Eğer biz teleskoplardan sadece gelen ışıkla ilgili özellikleri ölçebiliyorsak bir ışığın ne kadar kızıla kaydığını nereden bilebiliriz ki? Sonuçta bize zaten kızıla kaymış olarak geliyor. Başka bir veriye hakim olmaksızın bu kayışın dozu nereden bilinebilir?
Daha önce okuduğum bir kitaptan aklımda kalanlar olarak yazıyorum bunları: Hatırladığıma göre doppler etkisinin ölçülebilmesi için bir gök cisminin bir süre boyunca hangi ışık boyunu yansıttığı izleniyordu. Eğer cisim kırmızılaşıyorsa bu, ondan gelen ışık dalgalarının gittikçe daha az enerji taşıdığını ve o cismin her an gittikçe uzaklaştığını ifade ediyordu. Yani cismin kırmızının hangi dalga boyunda ışık yansıttığının bir süre boyunca belirlenmesi ile cismin hangi hızla uzaklaştığı anlaşılabiliyordu. Tek yapılması gereken ışığın dalga boyunun ölçülmesiydi.[2]
Kaynaklar
C. Sagan. (1997). Kozmos - Evrenin Ve Yaşamın Sırları. ISBN: 9789752107830. Yayınevi: Altın Kitaplar.
Kırmızıya kayma demek, ışığın kırmızı olması anlamına gelmiyor. Işık maddesel bir ortamdan geçerken, bu ortamdaki madde tarafından belirli dalga boyları soğurulur. Örneğin belirli bir dalgaboyunda belirli bir düşüş gözlersiniz. Bunlara soğurma çizgileri diyoruz (spektrumda öyle göründüğü için). Her madde için bu bir parmak izi gibi belli. Işığın kırmızıya kayması durumunda, tüm soğurma çizgileri o yönde kayıyor. Dolayısıyla parmak izinin olması gereken noktadan ne kadar kaydığını doğrudan görmüş oluyoruz.
Mesela Güneş'ten gelen ışığın spektral soğurma çizgileri böyle:
Burada farklı renklerde siyah çizgiler görüyorsunuz. O çizgiler, soğurulan fotonlara karşılık geliyor: Kırmızı ve mavideki koyu çizgiler hidrojen atomları tarafından emilimden kaynaklanıyor. Sarı renkteki koyu çizgi sodyum atomlarından kaynaklanıyor. Yeşildeki koyu çizgiler magnezyum ve demir atomlarından kaynaklanıyor. Mor renkteki koyu çizgiler hidrojen, demir, kalsiyum ve potasyum atomlarından kaynaklanıyor. Bu, her zaman bu şekilde oluyor.
Tüm Reklamları Kapat
Şimdi, üstte Güneş'ten gelen (yani yukarıdaki görselin aynısı), alttaysa 20 yoğun galaksi kümesinden oluşan BAS 11 diye bir süperkümeden gelen ışığı görelim:
Alttaki çizgilerin hepsinin kırmızının olduğu tarafa doğru kaydığını görüyor musunuz? İşte "kırmızıya kayma" denen şey o, yoksa ışığın kendisinin kırmızı olması demek değil. Mesela bu örnekte, ışığın frekansındaki kayma yaklaşık %7 dolaylarında. Bu da BAS 11'in bizden ışık hızının yaklaşık %7'si kadar bir hızla uzaklaştığı anlamına geliyor.
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır.
4
Şikayet
Et
Mantık Hatası
0
Paylaş
Alıntıla
Alıntıları Göster
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Giriş Yap ve Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz
denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından
yayınlanan
makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru
olup
olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu
platformda
yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti
etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla
işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla
platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim
Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç
katın.
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Evrim Ağacı'nın bilim iletişimine katkı sağlamanın en kolay yolu: Evrim Ağacı Premium!
Bu yıl sayfamızda gezdiniz.
Evrim Ağacı olarak, bilimin ulaşmadığı hiçbir köşe bırakmamak üzere çalışmaya devam ediyoruz. Ama hedeflerimize ulaşabilmek için sizin gibi bilimseverlerin desteğine ihtiyacımız var. Evrim Ağacı, hiçbir dış kaynağın desteği olmadan, neredeyse tamamen sizlerin katkılarıyla yola devam ediyor. Türkiye'ye bilimin ateşini yazmamıza yardım edin! Tek seferlik destek olun veya daha iyisi, aylık destekçilerimiz
arasına şimdi katılın.
“Bir toplum, yaşlı insanlar gölgelerinde asla oturmayacaklarını bildikleri fidanlar diktikleri zaman büyür.” Yunan Atasözü
Bilim İçin 30 Saniyeniz Var mı?
Evrim Ağacı, tamamen okur ve izleyen
desteğiyle sürdürülen, bağımsız bir bilim oluşumu.
Ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği oluşturmanın çok sayıda
avantajından
biri, sitedeki reklamları %50 oranında azaltmak (destekçilerimiz arasına katılarak
reklamların %100'ünü kapatabilirsiniz). Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı
zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olun (üyeyseniz, giriş
yapmanızı tavsiye ederiz).
