Taciz; Uyku Dışı Karabasan

Hareket etmek istiyorsunuz ama vücudunuz tamamen felç olmuş hâlde. Bedeninizi müthiş bir korku sarıyor, nereden geldiğini bilmediğiniz bir mırıldanma, bir tıslama; böyle statik bir ses duyuyorsunuz. O ne? Biri mi fısıldıyor? Orada biri mi var? Korkudan kalbiniz sıkışıyor, göğsünüze bir ağırlık çöküyor. Başınıza çok kötü bir şey gelmek üzereymiş gibi hissediyorsunuz. Kalp ritminiz giderek artıyor, göz bebekleriniz büyüyor, terliyorsunuz, çığlık atmak istiyorsunuz ama atamıyorsunuz. Vücudunuz uyuşuyor, başınız dönmeye başlıyor. Sanki bilinciniz bedeninizi terk edecekmiş gibi hissediyorsunuz ve bütün bu curcuna birkaç dakika içinde birden kesiliyor. Tekrar hareket edebiliyorsunuz, sesler kayboluyor...

Bu aslında Evrim Ağacı videosundan^[1] aldığım tipik bir karabasan tasviri, fakat -yaşayanlar da fark edecektir ki- bu tasvir taciz anına çok benziyor. Bu yazımda da cinsel tacizi ele alacağım.

Not: Küçük çaplı araştırmalarım ve gözlemlerim dışında hiçbir psikolojik, sosyolojik yetkinliğim yoktur. Bu yazı, taciz konusunda toplumu bilinçlendirmek için yazılmıştır.

Cinsel taciz, bir kişinin rızası olmadan cinsel davranışlara maruz kalmasıdır. Bu, zorlama, tehdit, manipülasyon veya fiziksel temas yoluyla gerçekleşebilir. Türkiye'de kadınların % 41'i hayatlarında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddet yaşamış^[2][3] ve % 93’ü cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı tacize maruz kalmıştır.^[4]  Bu oranları sakın hafife almayın, yaklaşık olarak her 10 kız arkadaşınızdan 9 unun tacize, 4 ünün şiddete maruz kaldığını unutmayın.

Cinsel taciz genellikle üç ana kategoriye ayrılır:

1. Fiziksel cinsel taciz: Bedensel temasın istenmeyen şekilde gerçekleşmesine, örneğin dokunma, elle taciz veya tecavüze fiziksel cinsel taciz denir. "Fiziksel cinsel taciz" genellikle cinsel tacizin en açık ve doğrudan biçimidir. Bu tür taciz, kişinin fiziksel bütünlüğüne doğrudan zarar verir ve istenmeyen bedensel teması içerir. Örneğin; dokunma, elle taciz, cinsel saldırı veya tecavüz gibi davranışları kapsar. Fiziksel taciz, genellikle diğer insanlar tarafından daha kolay fark edilir ve mağdurun yaşamını ciddi şekilde etkileyebilir. Bu tür tacizin sonuçları arasında fiziksel yaralanmalar, cinsel yaralanmalar ve psikolojik travma bulunabilir.
2. Sözlü cinsel taciz: İstismarcı sözlerin kullanılması, cinsel içerikli konuşmalar veya tehditlere Sözlü Cinsel Taciz denir. "Sözlü cinsel taciz", cinsel içerikli sözlerin kullanılması veya cinsel içerikli konuşmaların yapılması yoluyla gerçekleşir. Bu, mağdurun rızası olmadan cinsel içerikli veya uygunsuz sözlerin söylenmesini içerebilir. Sözlü taciz ayrıca tehditler, hakaretler veya diğer aşağılayıcı sözleri de içerebilir. Örneğin, cinsel içerikli şakalar yapmak, ahlaka aykırı yorumlar yapmak veya cinsel içerikli sözlerle kişiyi rahatsız etmek bu tür tacizin örnekleridir. Sözlü taciz, mağduru duygusal olarak etkileyebilir, kendine güveni azaltabilir ve kişinin güvenli hissetmesini engelleyebilir. Ayrıca sözlü taciz, çalışma ortamlarında, okullarda veya diğer sosyal ortamlarda -kısaca her yerde- meydana gelebilir ve mağdurun yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.
3. Duygusal/psikolojik cinsel taciz: Kişinin duygusal veya psikolojik olarak manipülasyon, tehditler veya diğer taciz edici davranışlar yoluyla rahatsız edilmesidir. "Duygusal/psikolojik cinsel taciz" genellikle insanların dikkatini çekmeyen ancak oldukça zararlı olan bir tür cinsel tacizdir. Bu tür taciz, fiziksel temas olmaksızın kişinin duygusal veya psikolojik olarak istismar edilmesini içerir. Bu, manipülasyon, tehdit, baskı, aşağılama veya diğer psikolojik taktikler yoluyla gerçekleşebilir. Örneğin, bir kişi diğerini tehdit etmeden, onun duygusal güvenliğini veya kariyerini riske atabilir, gizlice izleyebilir veya sürekli olarak onunla ilgili rahatsız edici davranışlarda bulunabilir. Bu tür taciz, mağdurda duygusal travma, kaygı, depresyon ve diğer psikolojik sorunlara neden olabilir ve genellikle uzun süre fark edilmez. Bu nedenle, duygusal/psikolojik taciz, cinsel tacizin sinsi bir şeklidir ve toplumda daha fazla farkındalık yaratmayı gerektirir.

