Sezgiler, insanın bilgeliğidir ama sezgilerle duyguları karıştırmamak gerekir. İnsan arzularıyla sezgilerini karıştırdığında yanılır. Sezgiler konusunda hassas bir denge söz konusudur. İnsanlar bazen hissettiğini vücudunda sezgi mi yoksa bir duygusal bir tepkime mi olduğunu karıştırır.
Henri Bergson'a göre sezgi bir bilinçtir. Bilinç hallerini Bergson, bir melodideki seslere benzetir. Bergson’a göre bilinç dış dünya ile ilgili ilk fikrini duyumlar vasıtasıyla elde eder. 2 türlü bilgi elde aracı, türü olduğunu bunların ; Bilimsel Bilgi ve Sezgisel bilgi olduklarını belirtir.
Sezgicilik (Entüisyonizm) (Mistisizm) olarak adlandırılır. Sezgicilik, hiçbir aracıya gerek duyulmaksızın sezgilerimiz aracılığıyla kavranabilen ahlaki doğruların insan duygu ve düşüncelerinden, uzlaşımlarından bağımsız olarak var olduğunu iddia etmesiyle bilişselci-nesnelci etik teorilerdendir.
Orta Çağ felsefesinde önemli isimlerden biri olan İmam Gazali "İnsanda iki göz vardır. Birincisi fiziki gözdür. İnsan bununla maddi dünyaya yönelir ve bir takım bilgilere ulaşır. Bu göz bilim ve felsefeyi kuran akıl gözüdür. İnsan için bu yeterli değildir. İkincisi ise kalp gözüdür. Kalp gözü manevi olduğu için insan kalbiyle gerçekleri bütün açıklığıyla kavrar." Der ve sezginin bir düşünce konusunun doğrudan doğruya, kasıt ve ihtiyar olmaksızın birden bire kavranması olduğunu söyler. Gazali'ye göre sezginin akli, tecrübi, mistik ve estetik türleri bulunmaktadır.
İbn-i Sina ise sezgiyi ‚ bilinenden bilinmeyene hızlı geçiş olarak tanımlamaktadır. Bahsedilen hızlı geçişin gerçekleşmesi ise kıyas yapan zihinde orta terimin aniden belirmesi ile alakalı olduğunu söyler. Sezginin tamamen kişinin kendinden kaynaklandığı ve gizem taşıyan bir yanı bulunmadığını söyler.
[1]
[2]
[3]
186 görüntülenme
Kaynaklar
-
Ömür Karslı. Gazali'de Sezginin Anlami, Konumu Ve Siniri Sorunu The Meaning, Position And Limit Problem Of Intuition In Al-Ghazali. Alındığı Tarih: 18 Nisan 2023. Alındığı Yer: ResearchGate
| Arşiv Bağlantısı
-
İsmail KÖZ. Sezgi’nin Bilgideki Yeri Ve Önemi. Alındığı Tarih: 18 Nisan 2023. Alındığı Yer: Dergipark
| Arşiv Bağlantısı
-
Ayşe EROĞLU. Henri Bergson’da Bilinç-Sezgi İlişkisi. Alındığı Tarih: 18 Nisan 2023. Alındığı Yer: Dergipark
| Arşiv Bağlantısı