Şeytanın Avukatı - Machiavelli

Medium.com

Machiavelli’yi anlamak Rönesans’ı anlamaktan geçer. Rönesans, Fransızca’dan gelen “Yeniden Doğuş” anlamına gelir. Yeniden doğuş bir bakıma öze dönüştür. Tekrar tozlu raflardan kitapları açılan, Aristotales, Platon gibi Antik çağ filozoflarıyla Avrupanın tekrar tanışmasıdır.

Gerçekliğin ve Bilginin ne oldugunun bir arayışıdır aslında Rönesans, Kilisenin baskıcı politikaları adeta bilginin üstünü örtmüş, gerceklik algısının değişmesine sebep olmuştur. Bu dönemde sorgulamaya başlayan düşünürler artık gerçekliği bilgide, bilgiyi ise doğada aramaya başlayacaktır.

Birşey ne kadar doğalsa o kadar bilgi icerir, ne kadar bilgi içerirse o kadar gerçektir. Fenomeni gibi.

“ Rönesans” sorgulama, “Aydınlanma” anlama, “Sanayi Devrimi” harekete geçme olarak düşünebiliriz.

Bored Panda

“Davut” heykelinin tüyler ürperten gerçekçiliği, neredeyse kalkıp konuşacak gibi. Ünlü tablolara baktıgımızda adeta bir matematik eseri gibi. Kumaşların duruşu, ışığın geliş açısı, tıpkı gerçek gibidir. Çünkü gerçekse güzel. Kopernik kiliseye rağmen, güneş merkezli sisteminin haritasını ortaya koyupta yeri yerinden oynatması. Biyolojide hayvanların incelenmesi, kasların, iskelet sistemlerinin, resimlenmesi. Hastalıkların Tanrıdan gelmesi düşüncesinin yavaş yavaş ortadan kalkması. Kadavraların günah olmasına rağmen içinin açılarak gözlemlenmesi. Bacon’nın ötenazi hakkında görüşlerini söylemesi gibi örnekler. Bilim insanlarının artık Antik Yunan’daki ataları gibi bir yaklaşım içine girdiğini gösteriyor.

Rönesans çok yönlü ve sorgulayan bilim insanları yetiştirdi. Leonardo Da Vinci, Kepler, Koparnik, Galileo, Brahe, Descartes gibi. Bilim insanları gerçeği heryerde aradılar, Astronomide, Biyolojide Tıpta, Felsefede.

Rönesans’ın Siyasette doğuşu “Machiavelli”

Machiavelli tam bir Rönesans adamıdır, bunu tüyler ürperten gerçekçi dilinden anlayabilirsiniz. Kitaplarını okurken bunu size kesinlikle hissettiriyor. “Böyle olmamasi gerekli ama doğru” veya kitap boyunca sizin yüzünüze ardı ardına çarpan gözlemlerinde ve analizlerinde görebiliyorsunuz. Karamsar değil sadece gerçekçi.

“Olması gerekene odaklanan, elindekinden de olur.”

Machiavelliye göre gerçek yaşam ile düşlenen yaşam birbirinden çok uzaktır. Evet her bireyin ve toplumun bir ideal anlayışı vardır, fakat bu çoğu zaman tam olarak gerçekleşmez. Çoğu filozoflar olması gerekenin nasıl daha iyi, nasıl daha güzel, olabileceğine odaklanmışken. İşte burada Machiavelli farkını görüyoruz, Machiavelli’nin hayal kurmakla veya ideali aramakla bir işi yok. Machiavelli gerçeğin peşinde tıpkı Rönesans gibi.

Medium.com

“İnsanlar nankör, değişken, içten pazarlıklı, riyakar, korkak ve çıkarcılardır.”