Taciz Anı

Tacizciyi ve Mağduru Tanımak

Tacizci, herhangi bir cinsel taciz eyleminde bulunan kişidir. Tacizci genellikle mağduru manipüle etmeye çalışır, güç ve kontrol arayışı içindedir ve genellikle kendi cinsel tatminini sağlamak için bu tür davranışlara başvurur. Tacizci, herhangi bir yaş, cinsiyet, sosyal statü veya meslek grubundan olabilir. Tacizciler genellikle güvenilmez ve manipülatif davranışlar sergilerler, mağduru suçlamak veya utanç duygusuyla suçlamak gibi taktiklere başvurabilirler.

Mağdur ise taciz edilen kişidir. Mağdur, cinsel tacize maruz kaldığında çeşitli duygusal tepkiler gösterebilir, bu tepkiler arasında korku, utanç, öfke, şaşkınlık ve suçluluk duyguları yer alabilir. Tacizci genellikle mağdurun güçsüzlüğünden yararlanır ve onu sessizliğe zorlar. Mağdurlar genellikle kendilerini ifade etmekte zorlanır ve taciz olayını rapor etmek konusunda çekinceler yaşarlar. Bu nedenle, mağdurların desteklenmesi ve cesaretlendirilmesi önemlidir. Mağdurların tecavüzden veya cinsel tacizden etkilenme şekilleri ve tepkileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir, bu nedenle her mağdurun deneyimi farklıdır.

Tacizciyi ve mağduru tanımak, cinsel tacizle mücadelede önemli bir adımdır. Tacizciyi tanımak, bu tür davranışları gözlemlemek ve rapor etmek için önemli bir farkındalık yaratırken, mağduru tanımak ise destek ve yardım sağlamak için gereklidir. Toplumun tacizciyi ve mağduru tanıması, cinsel tacizle mücadelede daha etkili bir yaklaşım benimsememizi sağlar ve mağdurların seslerini duyurmasına yardımcı olur.

Taciz öncesi, mekân ve zaman

Tacizin belirli bir yeri veya zamanı olmaz. Yine de en fazla taciz vakalarına rastlanan yerler; toplu taşıma araçları ve ara sokaklardır. En fazla taciz vakalarına rastlanan zaman dilimi ise çoğunlukla günün çok erken ya da günün çok geç saatleridir. Bunun sebebi de elbette tacizcinin yaptığının kötü olduğunun farkında olmasıdır.

Taciz anı öncesi

Taciz anı öncesi, tacizci eylemde bulunmak için doğru zamanı kollar. Bu zamanın ne zaman olacağını asla kimse kestiremez, işte tam da bu yüzden her an dikkatli olmak gerekmektedir. Mağdur çoğunlukla bir şeylerden şüphelenmeye başlar, yürüyüşlerinde hızlanma ve titreme olur. Eğerki buna benzer bir olay görürseniz, çok geç olmadan ve kimseyi suçlamadan harekete geçmelisiniz. Bu hareketler muhtemel tacizcinin gözlerinin içine bakmak, onu korkutmak, muhtemel mağdurla arasına girmek olabilir. Eğer muhtemel mağdurun siz olduğunuzu düşünüyorsanız, güvenilir bir markete, kalabalık bir caddeye gitmeyi ya da başkalarına haber vermeyi, oradan hızlıca uzaklaşmayı denemelisiniz.

