Porno gerçekten beyni küçültüyor mu?

Hayır, bunu söylemek için yeterli ve geçerli miktarda akademik veri bulunmuyor.

Bu tür iddialar, bizim de 2014 yılında haberini yaptığımız, JAMA Psychiatry dergisinde yayınlanan 1 makaleye dayanıyor.^[1] Bu çalışmada araştırmacılar, 21-45 yaşlar arasındaki 64 sağlıklı erkeği denek olarak kullandılar ve deney sonucunda porno izlemek ile beynin striatum isimli bölgesinin sağ kaudat kısmındaki gri madde hacmi arasında negatif bir bağlantı buldu. Yani daha fazla porno izleyen bireylerin bu beyin bölgesindeki gri maddeleri daha az miktardaydı. Bu da çeşitli haber kaynakları tarafından "porno izlemek beyni küçültüyor" şeklinde popülist bir başlıkla ilân edildi.

Fakat araştırmayı yapan ekibin de kabul ettiği üzere, bu deney porno izlemek ile beyin küçülmesi arasında bir nedensellik ortaya koyamıyor. İki şey arasında ilişki (korelasyon) olmasının, o iki şeyden birinin diğerinin nedeni olması gerekmediğini unutmayın. Nedensellik gösterebilmek için çok daha farklı çalışma tasarımları gerekiyor ve araştırmacılar bunu yapmış değiller.^[3]

Dahası, porno izlemek ile striatum küçüklüğü arasında bir nedensellik varsa bile bu, tam tersi yönde de olabilir: Yani porno izlemek beyni küçültmüyor olabilir de, hâlihazırda striatumu küçük olan bireyler pornoya daha çok yöneliyor olabilir. Bunu anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor. Fakat Daily Telegraph gibi sahtekar gazeteler, sırf tıklama alabilmek için "Porno izlemek erkek beyinlerine hasar veriyor!" gibi abartılı başlıklar atabiliyorlar.^[2] Halbuki haberin içeriğine bakıyorsunuz, röportaj yaptıkları akademisyen şunları söylüyor:

"Porno izlemenin mi beyinde değişimlere neden olduğu, yoksa belli bir beyin yapısıyla doğanların mı porno izlemeye daha meyilli olduğu henüz net değildir."

Araştırmacılar, sonuçlarının tam olarak ne anlama geldiğinden şu etapta pek emin olmadıklarını kabul ediyorlar. Ancak bulgularını açıklayan bazı hipotezler geliştirmiş vaziyetteler: Bunlardan birisi, porno izleyen bireylerin beyinlerindeki "ödül mekanizmasının" aşırı fazla miktarda uyarılmasından ötürü "nöral plastisite" adını verdiğimiz, sinirlerin farklı koşullara adapte olabilmesini sağlayan süreçlerde değişime neden olması üzerine kurulu.

Ancak bu konuya bir diğer açıdan da yaklaşabiliriz: Belki de striatum bölgesinde gri madde eksikliği bulunan insanların diğer insanlara göre daha fazla uyarılmaya ihtiyaçları vardır ve bu sebeple daha fazla porno izlemeye meyillidirler. Çünkü porno, cinsel açıdan ödül mekanizmasını en kolay uyaran kültürel davranışlardan birisidir. Bu da, porno izleme oranlarını arttırıyor olabilir. Bu durumda porno gri maddeyi azaltmıyor; gri maddenin azlığı porno izleme miktarını arttırıyor olabilir.

Şu anda pornografi, alandaki uzman meslek örgütleri tarafından, bağımlılık düzeyine erişmediği müddetçe tehlikeli bir unsur olarak görülmemektedir. Daha fazla bilgi için buradaki yazımızı okuyabilirsiniz.