Machiavelli insan doğasını çıkar üzerine oturtmuştur ve ona göre yargılar. Çünkü insanların ne yapabileceğiyle değil, neler yaptığıyla ilgilenir. Yönetim ilişkilerinde kesinlikle insani duyguları önemsemez. Ona göre iyi insanların, kötü insanlar arasında pek fazla şansı yoktur. Eğer mahvolup giderseniz, insanlar sizin artik iyi veya kötü bir insan olduğunuzu umursamaz.

Wikipedia

“Fortuna”

Kelime anlamı olarak şans, talih, kader gibi anlamlara gelir. Machiavelli’ye göre kader karşısında çaresiz olmamalıyız. Kader düşüncesine “pasif kalma” değil, değiştirilebilir, müdahale edilebilir, düşüncesi ile bakar. Öğretilerini de hep nasıl kadere hakim oluruz onu nasıl yönlendiririz onun üzerine yapacaktır. Fortuna (kader) kelimesini cinsiyetçi bir yaklaşım ile kadınlara benzetecektir Machiavelli. “Kader kadın gibidir, cesarete, zorlanmaya, güç kullanmaya boyun eğer.” düşüncesini ortaya atar.

Fortuna’nın kadınsal özellikleri taşıdığını söyler. (Roma’da ve bir kaç farklı mitolojide zaten şans, kader, tanrıları hep kadındır.)

Kaderin tıpkı kadınlar gibi, ihmal edilmemesi gerektigini, eğer ilginizi ve dikkatinizi üstünden çekerseniz, sizden uzaklaşacağını söyler. Genç erkeklerden örnek verir, onlar kadınlar konusunda daha basarilidir der. Genç erkekler cesaretlidir, ısrarcıdır tekrar tekrar denemekten çekinmezler diye ekler. Tekrar deneme cesaretin olmadığı için kaderinde neler kaybettiğini sana hatırlatır aslında.

“Güç kullanma konusu” Machiavelli kadınların güçten etkilendiklerini ve bazen kaba kuvvet kullanabilecegini söylüyor. (kaba kuvvete katılmıyorum.) Eğer kaderinde işler yolunda gitmiyorsa, kaba kuvvet (Hile yapmak, düzenbazlık, çıkarcılık) kullanmayı meşru kılıyor.

Medium.com

Virtu

Kelime anlamı olarak, Erdem, Beceri, Bilgelik gibi bir anlama gelir. Aristotales’in Virtu kavramıyla veya Orta Çağ Filozoflarının Pasifist kavramlarıyla karıstırmamak gerekir. Machiavelli’nin Virtu kavramı bir prensin zekasını nasıl kullandığıyla alakalıdır. Machiavelli İnsani duygulara pek yer vermez. Virtu kavramının içinde daha çok mantıksal ve olaylara gerçekçi yaklaşanların, ayrıca tarihten ders alanların, erdem sahibi olduğunu söyler. Kitapta nasıl Virtu sahibi olacağının sırlarını uzun uzun verir. Başarılı olursanız erdem sahibi olursunuz der, Machiavelli. Çünkü başarısız olduğunda erdemin hic bir önemi yoktur. Virtu’yu kullanarak Fortuna’nın belirsizliklerini engellemeyi ve ona karşı hazırlıklı olmayı amaçlar. İkisi birbirine bağlıdır birbirini yönetir. Bu öğretileri düzgün bir şekilde kullanan Prens’in başarıya ulaşacağı söyler. Tabi ki çok çok şanssız değilse.

“Amaca giden her yol mübahtır.”

Günümüzde Machiavellizm denince akla gelen ilk sözüdür. Kitap boyunca tarihten örnekler vererek “Nasıl olursa olsun gemilerini yürüten kaptanlardan” övgüyle bahseder Machiavelli. İktidarı ele geçirme, elinde tutma ve bırakıp çekilme esaslarını anlatırken kullanıcaktır. Aldatıcı olmayı, yalan söylemeyi, insanları manipule etmeyi, hatta insanların ölmesini bile önemsemez. Yeter ki hedefine ulaş. Günümüzde devletler arası siyasette otorite savaşlarında bunu bol bol görüyoruz. İktidarı için herşeyi yapmaktan çekinmeyen siyasiler, veya çıkarları için yüzlerce insanın ölmesine sebep olan savaşlar gibi.