Taciz Süreci

Taciz anında eğer mağdur tarafındaysanız "kesinlikle" başkalarına haber vermelisiniz. Gerekirse çığlık atmalı, kendinizi korumalısınız. Ne olursa olsun, kendinizi mümkünse başkalarından yardım alarak savunmalısınız.

Taciz sonrası

Etrafınızda birinin cinsel tacize uğradığını fark ederseniz, yapabileceğiniz bazı adımlar şunlardır:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

1. Güvende olduklarından emin olun: Mağdurun güvende olduğundan emin olun ve onları tehlikeden uzaklaştırın. Eğer güvenli bir yerde değillerse, onları güvenli bir yere götürün veya yardım çağırın.
2. Mağdura destek olun: Mağdura inanın ve onlara destek olun. Onları dinleyin, duygularını ifade etmelerine izin verin ve onlara ihtiyaç duydukları yardımı sağlamak için yanlarında olun.
3. Yardım çağırın: Eğer ciddi bir tehlike varsa veya mağdur tıbbi yardıma ihtiyaç duyuyorsa, hemen acil durum numarasını arayın (112 gibi). Polis veya diğer yetkili makamlara bildirimde bulunun.
4. Gizliliği koruyun: Mağdurun gizliliğini ve mahremiyetini koruyun. Onların hikayesini başkalarıyla paylaşmadan önce onaylarını alın ve onların istediği şekilde hareket edin.
5. Destek sağlayın: Mağdurların ihtiyaç duyabileceği destek hizmetlerine yönlendirin. Bu, psikolojik destek, hukuki yardım veya başka tür yardım hizmetleri olabilir.
6. Toplumu bilinçlendirin: Cinsel taciz hakkında toplumu bilinçlendirmek için adımlar atın. Bilgilendirici materyaller paylaşın, toplumsal farkındalığı artırmak için etkinliklere katılın ve cinsel tacizin önlenmesine yönelik çabaları destekleyin.

Cinsel taciz vakalarında sessiz kalmak yerine, mağdurlara destek olmak ve bu tür davranışları önlemek için hepimizin sorumlulukları olduğunu unutmayın.

Eğer bir cinsel taciz vakasıyla karşı karşıya kaldıysanız ve mağdur sizseniz, aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

1. Güvende olun: Öncelikle, güvenliğiniz için acil önlemler alın. Eğer hala tehlike altındaysanız, derhal güvenli bir yere geçin veya yardım çağırın.
2. Destek alın: Cinsel taciz yaşadıysanız, bu durumu size güvenebileceğiniz bir arkadaşınız, aileniz veya güvendiğiniz bir yetkiliden birine anlatın. Konuşmak ve hislerinizi ifade etmek, duygusal olarak destek almanıza yardımcı olabilir.
3. Tıbbi yardım alın: Eğer fiziksel yaralanmalarınız varsa veya cinsel yolla bulaşan bir hastalık riski altındaysanız, derhal bir sağlık kuruluşuna gitmeli ve tıbbi yardım almalısınız.
4. Yasal destek alın: Cinsel taciz suçu ciddi bir suçtur ve yasal haklarınızı korumak için hukuki yardım almanız önemlidir. Cinsel taciz suçuyla ilgili bilgi almak ve gerekirse suç duyurusunda bulunmak için polis veya avukat gibi yetkililere başvurun.
5. Psikolojik destek alın: Cinsel taciz yaşamak travmatik olabilir ve psikolojik destek almak önemlidir. Bir terapist veya danışmanla konuşmak, yaşadığınız duygusal zorluklarla başa çıkmak için size yardımcı olabilir.
6. Destek gruplarına katılın: Cinsel taciz yaşayanlar için destek gruplarına katılarak diğer mağdurlarla deneyimlerinizi paylaşabilir, destek alabilir ve kendinizi daha az yalnız hissedebilirsiniz.

Unutmayın ki cinsel taciz yaşamak utanılacak bir şey değildir ve suçlu olan siz değilsiniz. Kendinizi suçlamayın ve sessiz kalmayın. Yardım almak için çevrenizdeki kaynakları kullanın ve haklarınızı koruyun.