Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Ada doğanı (Falco eleonorae)

3 dakika
414
Ada doğanı (Falco eleonorae) Evren Yıldız
Avlanan Ada doğanı. (Falco eleonorae).
Tüm Reklamları Kapat
Ada doğanı
  • Bilimsel Adı Falco eleonorae
  • Halk Arasındaki Türkçe Adı Ada doğanı
  • Halk Arasındaki İngilizce Adı Eleonora's falcon
Taksonomi
  • Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
  • Gözlem Ekle

Ada doğanı 36-42 cm uzunluğa ve 87-104 cm kanat açıklığına sahip bir yırtıcı kuştur. Uzun sivri kanatları, uzun kuyruğu ve ince yapısıyla büyük bir delice doğanını veya küçük, ince bir gökdoğanı andırır. İki renk formu vardır. Yetişkinlerinin koyu renkli formu tamamen isli kahverengidir ve kanat altı örtüleri siyahtır. Açık renk formu ise daha çok genç delice doğanı andırır, ancak alt kısımları soluk renkte olup kanat altı örtüleriyle daha açık tondaki uçuş tüyleri arasında kontrast gösterir. Genç bireyler büyük bir genç delice doğan gibidir, ancak açık renkteki alt kısımları daha koyu kanat uçları ve kanat kaplamalarıyla tezat oluşturur.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Karakaralar ile doğanların sınıflandırıldığı Doğangiller (Falconidae) familyasında bulunmaktadırlar. Genellikle sivri kanat uçlara sahip ve çevik dalış manevraları bulunan küçük-orta boyutlu yırtıcı kuş türleridir. Bu familyanın atasal popülasyonları yaklaşık 30 milyon yıl öncesine kadar izlenebilmektedir.

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Koloniler halinde kayalık adalardaki ya da falezlerdeki oyuklarda yaptıkları yuvalarda yaşamaktadırlar. Bu tür tamamen göçmendir ve Akdeniz'deki üreme alanlarını Ekim ve Kasım aylarında terk ederek kışı Madagaskar, Doğu Afrika ve Mascarene Adaları'nda geçirmektedirler. Kışın çoğunlukla Madagaskar'daki açık ormanlık alanlarda bulunurlar. Dönüş yolculuğu Nisan sonu ve Mayıs'ta başlar.

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Türün üreme alanlarının %95'ten fazlasını kapsayan Avrupa'da tahmini popülasyon 14.200-14.500 çift olarak hesaplanmıştır. Bu da 28.400-28.900 olgun bireye denk gelir. Kuzey Afrika popülasyonu ise yaklaşık 2.000-2.200 çift veya 4.000-4.400 olgun birey olarak tahmin edilmektedir. Bu nedenle, tüm nüfus yaklaşık 32.400-33.300 olgun bireyden oluşmaktadır ve toplamda yaklaşık 48.600-50.000 bireye denk gelmektedir. Bu türün IUCN Kırmızı Liste statüsü “Düşük Riskli (LC)” olarak belirlenmiştir.[1]

Davranış ve Etoloji

Çoğu zaman sürüler halinde, özellikle alacakaranlıkta avlanırlar. Havada akrobatik hareketler yaparak büyük uçan böcekleri yakalarlar, bazen de diğer birçok yırtıcı kuş gibi havada asılı kalabilirler. Çevik ve hızlı dalış yetenekleri vardır. Genel olarak Falco cinsinin dalış yetenekleri muhteşemdir. Yazın sonuna doğru üremeye başlar, yavrularını sonbahar göçmeni ötücülerle besler.

Mogador Adası'nda yapılan bir araştırmada, ada doğanlarının canlı avları kayalık çatlaklara hapsettiği ve daha sonra tükettiği belirlenmiştir. Ada doğanı, erken sonbaharda üreyen nadir türlerden biri olup, bu dönemde bol miktarda göçmen kuşla yavrularını besler. Aynı zamanda üreme kolonileri oluşturan az sayıdaki doğan türünden biridir.

