Cargo Filmi ve Wilpena Pound: Avustralya Coğrafyasında "Parmakların Büküldüğü Yer"!

Senaryosunu Yolanda Ramke’nin yazdığı gerilim türünde bir film olan Cargo'da, bir çeşit virüs nedeniyle insanların zombiye dönüştüğü bir dünyada, eşini ve ufacık kızını kurtarmak için çabalayan bir babanın zamanla yarışı ve olağanüstü hayatta kalma mücadelesi anlatılıyor.

Filmin başrolünde, Hobbit filminden aşina olduğumuz oyuncu Martin Freeman dikkat çekiyor. İlk gösterimini Avustralya Adelaide Film Festivali’nde yapan Cargo filminde insanı asıl cezbeden ise, filmin çekildiği Avustralya coğrafyası...

IMDb

Fazla ayrıntı ve detaya girerek filmi izlememiş olanlar için bozmak istemiyoruz. Ancak şunu söyleyebiliriz: Çeşitli coğrafi oluşumları sahnelerinden eksik etmeyen ve mümkün olduğunca az görsel efekt kullanan yönetmenlerin emeğinden geçen filmler hep orijinal kalmıştır. Cargo için de bu geçerli. Film başından sonuna kadar doğal ve tabii mecralarda seyrediyor ve sonunda öyle bir yerde bitiyor ki insana “İnanılmaz! Burası da neresi?” dedirtecek cinsten...

Esasında insanda, belki de filmin kendisinden ziyade, filmin doksan altıncı dakikasında ortaya çıkan bu muhteşem coğrafi unsur merak uyandırıyor.

Wilpena Pound

Yerel Aborijin lehçesindeki Wilpena kelimesi, “parmakların büküldüğü yer” anlamına gelmektedir. Eski bir Aborijin efsanesine göre, her biri 20 kilometre uzunluğunda iki dev yılan (Akurra veya Arkaroo), kendilerini bir av partisinin içinde bulurlar. Uzun ve çaresiz bir kaçıştan sonra avcılar, bu iki dev yılanı öldürmeyi başarırlar. Yılanların bedenleri Wilpena Pound'un duvarlarını oluşturacak şekilde taşlaşır. Wilpena Pound'da, St. Mary’s Peak ve Beatrice Hill zirveleri ise bu iki yılanın başını temsil eder.

Tas Walker’ın Wilpena Pound, Avustralya'nın harikası

Başlangıçta doğal koruma ve izolasyon nedeniyle, vadi büyük bir at terleme alanı olarak kullanılmıştır. Atlar, dar geçitten geçerek vadi içine yönlendirilmiş ve kendi başına kalmışlardır. Daha sonra, vadi temizlenerek buğday yetiştirmek için kullanılmıştır. Bölgede eski çiftlik kalıntıları hala bulunabilir.

Bugün Wilpena Pound, bölgenin en önemli turistik ve gözde mekanlarından biridir. Burada iki büyük tatil köyü bulunmaktadır. Bu tatil köylerinin yanında inşa edilen uçak pistleri, herkesin makul bir fiyata küçük uçaklara binmesine ve Wilpena Pound ve güzel Flinders Ranges Milli Parkı'nın geri kalanına kuşbakışı bakmasına imkan verir.

Wilpena Pound

Avustralya'nın Harikası Wilpena Pound

Wilpena Pound, Güney Avustralya'nın Adelaide kentinin yaklaşık 430 km kuzeyinde, çevredeki kırsalın üzerine kurulmuş muhteşem daire şeklinde bir platodur. Bu oluşum bir dağ sırtı tarafından çevrilmiş, adeta antik bir amfi tiyatroyu andırır. Yapının en yüksek noktası kuzey tarafındaki St. Mary zirvesidir ve 1171 metre yüksekliğindedir.

Wilpena Pound, mostralarında görülen yaklaşık 650 milyon yıldan daha uzun bir süre önce artık var olmayan bir okyanusta biriken sedimanter tabakalar, çok geçmeden tektonik hareketler ile çarpıtılmış ve kıvrılmalarına sebep olmuştur. Daha sonra sular tarafından, yapı ve çevredeki arazi aşınmıştır.

Wilpena Pound'un kenarını oluşturan sarp kayalıklar, tortul tabakaları açığa çıkarır ve bu yapılar hemen hemen yatay düzlemdedir. Aşağıda gösterilen Rawnsley Bluff'a daha yakından bakıldığında, sedimentlere ait başka bir özellik dikkat çekmektedir: Sert olan kuvarsit tabakaları dik yamaçları oluştururken, yumuşak olan tabakalar ise eğimli bir yapıda karşımıza çıkmaktadır.

