Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
2

Hücreler, bir organın yeterli büyüklüğe geldiğini nasıl biliyor da duruyorlar?

Sağ elimin işaret parmağı yaklaşık 8 cm. Embriyo döneminde 1 mm idi. 1 mm den 8 cm olana kadar uzadı. 8 cm olarak durduğuna göre, hücreler organı artık büyütmüyor. Hücreler 8 cm'e gelindiğini ve artık parmağı uzatmamak gerektiğini nasıl bilebiliyorlar? Cevap, sol el işaret parmağımın da tam olarak aynı uzunlukta durmasını açıklamalı.
339 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Merve Arıcıbaşı
PhD Veterinary Sciences

Insan embriyosu ovulasyondan sonra yumurta hücresi spermle birleştiğinde iki haploid hücre çekirdeği birleşip diploid hücre çekirdeğini oluşturur ve daha bu esnada yeni bir genetik materyal hazırlanır. döllenmiş yumurta fallopi tüpünden rahme inerkenki 4-5 günlük yolculuğunda seri bölünmelerle büyüyerek blastokisti oluşturur. Blastokist rahim duvarına ulaşıp tutunduğunda hamilelik başlar. blastokistin dış çeperini oluşturan hücreler plasentayı oluşturur. Içini dolduran hücre yığını ise "embriyonik disk" dediğimiz bir disk şeklinde katman katman dizilirler ve yer değiştitirler (göç ederler). Bu değişimin ana nedenleri bilinmiyor ama ısı, anneden hücrelere geçen bir çok faktörün varlığı söz konusu.

Insandaki embriyonik disk dış katman (ektoderm), orta katman (mezoderm) en altta endodermi oluşturur. Ektoderm; deri ve sinir sistemini, mezoderm; kan, kas ve kalbi, endoderm ise; bağarsak, akciğer, karaciğer, pankreası gibi organları oluştutur.

Bu durumda hücre farklılaşmaya ilk olarak ektoderm mi, mezoderm mi yoksa endoderm mi olacağına karar vererek başlar. Bunlardan birine dönüştüğünde bazı genler açılıp bazı genler kapanacaktır. Ikinci kararını misal endoderm içindeyse bağırsak mı, akciğer mi, pankreas mı olacağına karar vererek yapar. Bu da yine bir takım genlerin açılıp kapanmış olmasını gerektirir. Pankreas içindeyse endokrin pankreas hücresi, endokrin pankreas hücresindeyse pankreatik beta hücresi gibi adım adım gider. Burda şöyle bir anoloji yapabiliriz. Bu sizin küçük bir bebek olarak Dünya'ya gelip yaşadığınız çevre, konuştuğunuz dil, anneniz, babanız öğretmenininz gibi etkilendiğiniz insanlar, ulaşabildiğiniz eğitimle zaman içinde futbolcu mu, bankacı mı öğretmen mi gibi bir meslek edinmenize benzetilebilir. Her bir hücreyi etkileyen faktörler de ikiye ayrılır:

Tüm Reklamları Kapat

1. Sitoplazmik faktörler (bunlar net olarak bilinmiyor)

2. Hücreler arası etkileşim: growth factör adı verilen yaklaşık 150-200 çeşit protein. büyüme faktörü ismi çalışıldıkları deney kablarından kalmış, aslında bunlar gen. Birbirine temas halindeki hücreler bu büyüme faktörlerini birbirlerine gönderiyorlar. Aynı hücreye farklılaşmış iseler bu faktörler alıcı hücre reseptörlerine bağlanıp birbirini etkileyip birlikte çalįşabiliyorlar, fakat biri kemik biri kasa farklılaşmışsa birbirini etkileyemiyorlar. Yani yine kendinizden örnek verebiliriz. Okulda matematikten, tarihe birçok dersi alırken meslek seçimine geldiğinde sadece mesleğinizle ilgili derslere yoğunlaşmanıza benzetilebilir.

Canlı oluştuktan sonra da iş bitmiyor. Beyin hücreleri gelişimi tamamladıktan sonra artık fazla değişiklik göstermezken bağırsak hücreleri birkaç günde bir, kan hücreleri birkaç haftada bir, pankreas hücreleri yılda bir gibi yenilenmeye ihtiyaç duyar. Bunu sağlayan "kök hücreler"dir. Nasıl yaptıklarını bilmiyoruz ama kök hücreler kendilerini yenileyebiliyor ve yine bulundukları yöredeki diğer hücrelere yani yenilenmesini sağlayacağı hücrelere dönüşebiliyorlar. Bunlara yetişkin kök hücreleri diyoruz. Bunların embriyonik kök hücreden farkı farklılaşmanın başka bir aşamalarında olmaları. Yani kan kök hücresi, deri kök hücresi gibi.. ama yine yüksek bir farklılaşma güçleri var. Bir kan kök hücresi (hematopoietic stem cells) alyuvar, akyuvar ve her türlü kan hücresine dönüşme potansiyeline sahip.

Yani parmağınız kimliğini (bir parmak olarak hangi genleri kullanacağını) embriyonik dönemde kazanıyor. Parmağınız deri ve sinirlerin kökenini ektoderm hücrelerinden, kan, kemik ve kas kısmını da mezodermden alıyor. Büyüme de hücreler arasındaki iletişim ve bunu sağlayan bir takım proteinler ile oluyor. Ama yine de %100 bir simetriden bahsedeceğiz, gözle görülmeyen ufakfarklar olabilir (bir ayağınızın diğerinden biraz daha büyük olabileceği gibi).

159 görüntülenme
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close