Evet, 3 renkli ve kaliko adı verilen kedilerin büyük bir kısmı dişidir. Bunun nedeni X-İnaktivasyonu adı verilen bir süreçtir.
Tüm memeli hayvanlarda olduğu gibi, bir memeli olan insanların da embriyolojik gelişimi sırasında dişilerde ilginç bir şey yaşanır: Embriyo yaklaşık 4 günlükken, yani oluşacak bebeğin sadece 100 kadar hücresi bulunurken, bu dişi hücrelerdeki iki adet X kromozomundan birisi susturulur. Buna X-İnaktivasyonu adı verilir. Bunun sebebi, cinsiyete özgü genlerin biri anneden, biri babadan gelen X kromozomlarında tamamen farklı nitelikte olabiliyor olmasıdır. Bunlardan birinin susturulmadığı halde dişi gelişimi düzgün tamamlanamaz.
Yaklaşık dördüncü günde olan, hücre çekirdeği içindeki iki X kromozomunun birbiriyle adeta kavgaya tutuşmasıdır. Bu moleküler bir kavgadır. Krozomomlar aracılığıyla üretilen çeşitli yapısal proteinlerin ve metil gruplarının karşı tarafı baskılaması yoluyla kazanılır. Ve nihayetinde bir taraf üstün gelir. Bu üstünlük, diğer X kromozomunun paketlenmesini sağlayan histon proteinlerinin daha da sıkı paketlenerek kromozomu ufacık bir yapıya dönüştürmesi ile sağlanır. Böylece hücre bu ufalmış X kromozomuna artık erişemez, üzerindeki genetik bilgiyi okuyamaz. İşte bu "X kromozomu inaktive edilmiştir." deriz.
Kaliko kedilerinde de X kromozomu üzerinde bulunan bir gen, kürk rengine etki edecek şekilde mutasyona uğramıştır. Dişi ve erkek soy hatlarında farklı şekillerde bulunan bu gen, dişi vücudunda susturulan X kromozomu dağılımına göre kedilere renk desenlerini verir.
Yani kaliko bir kedi çeşidi değildir. Belirli bir genetik dağılıma sahip olduğu için rengarenk olabilen farklı kedi çeşitlerinin genel ismidir. Örneğin Van Kedisi, Norveç Orman Kedisi, Siberya Kedisi, İran Kedisi, Arap Mau kedisi gibi birçok kedi çeşidinde kalikoluk durumu görülebilir.
Neredeyse hepsi dişi olur dedim, çünkü bazı nadir durumlarda erkekler de kaliko olabilirler. Ancak bu durumun oluşabilmesi için erkeğin XY kromozomu yerine XXY kromozomuna sahip olması gerekir. Yani bir kromozomal çoklanma mutasyonu yaşanmalıdır.
Kaynaklar
- Yazar Yok. X İnaktivasyonu: Erkeklerin Memeleri, Kaliko Kedileri Ve Kadınların ÇAlışmayan X Kromozomu. (17 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 17 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
- Yazar Yok. Erkek Memeleri, Kaliko Kedileri Ve Kadınların Ortak Noktası. (17 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 17 Haziran 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı