Sessiz İlerleyen Tehdit: Pankreas Başı Kanseri Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Pankreas başı kanseri, pankreasın duodenuma komşu olan baş bölgesinde gelişen, genellikle pankreatik duktal adenokarsinom kökenli, agresif seyirli bir malign tümördür. Bu hastalık, hızlı yayılım eğilimi ve geç belirti vermesi nedeniyle mortalitesi en yüksek kanser türlerinden biri olarak kabul edilir.

Karatepe Klinik

Pankreas başı, safra yollarının geçtiği anatomik bölge olması nedeniyle, burada gelişen bir tümör çoğu zaman erken dönemde safra akışını engelleyerek belirti verebilir. Hastalığın patolojisi, pankreatik duktal hücrelerin DNA hasarı sonucu kontrolsüz proliferasyon geliştirmesi ve çevre dokulara infiltratif büyüme göstermesine dayanır. Genetik mutasyonlar, kronik inflamasyon süreçleri ve mikrosirkülasyon bozuklukları tümörün oluşumuna katkıda bulunur.

Hastalık en sık 60 yaş üzeri bireylerde görülür ve başlangıç aşamalarında sinsi seyredebilir. Risk faktörleri arasında sigara, obezite, kronik pankreatit ve bazı kalıtsal sendromlar yer alır. Hem çevresel hem de genetik faktörlerin bir araya gelmesiyle oluşan karmaşık bir patogenez söz konusudur. Hastalık ilerledikçe komşu damar yapıları, safra kanalları ve duodenuma infiltrasyon gösterebilir, bu nedenle lokal ileri evre tümörlerde cerrahi sınırlı seçenek haline gelir.

Belirti ve Bulgular

• Açıklanamayan sarılık
• Koyu renkli idrar
• Açık renkli dışkı
• Karın üst kısmında veya sırta vuran ağrı
• İştahsızlık ve istemsiz kilo kaybı
• Bulantı ve kusma
• Halsizlik ve genel durum bozukluğu
• Kaşıntı (kolestaza bağlı)
• Yeni başlangıçlı diyabet

İleri yaşlarda ve diyabet hikâyesi olan kişilerde kilo kaybı ile birlikte sarılık varlığı, özellikle pankreas başı kanseri açısından dikkatle değerlendirilmelidir.

Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri

Pankreas kanserinde en sık karşılaşılan genetik değişiklik KRAS mutasyonudur. KRAS, kromozom 12p12.1 üzerinde bulunur ve hücre içi sinyal yolaklarında önemli rol oynar. Bu genin aktifleşmesine yol açan nokta mutasyonları, pankreatik adenokarsinom olgularının yaklaşık %90’ında görülür. Mutasyonun tespit edilmesi, tümörün moleküler profilinin anlaşılması açısından önem taşır.

Diğer önemli genetik değişiklikler:

• CDKN2A (p16) inaktivasyonu
• TP53 mutasyonları
• SMAD4/DPC4 kaybı

Bu genler hücre siklusu kontrolü ve apoptozis mekanizmalarında görev alır. Mutasyonlar çoğu zaman somatik olup, kalıtsal sendromlarla ilişkili alt grup daha azdır (örneğin BRCA2 mutasyonları, Peutz-Jeghers sendromu).

Başlıca risk faktörleri:

• Sigara kullanımı
• Kronik pankreatit
• Obezite
• Aile öyküsü
• Diyabet
• İleri yaş
• Yüksek yağlı diyet
• Kimyasal maruziyetler (ör. pestisitler)

Teşhis Yöntemleri

Pankreas başı kanserinin tanısı genellikle çok aşamalıdır. İlk değerlendirmede kan testleri (bilirubin, karaciğer fonksiyonları, CA 19-9) kullanılır; ancak CA 19-9 tanı için tek başına yeterli değildir.

Başlıca görüntüleme yöntemleri:

• Abdominal ultrasonografi: Safra yolu genişlemelerini gösterebilir.
• BT (Bilgisayarlı Tomografi): Tümörün boyutu, damar tutulumunu ve metastazları değerlendirmede altın standarttır.
• MR & MRCP: Safra ve pankreas kanal anatomisinin detaylandırılmasını sağlar.
• Endoskopik Ultrason (EUS): İnce iğne aspirasyon biyopsisi ile tanıyı kesinleştirmede en değerli yöntemlerden biridir.
• ERCP: Hem tanısal hem de sarılığın giderilmesi için stent yerleştirilerek tedavi amaçlı kullanılabilir.

Her görüntüleme yöntemi belirli riskler taşır; örneğin ERCP pankreatit riskine sahiptir. Biyopsi, damarların yakınlığı nedeniyle dikkatle planlanmalıdır.