Philsphil.wordpress

“Aslan ve Tilki”

Prense öğütler verirken Aristotales’in Zoonpolitikon’u gibi iyi bir Prensin yarı insan yarı hayvan olmasından bahseder. Tilki kurnazdır, işini tuzak kurarak düzenbazlıkla yürütebilir. Aslan güçlüdür ve çevresine korku salar. Prensin bu özelliklere sahip olması gerektiğini söyler, çünkü tuzaklardan korunmak için tuzak kurmayı bilmek gerekir. Fakat tuzak kurmak yeterli olmayabilir. Çogu zaman insanlar sizi Aslan olarakta görmek isteyecektir. Aslan güçlüdür, gücünü kullanarak işlerini yürütebilir. Korkutucudur Aslan bu genelde sizi koruyan bir bağdır, diye söyler Machiavelli. Çünkü insanlar korktukları kişilere karşı, sevdikleri kişilere göre daha az hata yaparlar. Korku sizi insanların kötü davranışlarından korur. Prens duruma göre Tilki gibi kurnaz veya Aslan gibi güç sahibi korkutucu olmayı bilmelidir.

Pinterest

Son Değerlendirme

Agora Bilim Pazarı

Edebiyat Seti 3 (6 kitap)

Dilenciler ve Kibirliler

Albert Cossery

“Hayatı yaşamadan öğretmek cehaletin işlediği en iğrenç suçtu.”

İnsan ilişkilerine ve topluma getirdiği nüktedan ve kışkırtıcı bakışla Batı kültürünün son gerçek anarşist yazarı kabul edilen Albert Cossery’nin döneminin avangard yazarlarının aksine can sıkıntısı ve muğlaklıklardan uzak romanı, adaletsiz toplumların düzenini bozan hırsızlar, züppeler, dilenciler ve yersiz yurtsuzlardan oluşuyor. Eski felsefe hocası ve dilenci Gohar, uyuşturucu satıcısı ve şair Yeghen, otoriter ve eşcinsel polis amiri Nur El Dine, Kahire sokaklarında bir araya geliyor. Peki, toplumsal norm ve heveslere karşı çıkarken iç huzuru nasıl koruyorlar? Fakirliğin ortasında, usanmaz devlet güçlerinin durduramadığı yaşam enerjisini nasıl muhafaza ediyorlar?

“Karakterlerinin içinden geçtiği dinmeyen hüzne ve beyhudeliğe rağmen, Cossery her eserinde boyunduruğa karşı insanlardaki inatçı inancın gücünü göstermeye devam ediyor.”

—Henry Miller

“Bir efsane… Otoritenin tüm biçimlerini çürüten yakıcı bir hiciv onunkisi. Mesajı çok açık: Cennet kaybolmadı, sadece hepimiz dünyanın cennetvari sadeliğinin tadına varamayacak kadar meşgulüz.”

—Guardian

“Camus gibi Cossery de ahlaki soruları absürdün filtresinden geçirerek inceler; Miller gibi o da başıboşları kucaklar. Bununla birlikte onun yazınında çok güçlü bir politik görev duygusu vardır. Cossery’e göre en şiddetli isyan edimi,iştirak etmemeyi tercih etmektir.”

—Los Angeles Times

“Albert Cossery… her gün karşımıza çıkması gereken bir isim. O kadar iyi ki: kusursuz bir üslupçu, boyun eğmez bir mizahçı, en önemli meselesi ise “her şeyin yanlış olduğu bir dünyada” hevesin beyhudeliği.”
—David Ulin, Los Angeles Times

Düzen Adamı

Alberto Moravia

Düzen Adamı çocukluğundan itibaren normalliğin peşine düşen Marcello’nun hayatı ekseninde toplumsal

alışkanlıkların ikiyüzlülüğünü ortaya koyuyor. Alberto Moravia kahramanı Marcello’nun takıntı

derecesindeki normallik arzusunu bir dürtü olarak tarif ediyor: “Kabul gören genel bir kurala uyma

iradesiydi, farklı olmak suçlu olmak anlamına geldiğine göre başkalarına benzeme isteğiydi” onunki.

