Psikolojide bir amaca yönelik davranışın önlenmesine engellenme denir.[1] Eğer çocuğa hayır derseniz bir amaca yönelik davranışını önlemiş olursunuz. Genel olarak engellenmeyle karşılaşan bireyler stres belirtileri gösterir. Bu belirtiler saldırganlık boyutunda da olabilir. Eğer engellenme sonrasında yapılan saldırganca davranış pekiştirilirse(hayır denildiğinde devam eden diyalog bile çocuk için pekiştireç olabilir) bu davranışın sıklığı artacaktır. Burada yapılması gereken şey çocukla göz teması kurup [4]anlayabileceği bir dille neden hayır denildiği açıklanmalıdır. Eğer saldırgan davranış devam ediyorsa edimsel teknikler kullanılabilir. Saldırgan davranışı azaltmak için olumlu uyaranlar(ilgi, tv oyuncak ve benzeri) ortadan kaldırılmalıdır. Time-out tekniği tam da bunu sağlar. Çocuk belli bir süre olumlu uyaran olmayan bölgede tutulur ve saldırgan davranış ortadan kalkıncaya kadar orada kalır. Saldırgan davranış ortadan kalkınca neden böyle bir ceza aldığı düzgün bir dille anlatılır. Bu teknik çocuğun mizacına ve yaşına uygun olarak tasarlanması gerektiği gibi tutarlılık ve süreklilik çok önemlidir. Diğer bir edimsel teknik iş birlikçi davranışın ödüllendirilmesidir. Çocuğa neden hayır denildiği anlatıldıktan sonra yaptığı her olumlu davranış ödüllendirilmelidir. Bu sayede olumlu davranışların sıklığı artacaktır. Ödül anında verilmelidir, tutarlılık ve süreklilik göstermelidir, aksi taktirde davranış pekişmez. Ödüller çocuğun kişiliğine ve yaşına bağlı olarak belirlenmelidir, övgü ve takdir mutlaka kullanılmalıdır. [3] [4]
Kaynaklar
- psikolojisozlugu. Frustration - Engellenme | Psikoloji Sözlüğü. Alındığı Tarih: 21 Ağustos 2024. Alındığı Yer: psikolojisozlugu | Arşiv Bağlantısı
- Jerry M. Burger. Kişilik. Yayınevi: Kaktüs. sf: 214/250.
- Yale Medicine. Anger, Irritability And Aggression In Kids. (28 Haziran 2022). Alındığı Tarih: 21 Ağustos 2024. Alındığı Yer: Yale Medicine | Arşiv Bağlantısı
- S. Pappas. The Science Of Timeouts: How To Make Them Work For Your Kids. (30 Ağustos 2016). Alındığı Tarih: 21 Ağustos 2024. Alındığı Yer: livescience | Arşiv Bağlantısı