derece verimli bir yıldız oluşumu dönemi olduğunu gösteriyor. JWST ve ALMA gibi teleskoplarla yapılan yeni gözlemler, uzayın derinliklerinden bir katmanı daha ortaya çıkarıyor ve evrenin hala birçok sürpriz barındırdığını gösteriyor. Kozmik Üzümler'in keşfi, astronomide yalnızca bir dönüm noktası değil; galaksilerin erken evrende nasıl oluşup evrimleştiğine dair anlayışımızı sorgulayanve yeniden şekillendiren çığır açıcı bir gelişmedir. Bilim insanları, her zamankinden daha derin ve net bir gözlem yapma olanağına sahip olarak milyarlarca yıl önce yıldız ışığında yazılmış hikayeleri ortaya çıkarıyor ve bize kozmik tarihi yeniden yazma fırsatı sunuyor.

Evrim Ağacı, sizlerin sayesinde bağımsız bir bilim iletişim platformu olmaya devam edecek!

Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...

O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...

O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.

Avantajlarımız
"Maddi Destekçi" Rozeti
Reklamsız Deneyim
%10 Daha Fazla UP Kazanımı
Özel İçeriklere Erişim
+5 Quiz Oluşturma Hakkı
Özel Profil Görünümü
+1 İçerik Boostlama Hakkı
ve Daha Fazlası İçin...
Aylık
Tek Sefer
Destek Ol
₺50/Aylık
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu Makale Sana Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: nasa space news | Arşiv Bağlantısı
  • nasaspacenews. Cosmic Grapes Galaxy Reveals Secrets Of The Early Universe. (12 Ağustos 2025). Alındığı Tarih: 18 Ağustos 2025. Alındığı Yer: NASA Space News | Arşiv Bağlantısı
  • S. Mathewson. Astronomers Find Bizarre 'Cosmic Grapes' Galaxy In The Early Universe. Here'S Why That'S A Big Deal (Photo). (11 Ağustos 2025). Alındığı Tarih: 18 Ağustos 2025. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
  • David Malin. Starburst Galaxy | Cosmos. Alındığı Tarih: 18 Ağustos 2025. Alındığı Yer: astronomy.swin | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 06/09/2025 00:13:43 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/21279

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Size Özel
Makaleler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Geçmiş ve Notlar
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
İşaretle
Göz Attım
Site Ayarları

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.

[Site ayalarına git...]
Bu Yazıdaki Hareketleri
Daha Fazla göster
Tüm Okuma Geçmişin
Daha Fazla göster
0/10000
Kaydet
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
n. s. news, et al. Evrenin İlkel Dönemlerinden Gelen Keşif: Astronomlar Kozmik Üzümler Galaksi'sini Gözlemledi. (5 Eylül 2025). Alındığı Tarih: 6 Eylül 2025. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/21279
news, n. s., Arslan, E. Ö., Küsüroğlu, S. (2025, September 05). Evrenin İlkel Dönemlerinden Gelen Keşif: Astronomlar Kozmik Üzümler Galaksi'sini Gözlemledi. Evrim Ağacı. Retrieved September 06, 2025. from https://evrimagaci.org/s/21279
n. s. news, et al. “Evrenin İlkel Dönemlerinden Gelen Keşif: Astronomlar Kozmik Üzümler Galaksi'sini Gözlemledi.” Edited by Sabri Küsüroğlu. Evrim Ağacı, 05 Sep. 2025, https://evrimagaci.org/s/21279.
news, nasa space. Arslan, Ebrar Özgen. Küsüroğlu, Sabri. “Evrenin İlkel Dönemlerinden Gelen Keşif: Astronomlar Kozmik Üzümler Galaksi'sini Gözlemledi.” Edited by Sabri Küsüroğlu. Evrim Ağacı, September 05, 2025. https://evrimagaci.org/s/21279.
Keşfet
Ara
Yakında
Sohbet
Agora

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close