"Empati" ve "Dayanışma" gibi davranışların sadece insan türüne özgü değil birçok canlı da mevcut olduğunu duysanız ne düşünürdünüz ?
Yaygın bilinen yanlışlardan biri de insan dışı canlıların duygusuz veya salt vahşi olduklarıdır. halbuki birçok canlı türünde özellikle de akrabalarımız olan maymun türlerinde "Empati" ve "işbirliği" gibi davranışlar da oldukça yaygındır.
İnsan merkeziyetçi ve yüceltimci anlayışların tüm ezberini bozan Frans de Waal "Bonobo ve Ateist" isimli kitabında primatlar arasındaki ahlaki davranışları gözlemlemekte, yorumlamakta ve çok sayıda örnek vermektedir.
Örneğin Bonobolarla ilgili şu örnek oldukça
çarpıcıdır: Görme ve işitme engelli yaşlı bir bonobo maymununa topluluğun diğer üyeleri tarafından sırayla yardımcı olunmaktadır.Matriarkal bir sosyal yaşantıya sahip olan Bonoboların sorumluluk ve duyarlılık seviyesini göstermesi açısından bu örnek önemlidir.Zira bilindiği gibi Darwin de ahlakın doğrudan doğruya hayvanların sosyal içgüdülerinden türediğine ilişkin tahminler yürütmüştür. bu tahminlerin günümüzde bilimsel açıdan doğrulanması Darwin'in bilimsel ilerleme açısından önemini göstermektedir.
Bonoboların insan toplumlarına kıyasla ahlaki gelişmişliği, ilerlemenin teknoloji veya şehirlerle değil eşitlik seviyesiyle ve dayanışma duygusuyla ilişkili olduğunu göstermektedir.De Wall'ın dediği gibi, empati ve dayanışmadan yoksun bir toplumda yaşanmaya değmez.
Frans De Wall akıcı bir dille ahlakın evrimsel kökenine ilişkin güzel bir yolculuğa çıkarıyor okuyucularını.
Dinsel dogmalara karşı çıkarken son derece barışçıl ve nazik bir dil kullanıyor.Eleştirel bakış açısını ve görüşlerini bilimsel bulgular ve gözlemsel
dayanaklarla temellendiriyor. ikna edici bir tutarlılığa ve samimiyete sahip gözüküyor
ve şu cümleleri kuruyor : " Dindar olsun olmasın bütün insanlarla ilişkilerimde, neye inandıklarına değil ne kadar dogmatik olduklarına bakarak kesin bir sınır çiziyorum."
Belki farkındalığımızı artırır umuduyla Frans De Waal'ın şu cümleleri ile bitirmek istiyorum:"bizler çift kutuplu maymunlarız.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
İyi günümüzde bonobolar kadar iyi, kötü günümüzde şempanzeler kadar mütehakkim ve sert olabiliyoruz."[1]
Fırat Karaaslan
17 Aralık 2023
https://risus-fratkaraaslan.blogspot.com/2023/12/bonobo-ve-ateist-kitabina-dair.html
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ F. D. Waal. (2018). Bonobo Ve Ateist. ISBN: 9789753421065.
- Fırat Karaaslan. (Blog yazısı, 2023). Https://Risus-Fratkaraaslan.blogspot.com/2023/12/Bonobo-Ve-Ateist-Kitabina-Dair.html.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/04/2025 12:43:31 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/16457
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
Yapay zeka teknolojisine ilişkin
Bilinçli Beslenme
Beynimiz
Beni Duyan Var mı ?
Erkekliğin egemenlik biçimi : Namus
SOKRATES ÜZERİNE
GIDA GÜVENLİĞİ
KATLİAMIN SIRADANLIĞI
GERONTOKRASİ VE AGEİSM ÇERÇEVESİNDE SOSYAL AYRICALIKLAR VE EŞİTSİZLİKLER
TOPLUMSAL CİNSİYET BAĞLAMINDA BİR ŞARKININ ANATOMİSİ
Kuasarlar
Yaş Ayrımcılığı ve Toplum Yönetimi: Bir Zamanlar Gelecek: 2121
ATABETÜ'L HAKAYIK
EVDE NASL PANSUMAN YAPİLİR
Dövüş Sporlarının İnsan Beyni Üzerindeki Etkileri: Yumruklar Beyni Nasıl Şekillendiriyor?
Rüzgar Telefonu: Yas Tutmanın Evrensel Yolu