Jeologlar farklı katmanlara farklı isimler vermişlerdir. Pound'u oluşturan çökeller Wilpena Grubu olarak adlandırılmıştır.

Wilpena Pound

Bu coğrafi bölgede çeşitli jeolojik birimler dikkat çekmektedir. Wilpena Pound'un kesitlerinde ortaya çıkan tabakalar, aşağıda gösterildiği gibi, Güney Avustralya'da devasa tortul alanlara sahip olan Adelaide jeosenklinali adlı daha büyük bir sedimentin parçasını oluşturur. Adelaide jeosenklinali batıdan doğuya 500 km genişliğinde ve kuzeyden güneye 650 km uzunluğundadır.

Avustralya'nın harikası.

Coğrafi olarak, bu tortulların, o zamanlar Avustralya'nın çoğunu kapsayan muazzam bir depozit sisteminin parçası olduğu düşünülmektedir. Bölgede etki alanı büyük olan sedimantasyon süreci, Adelaide Jeosenklinali’nden daha büyük bir alanı etkilemiştir. Yukarıda görüldüğü üzere, benzer bir zamanlamaya sahip pek çok sedimanter havza izlenmektedir. Jeologlar, bölgede şu an mevcut olan parçalanmış havzaların, Centralian Super Basin adını verdikleri tüm bu havzaları kapsayan bir süper tortul havzanın erozyonel kalıntıları olduğunu öne sürmüşlerdir.

Büyüklüğün diğer yönü, tortul havzasının kalınlığıdır. Bazı lokalitelerde, Adelaide Jeosenklinali’ndeki sedimanter seriler 24 km kalınlığa kadar ulaşmaktadır. Diğer havzalarda, sedimentlerin 10 km veya daha fazla bir derinliğe uzanması olağan dışı değildir.

Dik uçurumlar oluşturan yapının tepesinde görülen tortullarda, akan sudan çökeldiği bariz olan çapraz yataklar gözükmektedir.Küçük şeyl bantları arasında sert, iyi çimentolanmış bir kumtaşı oluşumu olan Pound Kuvarsiti bulunmaktadır.

Yeryüzündeki herhangi bir alanın jeolojisini incelerken, göreceli bir yaklaşımın ardından fiziksel kanıtları göz önünde bulundurarak bir sonuca ulaşmak gerekir. Jeologlar, yeni bilgiler ile ortaya çıktıkça önceki verilerden elde edilen sonuçlar değişmek durumunda kalır. Jeologlar, Adelaide Jeosenklinali’ni çökelmesinin Geç Prekambriyen'de başladığı ve Kambriyen döneminde sona erdiğini belirtmektedir.

Adelaide Jeosenklinali’nin çökeltileri oluştuktan sonra, tektonik hareketler, yapıyı kenarlarından iterek adeta battaniyedeki kırışıklıklar gibi kıvrımlar oluşturarak bölgedeki tortul tabakaları deforme etti. Bu kıvrılma ise Wilpena Pound'un muhteşem yapısını oluşturdu.

Senklinal ve Antiklinal Görselleri

NASA

Wilpena Pound’da sular çekilmeye devam ettikçe yapıyı aşındırdılar. Ortaya çıkan dirençli kayalar, uzun sırtları ile günümüze kadar bölgede uzun süre ayakta kalmış ve kalmaya devam etmektedir.

Tas Walker’ın Wilpena Pound, Avustralya'nın harikası

Bölgedeki sert kuvarsit sırtları boyunca kesilen birçok su boşluğu, taşkınının terk edilmiş suları tarafından oyulduğuna işaret ediyor, ve zamanın üzerinde yağışlarla yavaş yavaş erozyona uğruyor. Ayrıca, Pound'un dik taş parçalarının dibinde bulunan az miktarda gevşek kaya döküntüleri, bölgenin yakın geçmişte hızla ve milyonlarca yıl içinde yavaş yavaş erozyona uğradığını göstermektedir.

Harikulade yapısı ile dikkat çeken Wilpena Pound, geçmişinde yaşanan tüm jeolojik hadiselere olağanüstü bir kanıt sunuyor. Ve muazzam zaman dilimlerine sahip bu ve bunun gibi oluşumların, 60- 100 yıllık dünya saltanatımızla kıyaslandığında bizlere söz sahibinin kendisi olduğunu hatırlatıyor.