Hayvanlarda Öğrenme ve Genetik Aktarım

Hayvanlar, doğuştan gelen bazı davranış kalıpları sayesinde çevrelerine uyum sağlar. Bu davranışlar genetik olarak aktarılabilir. Örneğin arılar bal yapma, kediler ise kum kullanma gibi davranışları doğuştan öğrenirler. İnsanlarda ise öğrenme daha çok çevresel ve kültürel faktörlere dayanır, genetik aktarım yolu ile öğrenilen davranışlar söz konusu değildir.

Yöntem / Deney Örneği:

Kum fareleri üzerinde yapılan klasik bir deneyde, kum farelerinin belirli davranışları (örneğin kum kazma) genetik olarak aktarılıp aktarılmadığı test edilmiştir. Deney süreci özetle şöyledir:

1 .Genetik olarak “kum kazma” davranışı gösteren farelerden bir grup seçilir.

2 .Doğumdan kısa süre sonra yavrular farklı bir ortamda, normal farelerin anneleri tarafından büyütülür (cross-fostering).

3 .Yavrular olgunlaştığında tekrar kendi doğal ortamlarına veya kum içeren ortama bırakılır

Gözlemler:

Yavrular, kendi biyolojik annelerinden bağımsız olarak genetik olarak beklenen davranışı gösterirler. Örneğin, kum kazma ve yuva yapma davranışı, anneden öğrenilmese bile ortaya çıkar. Normal fare yavruları, kumla etkileşimde bulunmakta genellikle sınırlı veya davranışı eksik sergiler.

https://janvier-labs.com/en/fiche_produit/gerbil/

Çapraz Çiftleştirme ( Cross-fostering)

Genetik olarak belirlenmiş bazı davranışların (örneğin yuva yapma, kum kazma) öğrenmeden mi yoksa kalıtımsal olarak mı aktarıldığını test etmek.

İki fare grubu seçilir davranış gösteren” grup (örn. kum kazma ve yuva yapma davranışı doğal olarak güçlü). Davranış göstermeyen” grup (normal fareler). Doğumdan hemen sonra yavrular, kendi biyolojik anneleri yerine diğer grubun annesiyle büyütülür (cross-fostering). Yavrular yetişkin olunca kum ve yuva malzemesi içeren ortama bırakılır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Genetik olarak davranışa sahip yavrular, biyolojik annelerinden ayrı büyütülmelerine rağmen davranışı sergiler.

Genetik olarak davranışa sahip olmayan fareler, öğrenme yoluyla davranışı tam olarak edinemez.

https://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/cross-fostering

Sonuç:

Kum fareleri deneyleri, hayvanlarda içgüdüsel davranışların nesilden nesile aktarıldığını doğrulamaktadır. İnsanlar için ise davranış aktarımı kültürel ve çevresel mekanizmalar aracılığıyla gerçekleşir.