Diyet ve Metabolizma

Avını yakalayan genç bir Ada doğanı
Avını yakalayan genç bir Ada doğanı
Evren Yıldız

Bu tür, uçuş sırasında pençelerinden gagasına uzattığı büyük böcekleri (örneğin yusufçukları) yemektedir. Ayrıca yakın zamanlarda, küçük kuşları yakalayarak tutsak ettiği ve uçuş tüylerini çıkarttığı, bazen günler sonra yavrularını bu kuşlarla beslediği gözlemlenmiştir. Bu, kuş türleri arasında eşsiz bir davranıştır.[4]

Tüm Reklamları Kapat

Türün bazen yarasaları da avladığı gözlenmiştir. Ada doğanları, göçmen kuşların Akdeniz adalarından geçtiği geç yaz döneminde üremeye başlar. Hızı ve akrobasi yetenekleriyle göç eden ötücüleri yakalar.

Etimoloji

İngilizce adını ve tür epitetini Sardinya'nın Kraliçesi veya Kadın Yargıcı (Juighissa) ve milli kahramanı Eleonora'dan almıştır. Falco cins adı, kuşun pençelerine atıfta bulunarak Latince "falx, falcis" kelimelerinden türetilmiştir, bu kelime "orak" anlamına gelmektedir.

Gözlem Bilgileri

22 Temmuz 2023 Tarihinde 3-4 bireylik küçük sürüler halinde avlanırlarken gözlemlendi. Fotoğraf çekerken ve gözlemlerken kullandığım ekipmanlar: Nikon D7100, Tamron 100-400mm VC USD, Vortex Diamondback 10x42 dürbün.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
20
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 2
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Umut Verici! 1
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ Ahmet Karataş, et al. (2021). Trakus Türkiye'nin Kuşları. ISBN: 978-625-405-476-1. Yayınevi: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. sf: 219.
  • B. I. (. International). (2021). Iucn Red List Of Threatened Species: Falco Eleonorae. IUCN Red List of Threatened Species. | Arşiv Bağlantısı
  • eBird. Ebird Ada Doğanı. Alındığı Tarih: 24 Temmuz 2023. Alındığı Yer: Ebird | Arşiv Bağlantısı
  • ^ B. Taub. Fiendish Falcons Keep Birds Prisoner Before Eating Them. (8 Ocak 2016). Alındığı Tarih: 25 Temmuz 2023. Alındığı Yer: IFLScience | Arşiv Bağlantısı
  • Wikipedia. Falcon Native To The Mediterranean. (25 Ekim 2003). Alındığı Tarih: 25 Temmuz 2023. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/10/2024 09:16:54 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/15164

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Yaşamın Başlangıcı
Mikoloji
Maske
Olumsuz
Enzim
Gerçek
Gelişim
Tekillik
Biyografi
Öğrenme
Koruma
Doğa Yasaları
Mit
Veri Bilimi
Karanlık Enerji
Tür
Kartal
Köpek
Canlı Cansız
Memeli
Biyocoğrafya
Teknoloji
Hayvanlar Alemi
Devir
İletişim
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Yıldız, et al. Ada doğanı (Falco eleonorae). (26 Temmuz 2023). Alındığı Tarih: 31 Ekim 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/15164
Yıldız, E., Türkoğlu, P. (2023, July 26). Ada doğanı (Falco eleonorae). Evrim Ağacı. Retrieved October 31, 2024. from https://evrimagaci.org/s/15164
E. Yıldız, et al. “Ada doğanı (Falco eleonorae).” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 26 Jul. 2023, https://evrimagaci.org/s/15164.
Yıldız, Evren. Türkoğlu, Pedram. “Ada doğanı (Falco eleonorae).” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, July 26, 2023. https://evrimagaci.org/s/15164.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close