İslam'ın Avrupa'da Durdurulduğu Savaş

Bazı muharebeler dünyanın kaderini tam o anda değiştirir. Normandiya Çıkarması gibi. Fakat bir muharebe genelde unutuluyor, M.S. 732 yılında, Fransa'nın, Tours şehrinde yapılan, batılı kaynaklarda; Tours veya Poitiers, doğulu kaynaklarda ise; Belâtüşşühedâ veya Puvatya Savaşı.

Kuzeye Sefer

M.S. 8. yüzyılın başlarında, Emevi hanedanlığı yönetiminde ki İslam devletinin sınırları; Doğu da İndus Vadisi, Batı da ise Pirene Dağları idi. 732 yılında, Emevilerin, İspanya Vilayeti olan Endülüs'ün Valisi, Abdurrahman el-Gafiki'nin önderliğinde bir ordu, Pirene Dağları'nı aşıp, Frank Krallığı'na ait, Akitanya bölgesine girer.

Dük Eudes'in Direnişi

Frank Krallığına bağlı, Akitanya topraklarının hakimi Dük Eudes idi. Daha öncesinde, 721 yılında, Toulouse şehrini kuşatan Emevi ordusunu yenmişti. Hatta ve hatta, kızı Lampegia'yı, Emevi ordusunda isyancı Berberi kökenli bir komutan olan Osman bin Nissa ile evlendirmişti. Fakat, Endülüs valisi Abdurrahman el-Gafiki, 730 yılında Osman'ı idam ettirmiş ve karısı Lampegia'yı, Şam'daki Emevi Halifesine cariye olarak göndermişti. Pirene Dağlarını aşan Abdurrahman, Dük Eudes ile Garonne geçidinde karşı karşıya geldi ve Eudes'i yendi. Eudes, kuzeye kaçıp yardım isteyebileceği tek adamdan yardım istedi; Charles Martel.

Charles Martel Kimdir ?

Doğum tarihi bilinmeyen Charles, Frank Saray Nazırı(Latince: Magister Officiorum) Herstalli Pepin'in gayri-meşru çocuklarından birisidir. O dönemde Kral(Lat:Rex) sadece sembolik bir önem taşıyordu. Ülkeyi asıl yöneten Saray Nazırları idi. Krallık, Aristokrasinin elinde bir oyuncaktı. 714 yılında, Herstalli Pepin ölür ve Krallık içinde bir kargaşa başlar. Bu kargaşa sırasında Pepin'in karısı Plectruda'nın hapse tıktırdığı Charles, bir yolunu bulup hapisden kaçar. Kendisine destekçiler bulup bir dizi çatışmadan sonra, 718 yılında, babasının mevkii; Saray Nazırlığı ünvanını eline almıştır.

Savaşın Arifesi

Abdurrahman el-Gafiki, Aziz Martin'in lahdinin de bulunduğu, Hristiyanlar için kutsal bir yer olan Tours'a ilerlemeye başladı. Emevi ordusu, Pireneler den Tours'a kadar olan bölgeyi yağmalayarak geçiyordu. Abdurrahman güneyden, Dük Eudes'in yardım isteğine cevap veren Charles ise kuzeyden ilerliyordu. Savaş artık kaçınılmazdı.

Orduların Yapısı ve İklim

Emevi ordusunun büyük bir kısmını hafif süvari oluşturuyordu. Ayrıca Emeviler, Arap olmayanlardan aldıkları askeri birliklere nadiren at verirdi. Bu yüzden ordunun piyade birimleri büyük olasılıkla gayrimüslim ve Arap olmayan Müslümanlardan oluşuyordu. Bütün ordular gibi, statüsü yüksek olanlar daha iyi zırhlar ve kılıçlarla donatılmışlardı. Fakat Emevi ordusunun, hem piyade, hem de süvari birimleri hafif teçhizatlı idi. bu ordunun gücü, hızlı manevra kabiliyeti ve yağma edip çabucak uzaklaşmak için gerekli olan hızlı ve çevik atları idi. Belki de en önemli etken iklimdir; Emevi ordusunun giydiği kıyafetler, Akdeniz ve çöl iklimine uygun kıyafetlerdi. Avrupanın bu kadar kuzeyinde ki soğuklar için dayanıklı değildi ve mevsim sonbahardı.

Frank ordusunun ise neredeyse tamamı piyadeden oluşuyordu. Süvari azınlık idi, bunlar daha çok gözcülük görevi yapıyordu. Ağır süvarinin savaşlarda efektif bir rol alması, at nalının da icadıyla, Charles'ın torunu, Charlemagne(Şarlman) zamanında gerçekleşecektir. Frankların önemli avantajlarından biri; Ordu, Charles Martel önderliğinde, kuzeyde Frizya'da dahil, bir çok seferde pişmişlerdi. Piyadenin zırhı, zincir zırhın atası olan, Brunia(Lat:Yaprak) denen zırh idi. Fakat bu zırhın, piyadenin her bir neferinde olma olasılığı düşüktür çünkü maliyeti fazladır.