“Maneviyatla sanatsal bütünlüğün nadiren rastladığımız birleşimi Moravia’yı Avrupa’nın en iyi yazarları

arasına yerleştiriyor.”

– John Burnside, Guardian

“En önemli romanı Düzen Adamı’nda Moravia, sinik fırsatçılar ülkesinde cinsellikle siyaset arasındaki

karmaşık ilişkiyi keşfediyor.”

– Rachel Donadio, New York Times

HAV

Jan Morris

Ursula K. Le Guin’in Önsözüyle

Hav kurmaca bir şehir devleti, bir Akdeniz şehri, sokaklarında Türkçenin, Ermenicenin, Rumcanın, Arapçanın, Rusçanın, İtalyancanın bir arada duyulduğu bir coğrafya. Yirmi yıl arayla bu coğrafyaya giden bir seyyah yazar, şehrin iki yakın dönemi arasındaki siyasi, kültürel, yaşamsal doku değişimlerini nefis bir dille anlatıyor.

Önce 1985 yılının Hav’ını tanımaya başlıyoruz, sonra bir “Müdahale” oluyor, altüst oluyor şehir, yirmi yılın ardından aynı yere dönüyoruz, yirmi birinci yüzyılın Yeni Hav’ına, Kutsal Mirmidon Cumhuriyeti’ne. Eskisinin izini sürmeye çalışsak da zorlanıyoruz, şehrin tarihini bağnaz bir bakışla baştan yazanların eliyle görgüsüzlüğün tüm şehirde itinayla teşhir edildiğini görüyoruz.

Hav hibrit edebiyatın usta bir örneği, seyahat edebiyatıyla bilimkurguyu bir araya getiriyor. Hav diye bir şehir yok ama pekâlâ olabilir.

“Hav, tüm Akdeniz tarihinin, âdetlerinin ve politikasının birkaç bin yılına tutulmuş bir ayna gibi… Suudi Arabistan, Türkiye veya Downing Street’in geçmişine ve mevcut haline gerçekten vâkıf, son derece gerçekçi, kesinlikle gözleme dayanan bir eser. Ciddi bilimkurgu eserleri hayal ürünlerinin değil bir gerçekçiliğin biçemidir; Hav alternatif bir coğrafyanın ne kadar kullanışlı olabileceğine mükemmel bir örnek. Eğer bilimkurguyu bilmedikleri nispetle küçük gören üstatların ahmakça züppelikleri aklınızı çelip de Hav’a sırtınızı çevirirseniz hem yazık olur hem de çok büyük bir kayıp.”

Ursula K. Le Guin

“Hav’ı okuyan hangi seyahat yazarı gerçekten var olan bir yeri anlatmaya devam etsin ki? Hibrit edebiyatın güçlü bir örneği Hav; hem başlı başına mükemmel bir kurmaca hem de Lawrence, Burton ve Blanch gibi yenilmez seyahat yazarlarına nükteli bir saygı duruşu.”
Elaine Kendall, Los Angeles Times

“Dokunaklı bir aşk mektubu [Hav], görünmez bir şehre değil, yaşamın kendisine yazılmış. Morris bize ‘şimdi ve burada’yı anlatmak için hayali bir gurbetin hikâyesini kaleme almış.”

Peter J. Conradi, The Independent

“Jan Morris gezegende ilginç neresi varsa neredeyse hepsini anlamak için edebi kabiliyetiyle muhabirlik görüsünü işe koşuyor. Kaleme aldıkları arasında Hav’ın eşsiz bir yeri var, belki de kavrayış bakımından en kuvvetli eserlerinden biri.”

