Edgar Manas Efendi
Musiki alimimiz Edgar Manas Efendi hakkında toplanan bilgiler ışığında hayat hikayesi ve eserleri
Musiki Mecmuası
- Blog Yazısı
EDGAR MANAS EFENDİ
Edgar Manas Efendi (1875 – 11 Mart 1964)
Yurdumuzdaki Batı müziği ekolünün en ileri derecedeki temsilcisi olan Manas, yetmiş seneden beri gerek konservatuvardaki derslerinde gerekse hususi (özel) hocalığında sayısı yüzü geçen talebe (öğrenci) yetiştirmiş ve haklı bir şöhrete sahip olmuştu.
Onun hayatı ve eserlerinden söz etmeden önce Türk yurdu için en önemli hizmetini zikretmek isterim: Edgar Manas Efendi, Türk İstiklâl Marşı’nın çok sesli düzenlemesini (orkestrasyonunu) yapan sanatkârdır. Ayrıca Türk musikisinin büyük üstadı Hüseyin Saadettin Arel’in de armoni (çok seslilik kuralları) ve kontrpuan (karşı ezgi yazımı) derslerine girmiştir. Manas’ın ölümü karşısında duyduğum şuurlu (bilinçli) ve derin acının bir sebebi de millî duygulara dokunmasıdır.
Hayatı ve Sanatı
Edgar Manas, 1875 yılında İstanbul’da doğmuştur. Babası Aleksandr Manas, Düyûn-ı Umumiye (Osmanlı’nın borç idaresi) memurlarından biridir.
Henüz çocuk yaşta babasını kaybeden Manas, 13 yaşındayken İtalya’ya gönderilmiş ve eğitimine orada devam etmiştir. Beş yıllık tahsili sırasında piyano derslerini ihmal etmemiş, ayrıca armoni, kontrpuan, füg (çok sesli müzik formu) ve orkestrasyon dersleri alarak İtalya’nın en ünlü bestecilerinin elleri altında sağlam bir müzik terbiyesi ve disipliniyle yetişmiştir. Daha sonra Padua şehrinde 1,5 yıl süreyle ünlü İtalyan profesör Bottazo’dan ders almış ve onun en başarılı öğrencisi olmuştur.
Vatanına döndüğünde hayatını tamamen müziğe ve besteciliğe vakfetmiştir. İlk eserleri arasında bazı melodiler, piyano için yazılmış parçalar, bir “Menuet-Vals” ve 1908’de bestelediği “Andante Senfonik” vardır. Bu eserinin dört el piyano için aranjmanı da mevcuttur.
İstanbul’da özel solfej (nota okuma) ve piyano dersleri vermiş, eserlerinin gördüğü başarı sayesinde kısa sürede tanınmıştır. 1912–1920 yılları arasında dersleri ve bestekârlığıyla meşgul olmuş, eserleri Fransız ve Alman basınında övgüyle anılmıştır. 1921’den itibaren konser ve resitalleri başlamış; Cumhuriyet’in ilanı döneminde İstanbul Konservatuvarı’nda armoni ve kompozisyon profesörlüğü yapmıştır. 1924’ten itibaren Galatasaray Lisesi’nde (https://tr.wikipedia.org/wiki/Galatasaray_Lisesi) konserler tertip ve idare etmiş, pek çok öğrenci yetiştirmiştir.
İstiklâl Marşımızın orkestrasyonu da onun en olgun dönemine, 1922 yılına rastlar.
28 Nisan 1933’te Tepebaşı Tiyatrosu’nda 160 kişilik karma koroyu idare ederek büyük bir konser vermiş, bu konser geniş ilgi görmüştür. Ayrıca Kumkapı Ermeni Kilisesi’nde org çalmış, özel dersler vermeye devam etmiş, 1957 yılı sonlarına doğru emekliye ayrılmıştır. Fakat yine atıl kalmamış, derslerine ve bestelerine devam etmiştir.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Manas, 1905’te bir repertuvar hazırlayarak “Union Française”de(https://tr.wikipedia.org/wiki/Union_Fran%C3%A7aise ) bir konser tertip etmiş, Fransız hükümeti tarafından Académie Officier nişanı ile ödüllendirilmiştir.
