Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
1

Tür nedir? Türleri neye göre tanımlıyoruz?

2,562 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap

Tür dediğimiz şey, süreğen olarak (kesintisiz olmayan) evrimsel sürece, anlatım ve sınıflandırma kolaylığı sağlamak adına dayattığımız kesintili (kategorik) gruplara verdiğimiz bir isim. Yani doğada aslında "tür" diye bir şey bulunmuyor. İlk canlıdan beri evrimleşegelen milyarlarca tür, kesintili olmayan bir şekilde farklı yönlere doğru farklılaşmaya devam ediyorlar. Ama böyle devasa bir ağacın ilgilendiğimiz kısımlarından bahsetmek çok zor, bu nedenle farklı görünümlü veya nitelikteki canlıları "tür" dediğimiz kategorilere bölmeye karar verdik. Zaten bu türlerin birçoğunun ataları artık yaşamadığı için, doğaya baktığımızda sadece torun türleri görmekteyiz, dolayısıyla sanki kesintili canlı grupları varmış gibi geliyor ve tür gruplarından söz edebiliyoruz.

Tür, insan yapımı bir kavram olduğu için, farklı uzmanlar farklı tanımları takip edebiliyorlar. En yaygın kabul gören tür tanımı olan eşeye bağlı biyolojik tür tanımı, birbiriyle çiftleşip (veya potansiyel olarak çiftleşip) verimli döller üretebilen canlıları aynı türden, birbiriyle çiftleşemeyen veya verimli döller üretemeyen canlıları ayrı türler olarak görüyor. Burada "verimli döl", kendisi de hayatta kalıp üreyebilecek yavrulara karşılık geliyor. Yani iki canlı çiftleşirse de istikrarlı bir şekilde hayatta kalamayan veya üreyemeyen (kısır) bir yavru veriyorsa, o anne ve baba türler yine de ayrı türler sayılıyor. "Potansiyel olarak çiftleşme" ise, doğal ortamları ayrışmış olsa da bir araya geldiklerinde çiftleşebilecek olan canlıların aynı türden olduğuna işaret ediyor.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak bu tanımın sıkıntısını görebilirsiniz: Birbirinden bariz bir şekilde farklı görünen, bambaşka yerlerde yaşayan bitkiler, bitki genomiğinin esnekliği dolayısıyla birbiriyle rahatlıkla çiftleşip (melezlenip) verimli döller verebiliyor. Bu nedenle bu tanımla kategorize edemiyoruz. Benzer şekilde, bakteriler gibi canlılar eşeyli üremiyorlar, dolayısıyla "verimli döl vermek" gibi terimler onlar için tamamen anlamsız. Benzer şekilde, ayrı türler olduğundan emin olduğumuz canlıların (örneğin aslanlar ve kaplanların, biz insanlar ile Neandertaller'in) çiftleşip de verimli döller verebildiklerini biliyoruz. Tüm bunlar, okullarda okutulan tür tanımının oldukça dar ve yanıltıcı olduğunu gösteriyor. Bu tanımı halen omurgalı hayvanları kolayca kategorize etmek için kullanıyoruz ama evrensel bir geçerliliği bulunmuyor.

Bugüne kadar birçok diğer tür tanımı da geliştirildi. Bunların bir listesini aşağıda bulabilirsiniz:

Tüm Reklamları Kapat

  • ırksal tür tanımı,
  • tipolojik tür tanımı,
  • biyolojik/izolasyon tür tanımı,
  • biyolojik/üreyici tür tanımı,
  • tanıyıcı tür tanımı,
  • morfolojik tür tanımı,
  • ekolojik tür tanımı,
  • mikrotür tür tanımı,
  • kohezyon tür tanımı,
  • genetik tür tanımı,
  • paleontolojik tür tanımı,
  • evrimsel tür tanımı,
  • filogenetik tür tanımı,
  • biyosistematik tür tanımı

Örneğin morfolojik tür tanımı, türleri sadece dışarıdan görünen fiziksel özelliklerine göre ayırt etmeye çalışmaktadır.

Günümüzde en yaygın olarak kabul edilen tür tanımı, filogenetik/evrimsel tür tanımıdır. Bu tür tanımı, sadece fiziksel özellikleri veya sadece ekolojiyi değil, genlerden anatomiye, fizyolojiden morfolojiye kadar geniş bir özellik grubunu kapsayacak biçimde türleri tanımlamayı hedefler. Bunu yaparken genetik analizlere yoğun bir ağırlık verir.

955 görüntülenme
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır. Ayrıca bu cevap, Kısa Sorularla Evrim soru dizisi içinde yer almaktadır.
11
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close