Donald Morrison, Time

“1985’te ilk yayımlandığında gerçek bir yer sanılarak kafası karışmış seyahat acentelerini boş yere aramış insanlar. Boşuna değil ama, Morris’in hayal gücü hayranlık uyandırıyor, kurmaca şehir devleti dört başı mamur bir yer ve olağanüstü bir yer. Hav, Akdeniz Yarımadası’nın doğusunda, soğan kubbeleri, minareleri ve parlak olduğu kadar karmaşık tarihiyle insana son derece inandırıcı geliyor. Hav’ın geçmişi yaşanmış olaylarla ustaca örülmüş; şimdisiyse soluk ve yalıtılmış, insana rahatsız edici bir şekilde kayıp bir dünyayı gözetliyormuş hissi veriyor.”
Publishers Weekly

“Şehrin tüm tarihi bu güzel edisyonda bir araya geliyor. Okurlarsa en çok ilk bölümü sevmeye devam ediyor, yani Akdeniz Ekspres’in son durağı olan Hav’ın ilk haline yapılan o nostaljik gezinin güzel anlatımını. O romantik hırpani şehir (eğer bir zamanlar gerçekten vardıysa bile) artık yok. Fakat ne yazık ki Kutsal Mirmidon Cumhuriyeti (başka başka isimlerde) bugün hâlâ gerçekliğini koruyor.”

Michael Dirda, The Washington Post

Müzikli Beyin
Latin Amerika’nın usta kalemi César Aira, kısacık romanlarının yanı sıra öyküleriyle de tecrübeli edebiyat okurunun radarına takılıyor. Sıradan olayların, hatta kendi hayatına dair bazı unsurların üzerine kurguladığı, bağlamından sapan gerçeküstü metinleriyle Aira okurunu, zihninin karmaşık ve soyut patikalarında beraber çıkacakları kısa yürüyüşlere davet ediyor.

Tanrı’nın doğum gününü kutlayan maymunlar, varoluşunu sorgulayan çömleçikuşu, Mona Lisa’nın dünyaya yayılıp kendilerine yeni hayatlar kuran boya partikülleri, yolunu kaybetmiş çizgi roman serserileri, gezici sirklerin doğaüstü yaratıkları… Aira’nın hikâyelerinde tüm bu tuhaf karakterler, gündelik hayatın sıradanlığı içinde ete kemiğe bürünüyor.

“Aira’yı okumaya başladığınızda, durmak istemeyeceksiniz.”

Roberto Bolano

“Arjantinli yazar César Aira, avangard tekniklerle uğraşan seçkin bir minyatürcü. Çalışmalarındaki neşeli edebi oyunculuğu ve hikâye-içinde-hikâyeleriyle, Vladimir Nabokov ve Italo Calvino’yu andırıyor.”

The Wall Street Journal

Sessizliğin Yanıtı – Bir Dağ Hikâyesi

Max Frisch

Sonsöz: Peter von Matt

“Rüzgârlar gibidir hayatımızın imkânları, yine de insan neden cesaret etmez ki yelken açmaya? Her şey yaşanmamış bir hayattan daha iyidir, hatta felaket bile – acı, ümitsizlik, cürüm, her şey ama her şey boşluktan daha iyidir!”

Sessizliğin Yanıtı hayatın sıradanlığına, beyhudeliğine katlanamayan otuz yaşındaki bir adamın varoluşunun sınırlarını zorladığı bir kendini arayış hikâyesi. Max Frisch, kendi yaşamından da ipuçları barındıran bu ilk dönem eserinde, heba edilmiş bir hayatın tek sorumlusunun o hayatın sahibi olduğunu gösteriyor bize.

“Sessizliğin Yanıtı burjuva dünya görüşünün hayata geçirilmesi fikriyle uzlaşmanın peşi sıra gelecek krizi daha başından ele alır.”

