Einstein'ı "Zaman"la Anlamak: Albert Einstein ile İlgili Temel Bilgiler

Einstein’ın 1905’te ileri sürdüğü bu kuram, üç temel ilkeye dayanır: 

1. Zaman, mekân ve hareket herkes için aynı olmayıp, gözlemciye göre değişir, yani “göreli”dir. 
2. Işığın hızı tüm gözlemciler için aynıdır. 
3. Hiçbir şey ışıktan hızlı gidemez. 

Gelin, zamanın “göreli” oluşunu bir örnekle açıklayalım:

Işık hızı tüm gözlemciler için aynı olduğuna göre, ışık hızına yakın bir hızla uzayda yolculuk eden Can için zaman, Dünya’da bekleyen ikiz kardeşi Ali’ye göre, daha yavaş akar. Buna “zaman daralması” denir. Buna göre Can, Dünya’ya döndüğünde ikizine göre daha genç olacaktır! Bu durum Ekim 1971’de ticari bir uçağa yüklenen aşırı hassas bir atomik saatle test edilip doğrulanmıştır. Tabii ki fark, ışık hızıyla kıyaslanabilir bir hızda bile gitmeyen bir uçak için nanosaniyeler (saniyenin milyarda biri) seviyesindedir. Ancak yine de vardır ve ölçülebilirdir. Bir diğer örnek, Dünya yörüngesindeki yer konumlama sistemi (GPS) uydularından verilebilir. Göreliliğin bu etkisi sebebiyle, yörüngede saatte 10.000 km hızla giden bu uydular, Dünya’daki saatlere göre, her gün yaklaşık 4 mikrosaniye geride kalır.

Einstein’ın bulguları ve teorileri sadece fizikçiler için faydalı değildir. Evren’in dinamiklerini anlamamızı sağlamak bir yana, geleceğin uç düzey teknolojileri ve keşifleri, bu temeller üzerine inşa edilmektedir. Devrim niteliğindeki bu kuram sayesinde mümkün olan iletişim ve haberleşme olanakları ve daha nice eseriyle hayatlarımızı kökten değiştiren Einstein’ı sevgi ve saygıyla anıyoruz.

Einstein Hakkında Temel Bilgiler

1) 14 Mart 1879'da, sabah 11:30'da, Almanya'nın eski Württemberg eyaletinin Ulm kentinde, sonradan Bahnhofstraße sokağında, B135 numaralı binada doğdu.

2) 76 yaşında, ABD'nin New Jersey eyaletinin Princeton kentinde, 18 Nisan 1955 Pazartesi günü gece 1:15'te öldü. Ölüm nedeni, daha önceden tanısı konan bir abdominal anevrizmanın patlaması sonucu oluşan durdurulamaz bir iç kanamadır.

3) Ölümünden birkaç saat sonra beyni, izni alınmaksızın Dr. Thomas Harvey tarafından çıkarılmış ve bilimsel olarak incelenmiştir.

4) Albert Einstein'ın bir mezarı yoktur, gömülmemiştir. Einstein'ın isteğine uygun olarak bedeni ölümünden sonra yakılmış ve külleri bilinmeyen bir yere savrulmuştur.

5) Einstein, son vasiyetini 18 Mart 1950 yılında yazmıştır ve sekreteri Helen Dukas ile Dr. Otto Nathan'ı yetkili olarak atamıştır. Vasileri arasında üvey kızı Margot, 2 oğlu Hans Albert ile Eduard ve bazı diğer isimler bulunmaktadır. Tüm yazılı varlığı, Kudüs'te bulunan Yahudi Üniversitesi'ne verişmiştir.

6) Einstein'ın kız kardeşi Maja'nın belirttiğine göre Einstein küçüklüğünde yapbozlarla, bulmacalarla ve ufak bir inşaat setiyle oynamayı seviyordu. En sevdiği ise binalar inşa etmekti. Vahşi doğayla ve sportif faaliyetlerle çok daha az ilgileniyordu. İlerleyen yaşıyla birlikte tek tutkusu kitap okumak haline geldi.