Müzik Hayatı ve Mirası
Edgar Manas, ömrünü ilme, araştırmaya ve müziğe adamış, son derece mütevazı bir sanatkârdı. Vefatı üzerine çıkan gazetelerde, İstiklâl Marşı’nın (https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stikl%C3%A2l_Mar%C5%9F%C4%B1) çok sesli düzenlemesini yapmış olduğuna dair tek satır yer almaması, onun ne kadar alçakgönüllü bir hayat sürdüğünü gösterir. Mahallesindeki bakkal dahi, bu büyük bestekârın Avrupa’nın en muteber müzik ansiklopedilerinde yer aldığından habersizdi.
Yetmiş yıl boyunca çeşitli okullarda müzik muallimliği (öğretmenliği) yapmış, sayısız konserler ve koro çalışmaları düzenlemiştir. Getronagan Lisesi’nden(https://tr.wikipedia.org/wiki/Getronagan_Ermeni_Lisesi) Northrop Okulu’na kadar pek çok eğitim kurumunda görev almış, 1910’da Petit Ehand Tiyatrosu’nda ve Union Française’de büyük konserler vermiştir.
11 Mart 1964’te vefat edene kadar evinde özel dersler vermeye devam etmiş, öğrencilerinden yeni talebeler getirmelerini istemiştir. İstiklâl Marşı’nın bestecisi Zeki Üngör’ün emekliliğinden sonra, kendisinin de konservatuvardan uzaklaştırıldığını hatırlatarak, “O olsaydı bizi konservatuvardan atarlar mıydı?” diye yakınmıştır.
1954’te, dönemin İstanbul Valisi Fahrettin Kerim Gökay’ın himayesinde, Atlas Sineması’nda “60. Sanat Yılı Jübilesi” düzenlenmiş, program tamamen Manas’ın eserlerinden seçilmiştir. 1957’de “Beyoğlu Oratoryosu” Şehir Orkestrası tarafından icra edilmiştir.
90 yaşına yaklaşırken hayata veda eden Edgar Manas, yüzlerle ifade edilen değerli müzisyenler yetiştirerek ebediyete intikal etmiştir.
Hatırası
Edgar Manas Efendi, tam manasıyla büyük bir bestekâr olarak doğmuş ve öyle de ölmüştür. Onun yetiştirdiği öğrenciler, eserleri ve en önemlisi İstiklâl Marşı’nın çok sesli düzenlemesi, Türk musikisinin tarihî hafızasında ebedî bir yer edinmiştir.
Bugün için en mühim mesele, onun eserlerinin kaybolmadan gelecek nesillere aktarılmasıdır. “Adaları” ve “Zeybek Hatıraları” gibi kıymetli eserleri, müzikologlarımız tarafından titizlikle korunmalı ve incelenmelidir. (Kaynak: Musiki Mecmuası, 1964, sayı 194).
Edgar Manas Efendi hakkında diğer malumatlar:
https://youtube.com/channel/UCMlcQfqrrqdcSPgLsckFEPA?si=e0sVXPtpjcBcJodx
https://en.wikipedia.org/wiki/Edgar_Manas
https://en.burgazisland.com/post/edgar-manas-1
https://allinnet.info/people/edgar-manas-the-creator-of-the-turkish-anthem/
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/12/2025 06:54:20 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/21363
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
Edgar Manas Efendi
Hafız Sadettin Kaynak'ın Hayatına Dair Notlar
Uzak Kaldığımız Milli Musikimizi Tekrar Bilinir Kılmak
Türk Musikisi Ölmemiş Ve Unutulmamıştır
MİLLİ MUSİKİMİZ NEDEN OLMASI GEREKEN YERDE DEĞİL
Azerbaycan'da Musikimizin Parıltıları
TÜRK MUSİKİSİNE ADANMIŞ BİR ÖMÜR: DOKTOR SUPHİ EZGİ
TÜRKİYE'DE CEHALETİN ASIL KAYNAKLARINDAN BİRİ
Türkiye’de Ortaöğretim: Eksiklikler, Eleştiriler ve Çıkış Yolu
TÜRKÇE DİLİ HAKKINDA GÖRÜŞ VE ÖNERİLER 1-2
Sanat ve duygu anlatımı nedir?
Sıvı Kumaşın Sırrı
Yüksek sıcaklık uygulamaları için potansiyel bir termal bariyer kaplama malzemesi olarak TaZr 2.75 O 8 seramikleri
Yurtdışından 3D Yazıcı Almak
Yazılım 101
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın Sadece 2. Maddesine Sadık Kalmak, Türkiye'nin Ekonomik Durumunu Nasıl Değiştirebilirdi?