– Peter von Matt

Yedi Deli Adam

Roberto Arlt

Yedi Deli Adam, kendisine sürekli acı veren ruhunu görüp anlamaya çalışan bahtsız bir adamı ve etrafında şekillenen karanlık, absürd olaylar silsilesini anlatıyor. Delilik nöbetleriyle, ruhun ve zihnin tikleriyle, birbirinden ilginç karakterlerle, devrimci, anarşist yaklaşımlarla dolu, yazıldığı dönemin Buenos Aires’inin çarpıcı bir portresini çizen roman, Roberto Arlt’ın başyapıtı kabul ediliyor.

“Âcizane, Arlt’ın İsa olduğunu varsayalım. Dolayısıyla Arjantin İsrail, Buenos Aires de Kudüs’tür… Arlt keskin zekâlı, tehlikeyi göze alan, koşullara ayak uydurabilen, doğuştan hayatta kalma becerisine sahip biri… hiç kuşkusuz Arjantin ve Latin Amerika edebiyatının önemli bir parçası.”

— Roberto Bolaño

“Kitaptaki karakterler okurun ruhuna adeta musallat oluyor.”

—Julio Cortázar

“Bu kıyılarda edebiyat dâhisi olarak adlandırılacak biri varsa o Roberto Arlt’tır… sanattan ve büyük, tuhaf bir sanatçıdan… doğduğu şehri herkesten daha iyi, muhtemelen ölümsüz tangolar yazmış olanlardan bile daha derin anlamış birinden bahsediyorum.”

—Juan Carlos Onetti

Devamını Göster

₺1,400.00

Satın Al Tüm Ürünler

Machiavelli eserini, Lorenzo De Medici’ye yazmıştır. Fakat bir prensin nasıl olması gerektiğinden bahsederken aslında topluma ve bireylere de hayat dersleri vermektedir. İlk önce “radikal” bir söz söyler, tam bu kadarı da abartı diye düşünürken, o sözü tarihten bir olayla anlatır, gayet realist yaklaşımlarla olayı analiz eder. Çıkarmanız gereken dersleri verir. Machiavelli’nin haklı olmamasını umarken içinizde bir yerlerde, sizi buz gibi eden bir gerçekçilik ile uyandırır. Zor bir hayat yaşamış olması, onu Oportünist bir adam haline getirmiş, “Her devrin adamı Machiavelli”. Siyaset Bilimi’nin eksik kalan karanlık tarafını sistematik bir şekilde anlatması onu diğer filozoflardan keskin bir şekilde ayırıyor. Şeytan ilan edilen Machiavelli’nin bahsettiği şeylerin çoğu Machiavelli’nin ortaya attığı değil, zaten olan kabul ve edilmesi gereken gerçekler. Nasıl bilim insanları diğer bilim dallarında gerçeği arıyorsa, Machiavelli’de siyasette gerçeği arıyor. Hayatı boyunca Fortuna’ya hükmetmenin sırlarını vermeye çalışmışsa da kendi hayatını bir türlü düzene sokamamıştır. Bence sürgünlerle, acılarla bazen de şâşalı zenginliklerle dolu hayatı onun bu zehirleyici ikna kabiliyetinin oluşmasını sağlamış. Etkisi altına alan bir insan, sizi sorgulamaya itiyor ve kesinlikle Machiavelli kazanıyor. Günümüzde herkesin Machiavelli’yi okuması gerekli, sadece siyaset felsefesine ilgi duyanlar değil. Tuzaklardan korunmak için tuzak kurmayı bilmek gerekli, Machiavellizm’den korunmak için de, Machiavellizm’i bilmek gerekli.

Twitter

"Tanto nomini nullum par elogium"

"Hiçbir övgü bu adın büyüklüğüne erişemez."

Niccolò Machiavelli 1469 - 1527

^{[2], [1], [3], [4]}