Dubniyum

Özellikler

Dubniyum, "Db" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 105 olan sentetik bir kimyasal elementtir. Dubniyum oldukça radyoaktiftir ve bilinen en kararlı izotop olan dubniyum-268, yaklaşık 28 saatlik bir yarı ömre sahiptir. Bu, dubniyum üzerine yapılacak kapsamlı araştırmaları büyük ölçüde sınırlar.

Dubniyum, Dünya'da doğal olarak oluşmaz ve sadece yapay olarak üretilir. Sovyet Ortak Nükleer Araştırma Enstitüsü (JINR), elementi ilk defa 1968 yılında keşfetti ve 1970 yılında Amerikan Lawrence Berkeley Laboratuvarı da elementi üretmeyi başardı. Her iki ekip de yeni element için isimlerini önerdi ve resmi onay olmaksızın kendi önerilerini kullandılar. Uzun süre devam eden bu çatışma, 1993 yılında Uluslararası Saf ve Uygulamalı Kimya Birliği ve Uluslararası Saf ve Uygulamalı Fizik Birliği tarafından oluşturulan Transfermium Çalışma Grubu'nun keşif iddialarının resmi bir araştırmasıyla çözüldü ve bu keşif itibar kazandı. Element, JINR'nin bulunduğu Dubna kasabasından alarak 1997 yılında resmi olarak dubniyum olarak adlandırıldı.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Dubniyum yapay olarak üretilen bir element olup, doğada bulunmaz. Yapay olarak ise sadece küçük miktarlarda üretilebilmiştir. Ağır İyon Doğrusal Hızlandırıcı ile bombardıman yapılarak çeşitli izotopları üretilebilmektedir.

Uygulama ve Kullanım Alanları

Şimdiye kadar sadece küçük miktarlarda dubniyum üretilmiştir ve izotoplarının çok kısa yarı ömürleri vardır. Bu nedenle tek kullanımı, bilimsel araştırmalar içindir.

Tarihi

1967'de Dubna'daki bilim insanları, 105 numaralı bir elementin varlığını bildirdi. Raporları, alfa enerjilerinin zaman-tesadüf ölçümlerini kullanarak bazı dubniyum izotoplarının atomlarını bulmaya dayanıyordu. Nisan 1970'in sonlarında, elementi sentezleyerek bulgularını doğruladılar. Aynı zamanda, Berkeley'deki California Üniversitesi'ndeki bilim insanları da 105 elementini sentezlediklerini bildirdi. Ayrıca onu 1969'da sentezlediklerine dair bazı raporlar ve Rusların elementi üretme yöntemlerinin doğru olamayacağına dair bazı raporlar vardı. Keşfin kime ait olduğu konusu hala tartışmalıdır.

Etimolojisi

Dubniyum, adını elementin ilk rapor edildiği Ortak Nükleer Araştırma Enstitüsü'ne ev sahipliği yapan Dubna, Rusya'dan almıştır. Berkeley'deki California Üniversitesi'nden bazı Amerikalı bilim insanları, elementin Alman bilim adamı Otto Hahn için "hahnium" olarak adlandırılmasını istediler. Uluslararası Saf ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC) dubniyum adını onaylasa da, bazı bilim insanları bu elementin hala "hahnium" adını kullanmaktadırlar.

Önlem ve Güven

Dubniyumun Sağlığa Etkileri

Çok dengesiz bir yapıda olduğu için, oluşan herhangi bir miktar diğer elementlere o kadar hızlı ayrışır ki, insan sağlığı üzerindeki etkilerini araştırmak için hiçbir neden yoktur.

Dubniyumun Çevresel Etkileri

Son derece kısa yarılanma ömrü nedeniyle dubniyumun çevrede yarattığı herhangi bir etkisi yoktur.

İlginç Bilgiler ve Diğer

• Dubniyum, adını Rusya'da ilk yapıldığı yer olan Dubna'dan almıştır. Sadece nükleer bir tesiste üretilebilir. Dubniyum Dünya'da doğal olarak mevcut değildir.
• Dubniyum, süper ağır elementtir. Yeterli miktarda üretildiğinde kimyasal özelliklerinin geçiş metallerininkine benzer olması beklenir. En çok tantal elementine benzediği düşünülmektedir.
• Dubniyum ilk olarak americium-243'ü neon-22 atomlarıyla bombardıman ederek yapıldı.
• Dubniyumun tüm izotopları radyoaktiftir. En kararlı olanın yarı ömrü 28 saattir.
• Şimdiye kadar sadece birkaç dubniyum atomu üretildi. Şu anda, özellikleri hakkında çok az şey bilinmektedir ve pratik kullanımları yoktur.