Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Zeynep Küpeli
Üye 2 Mayıs 2021
0

Astrolojiyle ilgili deneyler astrolojinin yalan olduğunu ispatlamaya yeter mi?

Barnum tek bir kişi ve tek bir kişinin az sayıda insan üzerinde yaptığı gözlemler neden uzman safsatası olarak değerlendirilmiyor? Astroloji insanları 12 kategoriye ayırmaz, doğulan yer ve saate göre her insan kendi başına, tıpkı parmak izleri gibi özellikler taşır.
491 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Çağrı Mert Bakırcı
PhD 2 Mayıs 2021

Evet, yeter de artar bile. Şunun çok iyi anlaşılması gerekiyor: Astrolojiye yönelik deneyler, başarısız olacağı başından belli deneyler değiller. Tam tersine, astroloji çalışıyor olsaydı kesinlikle çalışabilecek şekilde tasarlanmış testler. Astrolojinin çalışmadığını, astrologların bizzat söyledikleri üzerine inşa edilen, hatta astrologların katılmayı bizzat kabul ettikleri deneyler yoluyla, empirik (deneysel) olarak biliyoruz.

Forer-Barnum Etkisi'nin temelindeki deneyler, bu alanda yapılan tek deney değiller; bunu yazılarımızda tekrar tekrar anlattık. Örneğin "profesyonel" olduğunu iddia eden astrologlara, 15-20 öğrenci ve profilleri veriliyor ve bundan yola çıkarak bir "okuma" yapmaları isteniyor. Astrologların hiçbiri, katılımcıların profilleriyle ilgili atıp tutan bir çocuğun yapabileceğinden daha başarılı bir sonuç çıkaramıyor. Bu, profesyonel astrologların katılmayı kabul ettikleri bir deneydi mesela! Yani hâlihazırda bir astrologa gittiğinizde her ne yapıyorlarsa, bu deneylerde de tam olarak onu yapmaları isteniyor ve buna rağmen tamamen başarısız oluyorlar. Yoksa bilim insanları, astrologlara "başarısız olacağı belli olan" koşullar dayatmıyorlar. Astrologlar bunları önceden okuyorlar, anlıyorlar ve buna rağmen katılmak istiyorlar (çünkü kendileri de özel yetenekleri olduğuna inanmışlar).

Astroloji, temel bilimsel bilgilerimizle çeliştiği için de uydurma bir iddialar topluluğu. Astroloji, hiçbir güvenilir öngörüde bulunamıyor ve sonuçları hiçbir şekilde tekrar edilemiyor. 1 yılda 1 astroloğun ürettiği öngörülerin doğru çıkanlarının oranı, oturduğu yerde hiçbir şey yapmadan atıp tutan ve astrolojiye dair hiçbir şey bilmeyen bir çocuğunki ile birebir aynı seviyede. Ancak o çocuğun saçmalamalarının aksine, astrologların iddiaları arasından sadece tutanlar pazarlanıp/pohpohlanıp, tutmayanlar "Zaten ne bekliyorduk ki?" diye göz ardı ediliyor ve bir algıda seçicilik zinciri yaratılıyor.

Tüm Reklamları Kapat

Astrologlar, gök cisimlerinin insan davranışları üzerindeki etkisinin dinamiğini izah edemiyorlar. Evren'de var olduğunu bildiğimiz ve matematiksel olarak ifade edebildiğimiz temel kuvvetlerin hiçbiri, astrolojinin iddia ettiği şeyleri açıklamaya yetmiyor; tam tersine, bütün Evren'in çalışma prensiplerini açıklayabilen ve doğru oldukları binlerce bağımsız testle doğrulanmış bu kuvvetler, astrolojinin tamamen işlevsiz olduğunu ve izah edildiği şekilde çalışmasının imkansız olduğunu gösteriyor. Astroloji, bu bariz gerçeğe karşı herhangi bir cevap veya çözüm üretemiyor.

Eğer astrologların iddiasına göre astrolojinin çalışması için deneylerin belli bir şekilde yapılması gerekiyorsa, buyursunlar, o şekilde yapalım. Bilimi yapmak için bilim insanı olmak gerekmiyor, bilimin nasıl çalıştığını anlamak ve objektif gerçekleri ortaya çıkarmayı garanti etmeye çalışan temel kurallara uymak gerekiyor.

Astroloji, bugüne kadar çalıştığını ispat edebilecek hiçbir gösterim yapabilmiş değil. Astrologlar bunu yapmadıkları gibi, neredeyse hiçbiri bunu yapmak da istemiyor; çünkü bugüne kadar astroloji bilimsel olarak her test edildiğinde başarısız oldu. Bu, milyarlarca dolarlık bir endüstrinin çökmesi anlamına geliyor ve bu nedenle de "İnanmalısın", "Bilim bunu açıklayamaz.", "Bilimin de bilmediği şeyler var.", "Astrolojiye saçma diyenler astrolojiyi anlamıyor." tarzı klişelere, safsatalara ve dikkat dağıtmalara başvuruyorlar.

Bilimi güvenilir yapan şey, ortada bir iddia varsa, "O iddianın izah ettiği olguyu sadece iddia sahibinin ileri sürdüğü şekilde mi açıklayabiliriz, yoksa başka bir açıklaması olabilir mi?" sorusunu cevaplandırmaya çalışması. Yani kendimizi kandırmaya yönelik eğilimimizi dizginlemesi. Bilimi "katı", "dar görüşlü", "kısıtlayıcı" olarak yaftalamaya çalışan astroloji fanatiklerinin (ve benzeri sahtebilimcilerin) yaptığı ise, "Hayır, başka bir açıklama olamaz, biz buna inanmak istiyoruz." demekten ibaret. Bu yüzden de astroloji savunucularının oluşturduğu kitle de koca bir kültten ibaret.

Tüm Reklamları Kapat

Yani astrolojiyi, "uzmanlarını" ve takipçilerini nereden tutsanız elde kalıyor. Astroloji bir bilim değil, bir safsataya inananları barındıran bir kült, bir inanç grubu. Bunda bir sorun yok, herkes, her şeye inanabilir. Ancak o inançları diğer insanlara dikte etmeye kalktığınız anda, kandırılmaya açık kişilerin paralarını, zamanlarını ve umutlarını ispatlanmamış safsatalarla çaldığınız anda, insan psikolojisini etkileyerek iyi niyetle bile olsa insanları (ve hayatlarını) temelsiz iddialarla yönlendirmeye başladığınız anda, problemler de başlıyor: Bir insan "Aman canım inanmıyorum ama bak bakalım falsız kalmayalım." ya da "Ay nasıl bildin sevgilimden yeni ayrıldığımı?" düzeyinde kalırsa sorun yok. Ama insanlar işten ayrılma kararlarını, çocuk yapma kararlarını, evlenme/boşanma kararlarını, yatırım kararlarını, vb. hayati kararları bir safsata üzerine kurmaya başladığınız anda, suç sınırlarına girmiş oluyorsunuz. Çünkü astrolojide iddia edilen hiçbir şeyin makul gerekçeleri yok; ancak test edilebilir ve yanlışlanabilir bir doğası var. Ve bunu yaparak test ettiğimizde, astrologların bütün iddialarını kolaylıkla yanlışlayabiliyoruz.

Dolayısıyla astrolojiyi ciddiye almanın ve halkın gündeminde tutmanın hiçbir anlamı yok; tam tersine, zararı var.

5
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close