7) Einstein, hiçbir zaman kötü bir öğrenci olmadı. Daha ilkokuldayken iyi bir öğrenci profili çiziyordu. Özellikle matematik ve doğa bilimlerinde notları hep iyi veya pekiyiydi. Dil, çizim ve spor notları ise daha düşüktü; ancak başarısız denemezdi. Yine de, görülebileceği gibi, "hepsi 5" bir öğrenci değildi. İddia edilenin aksine, eğitim hayatı boyunca hiçbir sınıfı tekrar etmedi.

8) Einstein, liseyi Ekim 1896'da İsviçre'nin Aarau kentindeki Cantonal Okulu'nda bitirdi ve diplomasını aldı. 1896-1900 yılları arasında İsviçre Teknik Akademisi'nde (ETH) okudu. Temmuz 1900'de, matematik ve fizik diplomasını bu okuldan başarıyla aldı.

9) Einstein 2 defa evlendi. 1875-1948 yılları arasında yaşamış olan Mileva Maric ile Ocak 1903'te evlendi. Maric, ETH'deki bir diğer öğrenciydi. Şubat 1919'da boşandılar. 4 ay sonra, Haziran 1919'da, kuzeni Elsa Löwenthal (1876-1936) ile evlendi. İlk eşi Mileva'dan 2 oğlu, ikinci eşi Elsa'dan 1 kızı oldu.

10) Einstein'ın boyu İsviçre'deyken tuttuğu bir kayıt defterinde 171.5 santimetre olarak belirtilmiş. 1923 tarihli pasaportunda ise 175 santim olarak geçiyor. Kahverengi gözlere sahipti ve sağlaktı. Piyano ve keman çalmaktan hoşlanıyordu. En çok Mozart'ı severdi; ondan sonra Vivaldi, Bach, Schubert ve Corelli'yi severdi.

11) Einstein'ın Tümmler isimli bir teknesi vardı; ancak yüzme bilmezdi. Hatta can yeleği ile bile yüzmeyi reddederdi. Bu sebeple ailesi, Einstein teknesiyle her açıldığında hayatı için endişe ederdi.

12) Eşi Elsa ve doktorları yasaklamış olmasına rağmen sigara ve pipo içerdi. Bir miktar alkol de tüketirdi. Eğer içecek olursa, 1 bardak şarap ya da kanyak içerdi. Ancak büyük bir alkol içicisi değildi.

13) Einstein'ın tek bir favori yazarından söz etmek çok zor. Cervantes Saavedra'dan Don Quijote'u, Dostoyevski'den Karamazov Kardeşleri'i okumayı çok severdi. Söylediğine göre, David Hume'un İnsan Doğası Üzerine Bir Tez isimli eseri, gelişimine çok katkı sağlamıştır. Bunun haricinde Poincaré, Mach, Tolstoy, Heine, Shaw, Schopenhauer ve Spinoza okurdu. Daha çocukken Aaron Bernstein tarafından yazılan Doğal-Bilimsel Popüler Kitaplar serisini ve Ludwig Büchner tarafından yazılan Madde ve Kuvvet kitabını okumuştu. Ayrıca Kant'ın Saf Aklın Eleştirisi kitabını da okumuştu.

14) Einstein'ın 12 tane patenti bulunuyordu. Macar fizikçi Leo Szilard ile bir çeşit buzdolabının patentini almıştı. Endüstri Mühendisi olan Hermann Anschütz-Kaempfe ve Makina Mühendisliği Profesörü Rudolf Goldschmidt ile jiroskopic pusulanın, doktor Gustav Bucky ile bir işitme cihazının patentini almıştı.

15) Günümüzde halen Einstein'ın soyundan gelen insanlar yaşamaktadır. Ancak özel yaşamın gizliliği ilkesi nedeniyle isimleri ve adresleri açıklanmamaktadır.