Bilim ve Felsefenin Ortaya Çıkışı

Bu yazımda merak duyduğum iki alan hakkında yazacağım: Felsefe ve bilim. İkisi de, birazdan değineceğim üzere, aynı yerde ve aynı zamanda ortaya çıkmıştır.

M.Ö 7. yüzyılda İyonya uygarlığında önemli bir liman kenti ve ticaret merkezi olan Miletos’ta (Milet) ortaya çıkmışlardır. Diyebilirsiniz ki “Neden, Mısır vardı, Çin vardı; bunlarda felsefe ya da bilim yok muydu?” Hayır, yoktu. Çünkü felsefe ve/veya bilimin ortaya çıkması için bazı şartların karşılanması gerekir. Bunlar: özgürlük, özgüven, merak, bilgi ve eleştiridir. Yukarıda saydığım özelliklerin tümü Mısır’da, Çin’de var mıydı?

Felsefenin ortaya çıktığı yer olarak kabul edilen İyonya, Anadolu’da bugünkü İzmir ve Aydın illerinin sahil kısmına Antik Çağ’da verilen addır.

M.Ö 7. yüzyıla değin insanlar doğa olaylarını mitolojik şeylerle açıklıyorlardı. ”Yıldırımı Zeus yaptı, depremleri Poseidon yaptı.” diyorlardı. Hasta olunca Asklepios’a horozlar kesiyorlardı.

Pinterest

Thales -ilk bilim adamı ve felsefeci- ilk kez tüm bunların böyle olmadığını söyledi. Zeus’a ne kadar kurban verilirse verilsin; yıldırımlar, fırtınalar can almaya devam ediyordu. Poseidon’a ne kadar kurban verseler de depremler olmaya ve canları almaya devam ediyordu.

Thales’in tüm bu fikirlere yaptığı Mısır yolculuğu sonrasında vardığı anlaşılıyor. Thales, Mısır’da -Nil Nehri’nin her yıl taşması üzerine- kadastrocuların ölçümler yaptığını ve insanların tarlalarının yerlerini yeniden belirlediklerini gördü.

Thales, Mısır’da piramitlerin boyunu ilk defa ölçtü: Kendi gölgesi boyuna denk olduğu zaman, piramidin gölgesini ölçtü.

Daha sonra Thales, yurdu Miletos’a geri döner ve öğrendiklerini arkadaşı ve öğrencisi Anaximandros’a anlatır. Bir şeylerin tanrılar olmadan da yapılabileceğini söyler. Bunun üzerine sorular sormaya başlarlar: Depremler neden oluyor?

Thales, Sümerlerden öğrendiği tahmin edilen “tarkullu” kuramını öne sürer: Bu teoriye göre Dünya bir disk gibi suyun üzerinde yüzer ve okyanusta oluşan dalgalar Dünya’ya vurup dünyayı salladığı zaman depremler olur.

Alxblog

Daha sonra Thales, Anaximandros’tan bu görüşü tenkit etmesini ister. Anaximandros, bunun gerçekçi olmadığını söyler. “Dünya suda nasıl yüzer?” der. Thales, “peki sen ne düşünüyorsun?” der Anaximandros’a hitaben. Anaximansros, "Dünya’nın boşlukta asılı olduğunu" söyler. Bunun ne kadar büyük bir şey olduğunu düşünün lütfen. İlk defa bir insan Dünya'nın boşlukta asılı olduğunu söylüyor...

Daha sonra Anaximandros bir dünya haritası yapar ve limana asar. Seferden gelen kaptanlara bu haritayı "tenkit" etmelerini ister..

Eğer keman, müzik enstrümanlarının en kusursuzu ise; Antik Yunan, insan düşüncesinin kemanıdır. Helen Keller