Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Sercan Akçelik
Sercan Akçelik
1,872 UP
Üye
6

Tarihi belgelerin gerçek olduğunu nasıl anlarız?

Tarih konusunda özellikle yakın tarih konusunda çok büyük tartışmalar geçiyor her iki tarafta kaynaklar belgeler sunuyor peki ben bir okur olarak bak bu resmi belgedir denilen şeyin resmi olduğunu nasıl anlıyacağım?
3,178 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
4 Cevap
Ender Özbay
Ender Özbay
1,440 UP
Sanat Tarihçisi Dr.

Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait belge arşivleri, günümüzde bütün araştırmacıların ön araştırma yapmalarına olanak verecek şekilde internet ortamına da aktarılmıştır. Birileri "Osmanlı Arşivi'nde filanca belgede şöyle yazıyor" dediği zaman, en azından böyle bir belge olup olmadığına dair yüzeysel taramalar yapabilmeniz mümkündür. Devlet Arşivleri sitesine (aşağıda adresi var) üye olup çeşitli taramalar yaparak bazı bilgilere ulaşmanız mümkündür. Bu arşivde olanlar dışında da "belge" niteliği taşıyan birçok yazılı-basılı kaynak, farklı platformlarda ya da kütüphanelerde bulunmaktadır. Bunlara ulaşmak, yine çok zor olmamakla birlikte, her alanda olduğu gibi bu alanda da "kesinlikle emin olmak" istiyorsanız, dil öğrenmeniz gerekmektedir. O belgede gerçekten söylendiği gibi bir yazı var mı, yok mu, hiçbir şüpheye yer vermeden emin olmanın tek yolu o belgedeki yazıları (örneğin Osmanlıca) okuyabilecek donanımı edinmektir. Aksi halde samimi ve bilgili olduğunu düşündüğünüz başka insanlara güvenmek de bir seçenektir.

Alanda faaliyet gösteren araştırmacılar genellikle, karşılaştıkları iddiaları, bilgileri sözünü ettiğim yöntemlerle kontrol ederler.

Tüm Reklamları Kapat

Yaşadığımız coğrafyanın ~700 yıllık geçmişinde Osmanlı egemenliği söz konusu olduğu için "Tarihi belge" kavramını bu çerçevede ele almayı sürdürüyorum:

Bazı Osmanlı kaynak türleri şöyledir:

Tüm Reklamları Kapat

  • Bugünkü resmi kurum yazışmalarına benzer özellikte olan Osmanlı ve Erken Cumhuriyet Dönemleri Resmi Evrakları (Bk. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/ )
  • Çeşitli El Yazmaları (Bunların içinde Bozoklu Osman Şakir gibi ressam-yazar olan devlet görevlilerinin resimli anlatıları; Evliya Çelebi gibi seyyahların eserleri; sultanların çıktıkları seferlerin günlükleri olan ve geçilen yollar, yaşanan olaylar dahil her şeyin yazıldığı Rûznâmeler gibi çeşitlidir.) (Bk. örneğin; http://www.millet.yek.gov.tr/ ; http://www.suleymaniye.yek.gov.tr/ )
  • Vilayet Salnameleri (1847'den sonra. Valiliklerce, kendi vilayetlerini idari, coğrafi, ekonomik, demografik, hatta arkeolojik yönlerden tanıttıkları, her konudaki faaliyetleri ve gelişmeleri anlattıkları ve hatta görsel de ekledikleri yıllık yayınlardır; merkezi yönetime rapor mahiyeti de taşır.) (Bk. http://ktp.isam.org.tr/?url=salname)
  • Mühimme Defterleri (bk. https://islamansiklopedisi.org.tr/muhimme-defteri)
  • Şer'iyye Sicilleri (hukuki yazışmalar, mahkeme kayıtları)
  • Vakfiyeler (Ankara'da Vakıflar Genel Müdürlüğü'nde büyük bir bölümü transkribe edilmiş olarak araştırmacıların incelemesine açıktır. Bunlar Vakıfların kuruluş, işleyiş ve idaresiyle ilgili olduğu gibi, vakıflar bünyesinde bulunan ve bugün "tarihi eser" dediğimiz birçok mimari yapı hakkında fiziki ve tarihi bilgiler sağlamaları açısından da çok değerlidir.)
  • Tapu Tahrir Defterleri (Ülkenin mezralarına varıncaya kadar tutulmuş demografik, tarımsal, ekonomik, idari bilgiler içerir)