Muharebe Öncesi

Frank ordusu, Emevilerin önünü kesercesine Tours şehrinin önünde mevzi aldı. Charles Martel, mızraklı piyadesini Phalanx(mızrak ve benzeri silahlar kullanan askerlerin birbirinden ayrılmadan art arda saflar halinde savaşmasını esas kabul eden bir savaş düzeni) sisteminde, etrafı ağaçlarla kaplı bir mevkide konuşlandırdı. Amacı bu ağaçların yarattığı doğal engelle Abdurrahman'ın süvari saldırılarını bertaraf etmekti. Piyade de üstüne düşen görevi yapıp bu hücumlara göğüs gerecekti.

Emevi öncü kuvveti, Frank ordusunun karşısında bir mevki de kamp kurdu. Ganimetlerini ve yanında getirdikleri tutsakları ve köleleri de buraya koydu. Abdurrahman'ın yanında gelen ana kuvvet etrafı yağma ederek geldiğinden, Frank ordusu alana yayılıp mevzilerini güçlendirdi. Üstüne üstlük, Abdurrahman öncesinden, düşman ordusunun durumunu öğrenmek için, hiç bir gözcü göndermemişti. Frankların mevzi aldığı arazi de ordularının sayısını gizliyordu.

İki ordunun da mevcudu tam olarak bilinmemekle beraber, bu sayı Emeviler için; 20-25 bin, Franklar için ;15-20 bin, civarındadır.

Muharebe

Savaş yedi gün boyunca iki ordunun karşılıklı ok ve sapan atışları ile geçti. İki ordu da muharebeyi başlatan taraf olmak istemiyordu. Ama sabrına yenik düşen Abdurrahman saldırıya geçti. Emeviler tekrar ve tekrar saldırdı, fakat Charles'ın seferleriyle harmanlanıp, dövülmüş Frank askerlerinin direnci kırılamadı. Savunma aşılamadı. Emevi ordusunun gücü ve inancı düşüyordu. Muharebenin kıran kırana geçtiği bir anda, Akitanya Dükü Eudes, Emevi kampının yakınlarında, süvarileri ile birlikte ortaya çıktı. Eudes'in birliği kampı talan etmeye ve yağmalamaya başladı. Emeviler, önlerinde aşılamaz etten bir duvar, arkalarında ise, ganimetlerinin, kölelerinin ve ailelerinin ölümünü gördükten sonra, Abdurrahman ordusuna geri çekilme emri verdi.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Emevi ordusunun geri çekildiği anda Charles, hücum emri verdi. Güçten düşmüş, bitkin Emevi ordusunun üstüne ölüm ve kıyım yağdı. Abdurrahman hayatı dahil herşeyi kaybetmişti. Ordunun geriye kalan küçük bir kısmı kampa geri dönmeyi başardı. Ama Charles ordusuna, mevzileri terk etmemelerini emretti.

Emevi ordusundan kampa geri dönebilenler, gece olunca kurnaz bir hareketle kamp ateşlerini diri tutup, kendileri kaçtı. Fakat Endülüs'e kadar olan yolculukları boyunca, Franklar tarafından defalarca baskına uğradılar. Endülüs'e vardıklarında halk, ordunun sadece küçük bir bölümünün geri kaldığını görünce, askerlerin geldikleri yola ''Şehitler Yolu'' ismini verdi.

Kişisel Bir Yorum

Bu savaş Avrupa hatta Dünya tarihi açısından çok kritik bir savaştır. Müslümanların büyük bir işgal ordusu Avrupa içlerine kadar ilerleyip durdurulmuştur. Eğer bu savaşı belki de Emeviler kazansaydı, belki de Avrupa'nın kaderi çok başka bir şekil alacaktı. 8.yüzyıl'ın başlarında Avrupa'da, Frank Krallığından başka, güçlü bir ordusu ve idari yapılanması olan bir devlet yoktu(Bizans/Doğu Roma İmparatorluğu'nu hariç tutarsak). Yani Emevi Halifeliğinin kara orduları ile çarpışacak, denk bir ordu yoktu. 711 yılında İspanya'nın Vizigot Krallığı, Avrupa'da, Emeviler'in önünde güçlü bir engeldi, fakat bu engel, Guadalete Muharebesi'nden sonra ortadan kalktı ve Müslümanların 5 yıl içinde tamamen fethettiği İspanya'yı(Asturias bölgesinde ki Pelagius önderliğinde ki direniş hariç), Hristiyanlar, Reconquista(Hristiyan İspanyolların, 722 yılında başlattığı ve ancak 1492 yılında son bulan, İspanya'nın Müslümanlardan geri alınıp, tekrar Hristiyanların eline geçmesini amaçlayan hareket) ile ancak 770 yıl sonra geri alabildi. 732 Tours Savaşı'nı Müslümanlar kazansaydı, önlerinde Franklar'dan sonra hiçbir ciddi rakipleri olmadıkları için, İslam nerelere kadar yayılırdı tahmin etmek güç.