Antik Moche Elitlerinin DNA'sı Aile Bağlarının Sırlarını Açığa Çıkardı!

Harvard Üniversitesi liderliğindeki bir araştırma ekibi, Huaca Cao Viejo'daki seçkin bir Moche mezar grubunu inceleyerek Moche toplumu içindeki akrabalığa dayalı statüye ilişkin yeni ayrıntılar ortaya çıkardı. Bulgular, yaklaşık MS 500 yılına odaklanıyor ve "Señora de Cao" (Tür: Cao'nun Hanımefendisi) isimli mumyanın bir büyükanne/büyükbaba ve iki kurban edilmiş gençle olan akrabalık ilişkisini ortaya çıkarıyor.

Moche kültürü, 4. ve 10. yüzyıllar arasında Peru’nun Kuzey Kıyılarında gelişmiş devasa kerpiç tapınaklar (huaca) inşa etmiş ve karmaşık sulama sistemleri kurmuştur. Daha önce yapılan arkeolojik çalışmalar, bu kültürde akrabalığın yüksek statü ve siyasal güç açısından bir etkisinin olduğunu öne sürmüştü.

Bu hipotezleri doğrulamak için genomik kanıtlar gerekliydi. Araştırmacılar, Moche'nin seçkin insanlarının gerçekten yakın akrabalarıyla birlikte gömülüp gömülmediğini ve kurban edilen bireylerin mezar sahipleriyle biyolojik bağlarının olup olmadığını araştırmak için incelemelere başladı. PNAS dergisinde yayımlanan çalışmada araştırmacılar, daha önceki hipotezleri doğrulamak ya da reddetmek üzere yola çıktı.^[1]

Chicama Vadisi'ndeki piramit benzeri mezar yapılarının incelenmesi, dört mezarda 6 birey bulunduğunu ortaya çıkardı. Araştırmacılar, bu bireylerin dişlerinden ve kemiklerinden antik DNA örnekleri aldı ve diziledi. Radyokarbon tarihleme yöntemi ile yapılan analizler, beş bireyin kalıntılarının yaklaşık MS 500'e ait olduğunu; büyükanne ya büyükbaba olduğu düşünülen 6. kişinin ise diğerlerinden birkaç on yıl önce yaşadığını ve muhtemelen grup ile birlikte yeniden gömüldüğünü ortaya koyuyor.

Araştırmacılar, bireylerin beslenme biçimlerini ve coğrafi kökenlerini anlamak için karbon, azot, oksijen, kurşun ve stronsiyumun stabil izotop oranlarını analiz etti. Karbon izotopu analizi, seçkin grup üyelerinin çoğunun diyetinin %70 oranında mısır gibi C4 karbon tutulumu mekanizması kullanan bitkilere dayandığını gösterdi. Nitrojen izotopu oranları ise protein alımının %45 ila %70 oranında deniz ürünlerinden oluştuğunu ortaya koydu.

Stronsiyum izotop oranları seçkin grup üyelerinin çoğunun Chicama Vadisi ile tutarlı yerel değerlere sahip olduğunu ortaya koydu. Ancak kurban edilen çocuklar, yerel değerlerden farklı stronsiyum oranlarına sahipti. Bu, farklı bir coğrafi bölgeden geldiklerini gösteriyor.

Kurşun izotopu oranları bu bulguyu destekledi. Örneğin, B3s adı verilen bir çocuğun değerleri bireylerden belirgin şekilde farklıydı. B3s'nin oksijen izotopu oranları da düşük seviyelerdeydi. Bu, çocuğun iç kesimlerde veya dağlık bir bölgede büyümüş olduğu anlamına gelebilir. B3s, Chicama Vadisi'ne yakın yaşamış olan diğer bireylerden farklıydı. Genetik kanıtlar olmadan bu durum onun gruptakileri diğer bireylerle akraba olmadığının düşünülmesine yol açabilirdi.

Genetik sonuçlar, yetişkin bir erkek ile Senyora arasında bir kardeşlik ilişkisi ve bu erkek ile kurban edilen erkek çocuk arasında bir ebeveyn-çocuk ilişkisi olduğunu doğruladı.

Kız çocuğu B3s ise Señora'nın ikinci derece akrabası olarak tanımlandı. İzotop imzaları buradan uzakta yaşadığını gösterdiğinden Moche kültüründe aile bağlarının büyük mesafeler boyunca devam ettiğini öne sürüyor.

Katmanlı tekstil ürünleri ve törensel sopalar gibi mezar eşyalarının analizi, yetişkin bireylerin tümünün seçkin bir statüye sahip olduğunu doğruladı. Ancak çocuklar genellikle süssüzdü.

Señora de Cao, taçlar, taçlar, sopalar, burun ve kulak halkaları da dahil olmak üzere en gösterişli eşyalara sahipti. Hâlâ derisi üzerinde görülebilen örümcek ve yılan dövmeleri, onun bir şifacı veya ruhani lider olabileceğini düşündürüyor. Ölümünde yalnızca 25 yaşında olması, onun önemini daha da dikkat çekici kılıyor.

Daha önce yaşamış bir atayı aynı mezar alanına tekrar gömmek, geçmiş nesilleri onurlandırma ve ataların varlığını sürdürerek var olan gücü pekiştirmeyi amaçlayan sosyal bir seçim olabilir.

Öte yandan, gelecek nesiller söz konusu olduğunda işler biraz daha değişiyor gibi duruyor. Bölgedeki adli arkeolojik bulgular, çocukların acımasız bir şekilde boğma ritüeliyle kurban edildiğini ortaya koyuyor. Kurban edilen bu çocukların seçkin akrabalarının yanına gömülmesi, zenginlik ve otoritenin ölümden sonra bile aile bağlarıyla sıkı sıkıya bağlı olduğunu gösteriyor.