Bataklıktan Şehre: Petersburg'un Kuruluşu

Zavallıların hayatı oldukça zordu. Yiyecek olarak bitkilerin köklerini pişiriyorlardı, ekmeği ise neredeyse hiç görmüyorlardı.

Böyle yazar Petro'ya bir süre hizmet etmiş olan Alman avukat ve diplomat, Heinrich von Huyssen...

Şehrin Adı ve Kuruluşu

Yıl 1703 idi. Kuzey Savaşları başlamıştı ve Rusya'nın büyük lideri Çar 1. Petro, İsveç'in saldırılarından korunmak için Neva Nehri'nde bulunan Hare Adası'na bir kale (Petropavlovsk Kalesi) yaptırma kararı aldı. Bu kaleyle birlikte Petersburg'un temelleri de atılmış oldu.

Bu kaleye, İmparatorun gökyüzündeki koruyucusunun onuruna, Sant-Piter-Burh (sırayla Aziz-Petro-Kale); aynı yapının içindeki katedrale de Petro ve Pavel (Bu, Çar Petro değil; Hristiyanlıkta İsa'nın 12 havarisinden biri ve Çar'ın gökyüzündeki koruyucusu olan Aziz Petro'dur). ismi verilir. Katedral bu adı alınca, kale de aynı ad ile anılmaya başlar (İkisi de zaman içinde Petropavlovsk olarak adlandırılır). Daha sonra, kalenin ilk adı olan Sant-Piter-Burh'da şehre verilir.

Çeşitli şehirlerden gelen işçiler, ağaç kütükleri keserek, balçık olan zemini sağlamlaştırdılar; bataklıkları kuruttular, kanallar yaptılar... Bu işçiler, uzak mesafelerden yürüyerek geldiler ve yol masrafları için de hiçbir ödeme yapılmadı. Kendi yiyeceklerini kendileri almak zorunda kaldılar. Bu nedenle kimse çalışmaya gitmek istemiyordu. Gidenlere de yalnızca 50 Kapik ödeme yapılıyordu...

Aldıkları para ile geçinmek zordu çünkü gıda malzemelerin çoğu Novgorod'taki depolardan tedarik ediliyordu. Gittikçe artan nüfusa Novgorod'un depoları da yetişememeye başlamıştı. Nadiren ekmek yiyen işçiler, genellikle lahana ve şalgam ile karnını doyuruyorlardı. Bununla birlikte vitamin eksikliği vb. hastalıklar da ortaya çıkmaya başlamıştı.

İşçiler kışın on iki saat, yazın ise neredeyse yirmi dört saat çalıştılar. Bakır Atlı isimli şiirinde şöyle anlatıyor Puşkin:

...Ben şiirlerimi lambasız yazıp okurken, mahmur ama aydınlık gökyüzü. Ve aydınlatıyor bomboş sokakları Donanma Kulesi. Ve gece, indiremiyor karanlığını bronz ışıltılı gökkubbenin üzerine. Gündoğumu kovalıyor gündoğumlarını, sadece yarım saat sürerken gece...

Başkent Oluşu ve Gelişimi

1709'da şehrin inşası hız kazandı. Sanata değer veren Çar 1. Petro, şehre zanaâtkarlar da getirmeye başladı. Çar, Avrupa'yı görmüştü dolayısıyla burayı Avrupai bir mimari ile yaratmak istiyordu. Öyle de yaptı. Petro, ülkenin dört bir yanından 4800 usta getirtti. Hepsi alanlarında uzman olan taş ustaları, marangozlar, demirciler, çömlekçiler ve bakırcılardı.

1. Petro, Hollanda'da tersanede çalıştığından olacak, donanmanın gücünün farkındaydı. Bir donanma kurulacaktı. Bu donanmayı başkent (İnşaata başladıktan bir yıl sonra başkent oldu) Petersburg'a kurdurma kararı aldı.

Zamanla çarlık sarayı ve senato, Petersburg'a taşınmaya başlar. Böylece soylular da buraya taşınmaya başlarlar ve bunun üzerine saraylar ve soyluların yaşayacakları evler yapılır. Petro'nun bir emriyle 350 soylu ve 300 zanaâtkar başkente gelir. Bununla yetinilmez ve İngiliz gemi mühendisleri, Hollandalı subaylar, Alman bilim adamları ve Avrupalı mimarlar, ressamlar davet edilir ve bunlara iyi maaşlar teklif edilir.

İtalya'dan ve Fransa'dan ünlü mimarlar gelir... Petersburg'da inşa edilen mimariye "Petro tarzı Barok Mimari" adı verilir. Barok kelimesinden de anlayacağınız üzre, simetriye ve eşitliğe önem veren yeni bir mimaridir bu.

Bu şehrin kurulması, akılla neler yapılacağını göstermek için çok güzel bir örnektir. Tıpkı Jules Verne'in "Esrarengiz Ada" kitabındaki mühendis Cyrus Smith'in yaptığı gibi...

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Not: Böyle bir kapanış yapmamın amacı, sizi bu kitabı okumaya teşvik etmektir (Yüksek ihtimalle okuyunca ne demek istediğimi anlayacaksınız).