Ankylosaurların Tokmak Şeklindeki Meşhur Kuyrukları Nasıl Evrimleşti?
Bu haber 9 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Aklınıza 66-68 milyon yıl önce yaşamış meşhur Ankylosaurus magniventris türü gelmiş olabilir; ancak bu yazıda sadece bu canlıyı değil, genel olarak bu canlının ailesini ele alacağız. Ankylosaur alttakımı, sırtlarında kemikten plakalar bulunduran ağır zırhlı otobur dinozorlardır. Adeta kendi dönemlerinin tankları sayılırlar. Hatta bazı türleri, kuyruklarının sonunda dev bir lobut taşıyordu. Journal of Anatomy’de yayınlanan araştırmaya göre, topuzdan önce kuyruğun sert sapı evrimleşti.
Görseldeki Ziapelta gibi Kretase ankylosaurlarının belirgin kuyrukları, sertleşmiş omur ve soğan benzeri birleşmiş iki büyük osteoderm olan topuzdan oluşmaktadır. Ayrıca kemikleşmiş tendonlar, kuyruğun önünden bağlanır ve yapıya güç kazandırır. Fakat ankylosaurianların tarihi, T.rex gibi dev yırtıcıların evrimleşmediği dönemlere kadar gider. Tarihlerini, 145 milyon yıl önce Jura Dönemi’ne kadar takip etmek mümkün. Tabii, o zamanlar kuyrukları daha esnek ve topuzsuzdu.
Bir ankylosaur, kuyruğunu silah olarak kullanıp, etkili olarak sallayabilmesi için topuzu taşıyan kuyruk omurlarının, tıpkı bir balta gibi çok sert olması lazım. Kuzey Karolina Eyalet Üniversitesi'nden Victoria Arbour’un dediğine göre, kuyruğun etkili bir silah olarak kullanılabilmesi için omurların daha az esnek olması lazım. Aksi takdirde topuzun ağırlığı nedeni ile oluşan momentum, kasları yırtabilir veya omurun çıkmasına sebep olabilir. Bir ankylosaurid, Tyrannosaurus gibi bir canlıyı direkt olarak darbe ile öldüremez. Fakat bileklerini veya bacağını kırabilir. Böylece beslenemeyecek olan canlı için uzun vadede ölümcül olabilir.
Kuyruğunu evrimini takip edebilmemiz için Arbour ve meslektaşları, Jura ankylosaurları ile geç/erken Kretase ankylosaurlarını karşılaştırdı. Karşılaştırma için 122 milyon yaşındaki Liaoningosaurus, 90 milyon yaşındaki Gobisaurus ve 75 milyon yaşındaki Pinacosaurus (topuza sahip en erken evrimleşen canlı) kullanıldı. Elimizdeki en büyük ankylosaurid örneği 4 ton ağırlığında. Ancak hormonal dengesine bağlı olarak 7-8 tona kadar ulaşabildikleri düşünülüyor.
Arbour’un anlattığına göre topuzun evrimleşmesi için 3 yol mevcut:
- İlk olarak topuz evrimleşmiş olabilir. Bu duruma göre, kuyruğun sonunu kaplamaya başlamış osteodermler bulunmak zorunda. Fakat kuyruki esnek kalmış olacak.
- İlk olarak sap evrimleşmiş olabilir. Bu durumda, üst üste gelen veya kaynaşan kuyruk omurları gözlemlemek zorundayız.
- İkisi beraber evrimleşmiş olabilir.
Karşılaştırmalar sonrası, sıralama şu şekilde: Ankylosauridlerde ilk önce sap benzeri omurlar evrimleşti. Daha sonra distal osteodermler evrimleşerek bir topuz halini aldı. Çünkü, kaynaşmış omurlar, Erken Kretase Dönemi’nde tespit edildi. Daha sonra Geç Kretase Dönemi’nde ise ilk topuz bulguları elde edildi. Öte yandan, her ikisi aynı anda evrimleşmeye başlayan türler muhtemelen olacaktır; ancak ilk önce kaynaşmış kuyruk omurlarının evrimleşmesi daha öncelikli. Bu sayede kuyruğun etkisi çok daha başarılı olacaktır. Diğer yandan ikisi aynı anda evrimleşmeye başlayan ankylosauridler, doğal seçilim ile elenip yerlerini başarılı olan kuzenlerine bırakacaktır.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
8
-
3
-
3
-
3
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Türev İçerik Kaynağı: IFLS | Arşiv Bağlantısı
- V. M. Arbour, et al. (2015). Ankylosaurid Dinosaur Tail Clubs Evolved Through Stepwise Acquisition Of Key Features. Journal of Anatomy, sf: 514-523. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 17/12/2024 06:48:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3874
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
