Cargo Filmi ve Wilpena Pound: Avustralya Coğrafyasında "Parmakların Büküldüğü Yer"!
Cargo Filmi
Senaryosunu Yolanda Ramke’nin yazdığı gerilim türünde bir film olan Cargo'da, bir çeşit virüs nedeniyle insanların zombiye dönüştüğü bir dünyada, eşini ve ufacık kızını kurtarmak için çabalayan bir babanın zamanla yarışı ve olağanüstü hayatta kalma mücadelesi anlatılıyor.
Filmin başrolünde, Hobbit filminden aşina olduğumuz oyuncu Martin Freeman dikkat çekiyor. İlk gösterimini Avustralya Adelaide Film Festivali’nde yapan Cargo filminde insanı asıl cezbeden ise, filmin çekildiği Avustralya coğrafyası...
Fazla ayrıntı ve detaya girerek filmi izlememiş olanlar için bozmak istemiyoruz. Ancak şunu söyleyebiliriz: Çeşitli coğrafi oluşumları sahnelerinden eksik etmeyen ve mümkün olduğunca az görsel efekt kullanan yönetmenlerin emeğinden geçen filmler hep orijinal kalmıştır. Cargo için de bu geçerli. Film başından sonuna kadar doğal ve tabii mecralarda seyrediyor ve sonunda öyle bir yerde bitiyor ki insana “İnanılmaz! Burası da neresi?” dedirtecek cinsten...
Esasında insanda, belki de filmin kendisinden ziyade, filmin doksan altıncı dakikasında ortaya çıkan bu muhteşem coğrafi unsur merak uyandırıyor.
Wilpena Pound
Yerel Aborijin lehçesindeki Wilpena kelimesi, “parmakların büküldüğü yer” anlamına gelmektedir. Eski bir Aborijin efsanesine göre, her biri 20 kilometre uzunluğunda iki dev yılan (Akurra veya Arkaroo), kendilerini bir av partisinin içinde bulurlar. Uzun ve çaresiz bir kaçıştan sonra avcılar, bu iki dev yılanı öldürmeyi başarırlar. Yılanların bedenleri Wilpena Pound'un duvarlarını oluşturacak şekilde taşlaşır. Wilpena Pound'da, St. Mary’s Peak ve Beatrice Hill zirveleri ise bu iki yılanın başını temsil eder.
Başlangıçta doğal koruma ve izolasyon nedeniyle, vadi büyük bir at terleme alanı olarak kullanılmıştır. Atlar, dar geçitten geçerek vadi içine yönlendirilmiş ve kendi başına kalmışlardır. Daha sonra, vadi temizlenerek buğday yetiştirmek için kullanılmıştır. Bölgede eski çiftlik kalıntıları hala bulunabilir.
Bugün Wilpena Pound, bölgenin en önemli turistik ve gözde mekanlarından biridir. Burada iki büyük tatil köyü bulunmaktadır. Bu tatil köylerinin yanında inşa edilen uçak pistleri, herkesin makul bir fiyata küçük uçaklara binmesine ve Wilpena Pound ve güzel Flinders Ranges Milli Parkı'nın geri kalanına kuşbakışı bakmasına imkan verir.
Avustralya'nın Harikası Wilpena Pound
Wilpena Pound, Güney Avustralya'nın Adelaide kentinin yaklaşık 430 km kuzeyinde, çevredeki kırsalın üzerine kurulmuş muhteşem daire şeklinde bir platodur. Bu oluşum bir dağ sırtı tarafından çevrilmiş, adeta antik bir amfi tiyatroyu andırır. Yapının en yüksek noktası kuzey tarafındaki St. Mary zirvesidir ve 1171 metre yüksekliğindedir.
Wilpena Pound, mostralarında görülen yaklaşık 650 milyon yıldan daha uzun bir süre önce artık var olmayan bir okyanusta biriken sedimanter tabakalar, çok geçmeden tektonik hareketler ile çarpıtılmış ve kıvrılmalarına sebep olmuştur. Daha sonra sular tarafından, yapı ve çevredeki arazi aşınmıştır.
Wilpena Pound'un kenarını oluşturan sarp kayalıklar, tortul tabakaları açığa çıkarır ve bu yapılar hemen hemen yatay düzlemdedir. Aşağıda gösterilen Rawnsley Bluff'a daha yakından bakıldığında, sedimentlere ait başka bir özellik dikkat çekmektedir: Sert olan kuvarsit tabakaları dik yamaçları oluştururken, yumuşak olan tabakalar ise eğimli bir yapıda karşımıza çıkmaktadır.