Bu tür kaynakların, eserlerin, belgelerin fiziksel olarak taklit/uydurma olup olmadığı konusu ise biraz daha başka bir konudur; o konuda devreye, kağıdı ve mürekkebi analiz edecek olan kimya bilimi, yazının karakterini, kıvrımlarını üslup uyumu açısından inceleyecek olan epigrafi, paleografi gibi uzmanlık alanları girer. (Ekstrem durumlar olarak çok kaliteli ve uygun taklitlerin ayırt edilememesi mümkündür.)

Son söz olarak belirtmem gerekir ki "tarihi belge" denilince akla "üzeri yazılı kağıt"lardan başka birçok şey de gelmelidir: Örneğin Mezopotamya'nın, Ugarit'lilerin kil tabletleri de, Mısırlılar'ın hiyeroglifleri de, Romalılar'ın, Selçuklular'ın çeşitli binalara aplike ettikleri taş kitabeleri (yazıtları) de "tarihi belge"dir ve "gerçek"liklerini değil ama, içerik doğruluklarını sınamak için, diğer yanıtta da belirtildiği gibi "karşılaştırma" yöntemine başvurmak önemli ve gereklidir.

813 görüntülenme
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
10
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Kasım Aydın
Tarih yüksek lisans öğrencisi

Yukarı da arkadaşlarımın söylediklerine ek olarak: Tarihi belgelerin gerçekliğini en basit yöntemle kullanılan kağıt türüne, yazı stiline, kelime kalıplarına, eğer varsa yazının altında basılan mühre bakarak anlayabiliriz. Ancak bunu herkesin yapabilmesi çok olanaklı durmuyor. Çünkü orjinal belge ile neredeyse birebir aynı metinler üretilebiliyor. Bu yüzden alanında uzman belirli bir otorite sahibi kişilerden destek almak gerekiyor.

4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Arda Aymergen
Arda Aymergen
1,935 UP
okur

Bu tarz durumlarda en doğru davranış tarafsız kaynaklardan bakmaktır örneğin osmanlı-rus savaşını iki taraf da işine geldiği gibi anlatır ama o dönemin başka bir ülkesinin kayıtlarında bu olay genel olarak tarafsız işlenir

322 görüntülenme
2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Alim Karaçay
okur,öğrenci

Öncelikle gösterilen kaynağın resmi belge olup olmadığını devlet arşivlerinden bakarak öğrenebilirsiniz .

eğer kast ettiğiniz gösterilen kaynakların bir birleriyle uyuşmaması durumuysa bu durumda genelde üçüncü ve dördüncü bir kaynağa baş vurulur ve bu durumda hangi kaynağın doğru olduğu ve olabileceği anlaşılır .Kaynaktan kastım illa bir belge olmak zorunda değil bir hatıra bir gezi yazısı da olabilir kaynakların doğruluğuna genelde o olaya hakkında tüm ÇAĞDAŞ kaynaklar incelenerek karar verilir.

Tüm Reklamları Kapat

Belgelerde tarihi kaynaklardır bu durumda ilk olarak o olay hakkındaki tüm belgeleri incelemelisiniz ona göre karar verebileceğinizi düşünüyorum.

Bir şey daha belirtmek isterim yakın tarih konusunda genelde Nutuk kaynak olarak kullanılır ama şu da unutulmamalıdır ki tarihi açıdan Nutukta sıradan bir tarihi kaynaktır kesinlikle tenkit edilmeli ve asla tenkit edilmeden doğru kabul edilmemelidir

218 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Tarihi Malzemenin Tenkidi . (10 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close