Douglas Göknarı: Dev Bir Ağaç

Cüneyt Özdaş tarafından Kanada'nın British Columbia eyaletinde bulunan Capilano Nehri üzerindeki Capilano Asma Köprüsü'nden çekilen bu muhteşem fotoğrafta insan(cık)lar, dev Douglas Göknarları içerisinde küçük birer karınca gibi gözüküyorlar. Öyle ki, görebilmek için epey bir yakınlaşmamız gerekiyor.

Douglas Göknarı olarak bilinen Pseudotsuga menziesii Kanada'nın British Colombia eyaletinden, ABD'nin Kaliforniya eyaletine kadar, özellikle Oregon'un batısında ve Sierra Nevada'nın tepelik arazilerinde geniş ormanlar kuran, büyük bir ağaçtır. Yerel olarak "Oregon Çamı" olarak da isimlendirilir. Bu bölgede yetişen dev sekoyalardan sonra Douglas Göknarı, kuzeybatının ve hatta Amerika'nın çap ve boy bakımından en ulu bireylerine sahip bir türdür. Bakir ormanlarda 60 - 85 metre boy, 1.20 - 1.80 metre çapa ulaşır. Uç vakalarda 100 metrenin üstünde boya ve 2.40 - 3 metre çapa eriştiği de olur. En uzun olanı Washington'da Mineral yakınında, 128 metre boy, 5 metre çapa ulaşmış bireydir. Bugüne kadar görülen en uzun bireyinin ise 1897 yılında ABD'nin Washington eyaletinde devrilen 142 metrelik boya ve 10 metrelik çevreye sahip olan, yerden yukarı doğru çıkarken ilk dalları 67 metre yüksekte başlayan ve kabaca 480 yaşında olduğu düşünülen bireydir.

Douglas Göknarı, iyi gelişmiş, geniş ve yaygın yan kökler yapar. Çeşitli tipteki topraklar üzerinde bulunsa da en iyi gelişimini derin, iyi drenajlı mineralce zengin, geçirgen balçık topraklarda ve nemi yükse olan yerlerde gösterir. Yaprakları, göknar yaprakları gibi yassı, üst yüzlerinde damarlar içeri gömülü, alt yüzlerinde geniş iki stoma bandı bulunur; sürgünler üzerinde 5 - 8 yıl dökülmeden kalabilir. Douglas Göknarı'nın tüm iğne yapraklılar içerisinde en gelirgin özelliği tomurcukları; çok sayıda, parlak, kestane kırmızısı pullar ile örtülü tomurcuklar büyük ve sivri uçlu olanlardır.

Bir yılda olgunlaşan dişi kozalaklar sürgün uçlarında terminal durumlu olup, olgunlaşınca aşağıya sarkar; karpeller açılır, fakat dağılmaz. Brahteler (dış pullar) karpellerden daha uzun; uç kısımları çatal gibi sivri üç loplu, orta lop daha uzun ve dar olup uç kısmı kılçık gibi sivri. Yassı üç köşeli tohumların üzerinde küçük reçine bezeleri bulunan sert bir kabuk var. Kanat büyük olup, kısmen tohumu örter. Odunlarında reçine kanalı bulunur. Öz odunu kızılımtırak kahverengi, diri odunu ise sarımtrak beyaz renkli.