BAĞLANMA KURAMI

Bağlanma kuramı; insanların kendileri için önemli olan başka kişilerle güçlü duygusal bağlar kurma eğiliminin nedenlerini açıklayan bir yaklaşımdır. Duygusal bağ kurma eğilimi ve gereksinimi, yeni doğanların yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli ve gelişimsel açıdan işlevsel olan bağlanma sistemini ifade eder. Bağlanma sistemi, yeni doğanların, onlara bakan kişiyle ya da kişilerle fiziksel yakınlığını güçlü tutarak hem çocukların çevreden gelebilecek tehlikelerden korunmasına yardım eder, hem de onların çevreyi keşfetmeleri için gerekli koşulları sağlar. Bowlby’e göre bakıcı ile çocuk arasındaki yakınlık, çocuğun çevresini keşfetmede kullanabileceği “güvenli bir üs“ ve tehlike anında korunabileceği “sağlam bir sığınak“ işlevi görür. İnsanlar, benzer uyaranlar karşısında benzer davranabildikleri gibi farklı da davranabilmektedirler. Her birimiz birbirimize hem çok benzemekte hem de çok farklıyız. Pek çok psikoloji kuramında ifade edildiği gibi her insan “biricik ve benzersiz” dir. Bowlby’e göre bebeğin anneye ve annenin bebeğe bağlanması türe özgü davranım sistemleri sonucunda oluşur. Özgül olarak Bowlby’nin tanımladığı beş davranım vardır: Emme, yapışma, izleme, ağlama ve gülme. Bu beş davranım bebeğin bağlanma tavrını tanımlar. Bebek anneye veya anne bebeğe böylece yaklaşır. Bowlby’e göre bağlanmanın gerçekleşmesi için sıcak, yakın ve süreklilik özellikleri taşıyan doğrudan ilişki gerekir. Kurulan bu ilişkiden hem bebek hem anne haz almalıdır. Bağlanma aşama aşama gelişen bir süreçtir.Son yýllarda, anne-çocuk ilişkisi konusunda yapılan araştırmaların önemli bir bölümünü bağlanma konusunun oluşturduğu görülmektedir (Donley 1993). Bu durumun en önemli nedeni ise, annebaba çocuk ilişkisini ayrıntılayabilmesi her iki nesil için de giderek önem kazanmasıdır. Çünkü bağlanma, çift yönlü bir süreçtir. Pek çok araştırmacı anne-çocuk ilişkisinin sürekliliğinin sonraki yaşantılarının temelini oluşturduğunu ileri sürmektedir

Üç Bağlanma Modeli

1. GÜVENLİ BAĞLANMA

Çocuk anneyle doğduğu ilk anne temas etmiştir.Ve fizyolojik ihtiyaçların giderilmesidir. Örneğin bebek beşiğinde anne odada ve odadan birden çıkıyor ve çocuk ağlamaya başlıyor anne geri geliyor ağlama kesiliyor Burada güvenli bağlanmadan söz edebiliriz fakat bir başka örnek verilirse anne evden çıkmaktadır çocuk 3 yaşındadır ve anneden ayrılmak istemez ve ağlamaya anneye yapışmaya başlar . Anne nereye gideceğini açıklasa bile yapışmaya devam eder.Burada söz edebiliriz ki ayrılma tam yaşanamamış güvenli bağlanma yerini kaçıngan hatta güvensiz bağlanmaya bırakmıştır.

2. KAÇINGAN BAĞLANMA

Evde kaçınmacı bağlanan bebeklerin bakıcıları çocuklarının rahatlama ve özellikle de yakın bedensel temas arzularını tutarlı olarak reddetmiş ya da caydırmışlardır.

3. GÜVENSİZ BAĞLANMA

Anne ile bebek fiziksel temas etmemektedir. Genelde prematüre bebeklerde yaşanmaktadır.Üstüne temel güven duygusunu yaşamayan bireylerde durum daha kritiktir baba arasýndaki bağlanmanın sağlıklı kurulabilmesi için babanın ilk bir yýl içerisinde bebeğin bakımı ile ilgili tüm faaliyetlere doğrudan katılması gerekmektedir (Biller 1993, Dodson 1995). Baba-çocuk arasında bağlanma ilişkisinin kurulmasında rol alan bir diğer etmense, babaya verilen geleneksel roldür