Jeologlar farklı katmanlara farklı isimler vermişlerdir. Pound'u oluşturan çökeller Wilpena Grubu olarak adlandırılmıştır.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Bu coğrafi bölgede çeşitli jeolojik birimler dikkat çekmektedir. Wilpena Pound'un kesitlerinde ortaya çıkan tabakalar, aşağıda gösterildiği gibi, Güney Avustralya'da devasa tortul alanlara sahip olan Adelaide jeosenklinali adlı daha büyük bir sedimentin parçasını oluşturur. Adelaide jeosenklinali batıdan doğuya 500 km genişliğinde ve kuzeyden güneye 650 km uzunluğundadır.
Coğrafi olarak, bu tortulların, o zamanlar Avustralya'nın çoğunu kapsayan muazzam bir depozit sisteminin parçası olduğu düşünülmektedir. Bölgede etki alanı büyük olan sedimantasyon süreci, Adelaide Jeosenklinali’nden daha büyük bir alanı etkilemiştir. Yukarıda görüldüğü üzere, benzer bir zamanlamaya sahip pek çok sedimanter havza izlenmektedir. Jeologlar, bölgede şu an mevcut olan parçalanmış havzaların, Centralian Super Basin adını verdikleri tüm bu havzaları kapsayan bir süper tortul havzanın erozyonel kalıntıları olduğunu öne sürmüşlerdir.
Büyüklüğün diğer yönü, tortul havzasının kalınlığıdır. Bazı lokalitelerde, Adelaide Jeosenklinali’ndeki sedimanter seriler 24 km kalınlığa kadar ulaşmaktadır. Diğer havzalarda, sedimentlerin 10 km veya daha fazla bir derinliğe uzanması olağan dışı değildir.
Dik uçurumlar oluşturan yapının tepesinde görülen tortullarda, akan sudan çökeldiği bariz olan çapraz yataklar gözükmektedir.Küçük şeyl bantları arasında sert, iyi çimentolanmış bir kumtaşı oluşumu olan Pound Kuvarsiti bulunmaktadır.
Yeryüzündeki herhangi bir alanın jeolojisini incelerken, göreceli bir yaklaşımın ardından fiziksel kanıtları göz önünde bulundurarak bir sonuca ulaşmak gerekir. Jeologlar, yeni bilgiler ile ortaya çıktıkça önceki verilerden elde edilen sonuçlar değişmek durumunda kalır. Jeologlar, Adelaide Jeosenklinali’ni çökelmesinin Geç Prekambriyen'de başladığı ve Kambriyen döneminde sona erdiğini belirtmektedir.
Adelaide Jeosenklinali’nin çökeltileri oluştuktan sonra, tektonik hareketler, yapıyı kenarlarından iterek adeta battaniyedeki kırışıklıklar gibi kıvrımlar oluşturarak bölgedeki tortul tabakaları deforme etti. Bu kıvrılma ise Wilpena Pound'un muhteşem yapısını oluşturdu.
Wilpena Pound’da sular çekilmeye devam ettikçe yapıyı aşındırdılar. Ortaya çıkan dirençli kayalar, uzun sırtları ile günümüze kadar bölgede uzun süre ayakta kalmış ve kalmaya devam etmektedir.
Bölgedeki sert kuvarsit sırtları boyunca kesilen birçok su boşluğu, taşkınının terk edilmiş suları tarafından oyulduğuna işaret ediyor, ve zamanın üzerinde yağışlarla yavaş yavaş erozyona uğruyor. Ayrıca, Pound'un dik taş parçalarının dibinde bulunan az miktarda gevşek kaya döküntüleri, bölgenin yakın geçmişte hızla ve milyonlarca yıl içinde yavaş yavaş erozyona uğradığını göstermektedir.
Harikulade yapısı ile dikkat çeken Wilpena Pound, geçmişinde yaşanan tüm jeolojik hadiselere olağanüstü bir kanıt sunuyor. Ve muazzam zaman dilimlerine sahip bu ve bunun gibi oluşumların, 60- 100 yıllık dünya saltanatımızla kıyaslandığında bizlere söz sahibinin kendisi olduğunu hatırlatıyor.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
3
-
2
-
2
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- J. Jansyn. (Tez, 1990). Strato-Tectonic Evolution Of A Large Subsidence Structure Associated With The Late Proterozoic Wonoka Formation At Wilpena Pound, Central Flinders Ranges, South Australia. Not: Adelaide University School of Earth and Environmental Sciences, Geology & Geophysics.
- P. R. Bierman, et al. (1998). Erosion, Weathering, And Sedimentation. Isotope Tracers in Catchment Hydrology, sf: 647-678. | Arşiv Bağlantısı
- J. Allen. Wilpena Pound And St. Mary Peak, South Australia. (7 Mart 2003). Alındığı Tarih: 14 Mayıs 2020. Alındığı Yer: NASA | Arşiv Bağlantısı
- Hawker Visitor Information Centre. Geology In The Flinders Ranges. (14 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 14 Mayıs 2020. Alındığı Yer: Hawker Visitor Information Centre | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/12/2024 04:24:43 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8703
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