Tedaviler veya İdare Yöntemleri

Pankreas başı kanserinde cerrahi tedavi (Whipple ameliyatı / pankreatikoduodenektomi) kür sağlayabilen tek yöntemdir. Ancak hastaların yalnızca küçük bir kısmı cerrahiye uygundur.

Cerrahi yöntemler:

• Whipple ameliyatı
• Pilor koruyucu Whipple
• Venöz rekonstrüksiyon eşlik edebilir

Adjuvan tedaviler:

• Kemoterapi (ör. gemcitabine, FOLFIRINOX)
• Radyoterapi
• Hedefe yönelik tedaviler (moleküler profillemeye bağlı)

Cerrahiye uygun olmayan hastalarda palyatif girişimler (safra stenti, ağrı kontrolü, beslenme desteği) uygulanır. Tedavi planı hastanın performans durumuna, tümör evresine ve moleküler özelliklerine göre değişir.

Müddet Tahminleri (Prognoz)

Pankreas başı kanseri genel olarak kötü prognozludur. Erken evrede cerrahi yapılabilen hastalarda ortalama sağkalım 20–30 ay, beş yıllık sağkalım ise %20’ye kadar çıkabilir. Lokal ileri evre tümörlerde ortalama yaşam süresi 9–12 ay iken, metastatik olgularda bu süre genellikle 3–6 ay arasıdır.

Prognozu etkileyen başlıca unsurlar:

• Tümörün evresi
• Damar tutulumunun varlığı
• Cerrahi sınırların temizliği (R0 rezeksiyon)
• Hastanın genel performans durumu
• Tedaviye verilen yanıt

RDW (Kırmızı hücre dağılım genişliği) gibi bazı hematolojik belirteçlerin de sağkalım ve komplikasyonlarla ilişkisi üzerine yapılan çalışmalar mevcuttur.

Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)

Agora Bilim Pazarı

Onyeka ve Güneş Akademisi

ONYEKA VE GÜNEŞ AKADEMİSİ

Saçlarım sıradan değil. Fazlasıyla güçlü… ve sandığınızdan daha tehlikeli!

Onyéka, kıvırcık saçlarını hiçbir zaman pek sevmemiştir. Ama bir gün, en yakın arkadaşı Cheyenne’i boğulmaktan kurtarmaya çalışırken saçlarının olağanüstü bir güce sahip olduğunu keşfeder! Annesinin yıllardır sakladığı gerçek artık ortaya çıkmak zorundadır: Onyeka, süper yetenekleri olan bir Solari’dir.

Annesi, Onyéka’nın yeteneklerini kontrol etmeyi öğrenmesi için onu gizemli Güneş Akademisi’ne gönderir—Nijerya’daki süper güçlü çocukların eğitim aldığı özel bir okul. Burada, kendisi gibi üstün yeteneklere sahip çocuklarla tanışır ve yeni bir dünyaya adım atar. Ancak, Onyéka’nın güçleri düşündüğünden çok daha büyük ve tehlikelidir. Üstelik, kayıp
babasının sırları ve ülkeyi tehdit eden karanlık bir tehlike, onu daha büyük bir maceraya sürükleyecektir… 

Süper kahramanlarla dolu, soluksuz okuyacağınız bu büyüleyici macerada Onyéka ile birlikte kendi gücünüzü keşfetmeye hazır mısınız?

Devamını Göster

₺200.00

Satın Al Tüm Ürünler

Pankreas kanseri dünya genelinde tüm kanserler arasında ilk 10 içerisinde yer alır ve insidansı giderek artmaktadır. En sık Kuzey Amerika ve Kuzey Avrupa’da görülür. Erkeklerde kadınlara göre biraz daha yüksek oranlara sahiptir.

Türkiye’de pankreas kanseri giderek artan bir sağlık sorunudur ve vakaların önemli bir kısmı 60 yaş üzerinde görülmektedir.

Önlem Yöntemleri

Pankreas başı kanserinin tamamen önlenmesi mümkün olmasa da risk azaltılabilir:

• Sigara bırakılması
• Alkol tüketiminin sınırlandırılması
• Sağlıklı beslenme, antioksidanlardan zengin diyet
• Düzenli egzersiz
• Obezitenin kontrolü
• Kronik pankreatitin tedavisi
• Aile öyküsü olanlarda düzenli tarama programları

Etimoloji

“Pankreas” kelimesi, Yunanca “pan” (tamamı/tümü) ve “kreas” (et/doku) sözcüklerinden türemiş olup organın homojen yapısını ifade eder. “Karsinom” ise Yunanca “karkinos” (yengeç) kelimesinden gelir ve tümörün çevre dokulara kollar gibi uzanan infiltratif yapısını tanımlar.